นักเรียนจะมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยได้อย่างไร

ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยมีความสําคัญต่อคนไทยและสังคมไทยอย่างไร

เฮ้อ… คิดหนักจัง กลางคืนแบบนี้ นอนไม่หลับเลย เรื่องภูมิปัญญากับวัฒนธรรมไทยเนี่ยนะ… มันสำคัญกับเรามากจริงๆ แบบว่า…

มันช่วยให้ประเทศเรามั่นคง แข็งแรง เหมือนรากฐานบ้านหลังใหญ่เลย อะ จริงดิ ฉันพูดถูกมั้ยนะ?

แล้วก็ทำให้เรารู้สึกดี ภูมิใจ ที่เป็นคนไทย แบบว่า… มีเอกลักษณ์ มีความเป็นตัวของตัวเอง ไม่เหมือนใคร

อืม… เราเอาหลักธรรมทางศาสนามาปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้ด้วยนะ อย่างเช่น… การให้อภัย การเสียสละ อะไรทำนองนั้น ฉันก็พยายามทำอยู่ แต่ก็ไม่ค่อยได้ผลเท่าไหร่

อีกอย่าง… มันสร้างสมดุลระหว่างคนกับธรรมชาติด้วย อย่างเช่นการทำเกษตรแบบผสมผสาน ที่บ้านฉันที่จังหวัดเชียงใหม่ก็ทำอยู่นะ ปีนี้ได้ผลผลิตดีมาก แต่ก็เหนื่อยมากเหมือนกัน

สุดท้าย… มันช่วยให้เรารู้จักปรับตัว พัฒนาไปตามยุคสมัย ไม่ยึดติดกับอดีตจนเกินไป แต่ก็ยังคงรักษาสิ่งดีๆ เอาไว้ ยากเนอะ

• เสริมสร้างความมั่นคงของชาติ: ภูมิปัญญาช่วยสร้างความสามัคคี ความรักชาติ ทำให้คนไทยอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข
• สร้างความภาคภูมิใจ: วัฒนธรรมอันทรงคุณค่า ทำให้คนไทยมีเอกลักษณ์ รู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม
• การประยุกต์ใช้หลักธรรม: นำหลักธรรมมาปรับใช้ในชีวิตประจำวัน เพื่อความอยู่เย็นเป็นสุข
• ความสมดุลกับธรรมชาติ: การใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
• การปรับตัวต่อยุคสมัย: พัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้ทันสมัย แต่ยังคงรักษาเอกลักษณ์เอาไว้

เหนื่อยจัง พรุ่งนี้ต้องไปทำงานอีกแล้ว นอนดีกว่า…

นักเรียนจะมีวิธีการอนุรักษ์ประเพณีและวัฒนธรรมในท้องถิ่นของตนเองได้อย่างไร

เออ จริงๆ เรื่องอนุรักษ์วัฒนธรรมเนี่ย คิดๆ ดูแล้วมันสำคัญนะ เมื่อวานก็เพิ่งไปกินข้าวแช่ ร้านแถวบ้าน อร่อยมากกกกก แบบนี้ต้องช่วยกันอุดหนุน ไม่งั้นร้านแบบนี้จะหายไปหมด แล้ววัฒนธรรมการกินก็จะเปลี่ยนไป หรืออย่างตอนสงกรานต์ที่ผ่านมา เราก็ไปรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ที่บ้าน เออ…มันก็ได้รื้อฟื้นขนบธรรมเนียมที่ดีงามนะ เหมือนได้เชื่อมต่อกับบรรพบุรุษยังไงไม่รู้

• เรียนรู้จากปู่ย่าตายายโดยตรงเลย เราว่ามันได้อารมณ์กว่าเยอะ อย่างยายเราทำขนมดอกจอกเก่งมาก สูตรโบราณเลย เราก็ขอสูตรมาลองทำเองบ้าง ถึงจะออกมาไม่สวยเท่า แต่ก็ภูมิใจ
• ทำvlogก็ได้นะ สมัยนี้ใครๆ ก็ทำ เราว่ามันเป็นวิธีเผยแพร่วัฒนธรรมที่เข้าถึงง่ายดี อย่างเพื่อนเราทำvlog สอนรำไทย คนดูเป็นแสน เจ๋งมาก
• เดี๋ยวนี้มี workshop เยอะเลยนะ แบบเรียนทำอาหารพื้นบ้าน เรียนดนตรีพื้นเมือง พวกนี้ก็น่าสนใจดี เราเคยไป workshop ทำผ้าบาติกที่เชียงใหม่ สนุกมาก ได้ผ้าสวยๆ กลับมาด้วย
• จริงๆ แค่เราสนใจ ใส่ใจในวัฒนธรรมท้องถิ่นตัวเอง มันก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีแล้วนะ แบบไปเที่ยวงานวัด งานประจำปี ลองสังเกต ศึกษา มันก็สนุกดี ได้ความรู้ด้วย เราว่ามันไม่ได้น่าเบื่ออย่างที่คิดนะ

เมื่อกี้คุยกับแม่ แม่บอกว่าสมัยก่อนตอนแม่เด็กๆ แม่ชอบไปดูลิเก แล้วก็ชอบดูหนังกลางแปลง เออ…มันก็น่าสนุกดีนะ เสียดายที่เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยมีแล้ว เราว่าถ้าเอากลับมาทำใหม่ มันก็น่าจะดี คนรุ่นใหม่จะได้สัมผัสบรรยากาศแบบนั้นบ้าง ไม่ใช่รู้จักแต่วัฒนธรรมต่างชาติ วัฒนธรรมไทยก็เท่ไม่แพ้กัน เราต้องช่วยกันอนุรักษ์ไว้ อย่างน้อยก็เพื่อตัวเราเอง และคนรุ่นหลังในอนาคต.

นักเรียนมีวิธีการอย่างไรในการร่วมอนุรักษ์วัฒนธรรมและประเพณีอันดีงามของชาติ

นักเรียนร่วมอนุรักษ์ได้ไง? ง่ายๆเลย

• เลือกวิชาเรียนให้เป็น: ศึกษาประวัติศาสตร์ ภาษาไทย ศิลปะพื้นบ้าน อย่ามัวแต่ไปสนใจแต่พวก AI กับเกมออนไลน์ พวกนั้นมันแค่ความบันเทิง ไม่ใช่แก่นของชาติ

• ลงมือทำจริง: เข้าร่วมกิจกรรม งานวัด ประเพณี อย่ามัวแต่ก้มหน้าเล่นโทรศัพท์ ปีที่แล้วฉันไปร่วมงานบุญบั้งไฟที่ยโสธร มันส์โคตร

• อย่าหัวอ่อน: วัฒนธรรมต่างชาติก็ดี แต่ต้องดูให้เป็น อย่าให้มันมาบดบังของเรา เลือกแต่สิ่งดีๆมาปรับใช้ อย่าปล่อยให้มันกลืนกินเราหมด

ข้อมูลเพิ่มเติม (2566):

• กระทรวงศึกษาธิการมีโครงการส่งเสริมการอนุรักษ์วัฒนธรรม หาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากเว็บไซต์ของกระทรวง แต่ฉันไม่ว่างจะไปหาลิงค์ให้มึงนะ ขี้เกียจ
• หลายมหาวิทยาลัยมีหลักสูตรเกี่ยวกับการอนุรักษ์ ลองเช็คดู แต่ก็ต้องดูด้วยว่ามหาลัยไหนสอนจริง ไม่ใช่แค่ป่าวประกาศ
• พวกกลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรมก็มีเยอะ ไปหาเข้าร่วมดู แต่ระวังพวกหลอกลวงด้วยนะ โลกนี้มันโหดร้าย

นักเรียนมีแนวทางการอนุรักษ์และสืบทอดวัฒนธรรมอย่างไรบ้าง

เฮ้อ… คิดอะไรเรื่อยเปื่อยไปหมด กลางคืนเนี่ยมันเงียบเหงาจริงๆนะ

เรื่องอนุรักษ์วัฒนธรรม ฉันว่ามันยากนะ มันไม่ใช่แค่การเรียนรู้เฉยๆ มันต้องลงมือทำด้วย

อย่างฉันเองก็พยายามนะ ปีนี้ ฉันตั้งใจไปดูการแสดงโขนที่หอประชุมใหญ่ สวยงามอลังการมากจริงๆ แต่ก็รู้สึกว่าคนดูน้อยไปหน่อย

• ฉันพยายามอ่านหนังสือเกี่ยวกับประเพณีต่างๆ อย่างปีนี้ฉันอ่านเจอเกี่ยวกับประเพณีสงกรานต์ ถึงได้รู้ว่ามีที่มาที่ไปที่น่าสนใจมากมาย ไม่ใช่แค่เล่นน้ำอย่างเดียว

• แล้วก็พยายามบอกเพื่อนๆ ให้นึกถึงคุณค่าของงานหัตถกรรมไทย อย่างผ้าไหม แต่บางทีก็รู้สึกว่า มันยากที่จะทำให้คนอื่นสนใจ คนรุ่นใหม่ มัวแต่สนใจแต่ของใหม่ๆ

• เรื่องการสืบทอด มันน่าเศร้า บางอย่างกำลังจะหายไป อย่างภาษาถิ่น ฉันเองก็แทบจะพูดไม่คล่องแล้ว มันก็ค่อยๆ เลือนหายไปตามกาลเวลา

บางที ฉันก็รู้สึกท้อ ฉันทำได้แค่นี้จริงๆ เหรอ ยังมีอีกหลายอย่างที่ฉันอยากทำ แต่ก็ไม่รู้จะเริ่มยังไง มันเหนื่อย แต่ก็อยากจะทำต่อไป เพื่ออนุรักษ์สิ่งดีๆ ไว้ให้รุ่นหลัง

ปีนี้ฉันยังไม่ได้ทำอะไรมาก แต่ฉันหวังว่าปีหน้าจะทำได้มากกว่านี้ เริ่มจากตัวฉันเองก่อนละกัน