มีลูกแฝด เป็นกรรมพันธุ์ไหม

กรรมพันธุ์กับโอกาสมีลูกแฝด: มากกว่าแค่โชคช่วย

การได้ลูกแฝด เป็นความสุขที่ทวีคูณ แต่ความน่าสนใจอยู่ที่โอกาสในการมีลูกแฝดนั้นไม่ได้เกิดขึ้นแบบสุ่มเสี่ยงเสมอไป มีปัจจัยหลายอย่างเกี่ยวข้อง และหนึ่งในนั้นคือกรรมพันธุ์ แม้ว่าจะไม่ใช่ตัวกำหนดชะตาอย่างเด็ดขาด แต่ก็มีบทบาทสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม

ความเข้าใจผิดที่พบได้บ่อยคือการคิดว่า การมีลูกแฝดนั้นเป็นเรื่องของโชคล้วนๆ หรือขึ้นอยู่กับปัจจัยแวดล้อมอย่างเดียว ความจริงแล้ว การเกิดแฝดแบ่งได้เป็นสองประเภทหลัก คือ แฝดแท้ (Monozygotic twins) และแฝดเทียม (Dizygotic twins) และแต่ละประเภทมีปัจจัยทางพันธุกรรมที่เกี่ยวข้องแตกต่างกัน

แฝดแท้ (Monozygotic twins): เกิดจากไข่หนึ่งใบที่ได้รับการปฏิสนธิจากอสุจิหนึ่งตัว แตกตัวออกเป็นสองตัวอ่อน ลักษณะนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยทางพันธุกรรมน้อยมาก แทบจะเรียกได้ว่าเป็นเรื่องบังเอิญทางธรรมชาติ โอกาสในการมีแฝดแท้จึงค่อนข้างคงที่ ไม่ขึ้นอยู่กับประวัติครอบครัว

แฝดเทียม (Dizygotic twins): เกิดจากการที่ไข่สองใบได้รับการปฏิสนธิจากอสุจิสองตัวแยกกัน นี่คือที่มาของปัจจัยทางพันธุกรรมที่มีบทบาทสำคัญ เนื่องจากโอกาสที่รังไข่จะปล่อยไข่สองใบพร้อมกันนั้น เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนและระบบการทำงานของร่างกาย ซึ่งมีอิทธิพลจากยีน

แล้วกรรมพันธุ์เกี่ยวข้องอย่างไร?

การศึกษาหลายชิ้นชี้ให้เห็นว่า กรรมพันธุ์มีอิทธิพลต่อโอกาสในการมีแฝดเทียมมากกว่าแฝดแท้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฝั่งมารดา หากฝ่ายหญิงในครอบครัวมีประวัติการมีลูกแฝดเทียม เช่น แม่ พี่สาว น้องสาว หรือญาติผู้หญิงในสายตรง โอกาสที่ผู้หญิงคนนั้นจะมีลูกแฝดเทียมก็จะสูงขึ้น เพราะยีนที่เกี่ยวข้องกับการปล่อยไข่หลายใบอาจถ่ายทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น แต่ต้องเข้าใจว่า การมีประวัติครอบครัวไม่ได้แปลว่าจะต้องมีลูกแฝด มันเพียงแต่เพิ่มโอกาสเท่านั้น

ปัจจัยอื่นๆ ที่ส่งผลต่อโอกาสมีลูกแฝด:

นอกจากกรรมพันธุ์แล้ว ปัจจัยอื่นๆ เช่น อายุของมารดา เชื้อชาติ การใช้ยาเสริมความอุดมสมบูรณ์ และภาวะโภชนาการ ล้วนมีส่วนในการเพิ่มหรือลดโอกาสในการมีลูกแฝดได้ทั้งสิ้น

สรุปแล้ว การมีลูกแฝดเป็นเรื่องที่ซับซ้อน มีปัจจัยหลายอย่างผสมผสานกัน แม้กรรมพันธุ์จะมีบทบาทสำคัญโดยเฉพาะในกรณีแฝดเทียม แต่ก็ไม่ใช่ตัวกำหนดผลลัพธ์อย่างแน่นอน การมีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง จะช่วยให้เราเข้าใจธรรมชาติที่น่าอัศจรรย์ของการมีลูกแฝดได้ดียิ่งขึ้น