การตรวจ urine culture มีอะไรบ้าง

การตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะ (Urine Culture): มากกว่าแค่การหาเชื้อ

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (Urinary Tract Infection หรือ UTI) เป็นปัญหาที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในสตรีเพศ ซึ่งอาจก่อให้เกิดอาการไม่สบายตัวและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต หากปล่อยทิ้งไว้อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ การวินิจฉัยที่ถูกต้องแม่นยำจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง และการตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะ (Urine Culture) ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการวินิจฉัยดังกล่าว

บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกถึงรายละเอียดของการตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะ ซึ่งไม่ได้มีแค่การหาเชื้อเท่านั้น แต่ยังให้ข้อมูลที่สำคัญอื่นๆ ที่ช่วยให้แพทย์วางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม

การตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะคืออะไร?

การตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะคือการนำปัสสาวะไปเพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ เพื่อตรวจสอบว่ามีเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราเจริญเติบโตหรือไม่ หากพบเชื้อ ก็จะทำการทดสอบเพิ่มเติมเพื่อระบุชนิดของเชื้อและทดสอบความไวต่อยาปฏิชีวนะชนิดต่างๆ

ทำไมต้องตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะ?

การตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะมีประโยชน์หลายประการ ได้แก่:

• ยืนยันการติดเชื้อ: ช่วยยืนยันว่าอาการที่เกิดขึ้นเกิดจากการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะจริงหรือไม่ เพราะบางครั้งอาการคล้ายกันอาจเกิดจากสาเหตุอื่น
• ระบุชนิดของเชื้อ: การระบุชนิดของเชื้อช่วยให้แพทย์เลือกใช้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพในการกำจัดเชื้อ
• ทดสอบความไวต่อยา: การทดสอบความไวต่อยาช่วยให้ทราบว่าเชื้อนั้นๆ ดื้อยาปฏิชีวนะชนิดใดบ้าง ทำให้แพทย์สามารถเลือกใช้ยาที่เชื้อยังไวต่อการออกฤทธิ์
• ติดตามผลการรักษา: สามารถใช้ตรวจซ้ำหลังการรักษาเพื่อให้แน่ใจว่าเชื้อถูกกำจัดหมดแล้ว

ขั้นตอนการเก็บปัสสาวะเพื่อตรวจเพาะเชื้อ

เพื่อให้ผลการตรวจมีความแม่นยำ การเก็บปัสสาวะเพื่อตรวจเพาะเชื้อต้องทำอย่างถูกวิธี โดยทั่วไปมี 3 วิธีหลัก:

• Midstream Clean Catch: เป็นวิธีที่นิยมใช้มากที่สุด โดยเริ่มจากการทำความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ จากนั้นปัสสาวะทิ้งช่วงแรกเล็กน้อย แล้วเก็บปัสสาวะช่วงกลางลงในภาชนะที่ปลอดเชื้อ และปัสสาวะทิ้งช่วงสุดท้าย
• Catheterization: ในกรณีที่ไม่สามารถเก็บปัสสาวะด้วยวิธีปกติได้ อาจต้องใช้สายสวนปัสสาวะ (Catheter) เพื่อเก็บปัสสาวะโดยตรงจากกระเพาะปัสสาวะ วิธีนี้มักใช้ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถปัสสาวะเองได้ หรือผู้ป่วยที่ต้องการหลีกเลี่ยงการปนเปื้อนจากภายนอก
• Suprapubic Aspiration: เป็นวิธีที่ซับซ้อนกว่า โดยแพทย์จะใช้เข็มเจาะผ่านผนังหน้าท้องเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะเพื่อดูดปัสสาวะออกมา วิธีนี้มักใช้ในเด็กเล็กหรือทารก

สิ่งที่ต้องพิจารณาเพิ่มเติมจากการตรวจเพาะเชื้อ

นอกจากการหาเชื้อและทดสอบความไวต่อยาแล้ว การตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะยังสามารถให้ข้อมูลเพิ่มเติมได้ เช่น:

• จำนวนเชื้อ: ปริมาณเชื้อที่พบในปัสสาวะสามารถบ่งบอกถึงความรุนแรงของการติดเชื้อได้
• ชนิดของเซลล์: การตรวจหาเซลล์เม็ดเลือดขาว (White Blood Cells) ในปัสสาวะสามารถช่วยยืนยันว่ามีการอักเสบเกิดขึ้น
• ปริมาณเมือก: การพบเมือกในปริมาณมากอาจบ่งบอกถึงปัญหาเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ

สรุป

การตรวจเพาะเชื้อปัสสาวะเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการวินิจฉัยและรักษาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะอย่างถูกต้องแม่นยำ การทำความเข้าใจถึงขั้นตอนและข้อมูลที่ได้จากการตรวจ จะช่วยให้คุณสามารถพูดคุยกับแพทย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และร่วมกันวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับคุณที่สุด อย่าละเลยอาการผิดปกติและปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องตั้งแต่เนิ่นๆ เพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว