Warfarin กับ heparin ต่างกันยังไง

วาร์ฟารินกับเฮปาริน: ยาต้านการแข็งตัวของเลือดที่แตกต่างกันอย่างไร

โรคหลอดเลือดสมองตีบ, เส้นเลือดอุดตันในปอด และภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำลึก ล้วนเป็นภัยคุกคามต่อสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือดที่มากเกินไป การรักษาภาวะเหล่านี้จึงมักเกี่ยวข้องกับการใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด และในบรรดายาต้านการแข็งตัวของเลือดที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย วาร์ฟาริน (Warfarin) และเฮปาริน (Heparin) มักถูกนำมาเปรียบเทียบกันอยู่เสมอ แม้ทั้งสองชนิดจะมีเป้าหมายเดียวกัน คือการป้องกันการแข็งตัวของเลือด แต่กลไกการทำงานและคุณสมบัติของยาทั้งสองกลับแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง

วาร์ฟาริน (Warfarin): การยับยั้งการสังเคราะห์วิตามิน K

วาร์ฟารินเป็นยาต้านการแข็งตัวของเลือดแบบทางอ้อม มันไม่ได้ไปยับยั้งกระบวนการแข็งตัวของเลือดโดยตรง แต่จะไปยับยั้งการทำงานของวิตามิน K วิตามิน K เป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อการสังเคราะห์โปรตีนหลายชนิดที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการแข็งตัวของเลือด โดยเฉพาะปัจจัยการแข็งตัวของเลือด เช่น ปัจจัย II, VII, IX และ X เมื่อวาร์ฟารินไปยับยั้งวิตามิน K การสังเคราะห์โปรตีนเหล่านี้ก็จะลดลง ส่งผลให้กระบวนการแข็งตัวของเลือดช้าลง และลดโอกาสการเกิดลิ่มเลือด

การใช้วาร์ฟารินจำเป็นต้องมีการตรวจวัดระดับ INR (International Normalized Ratio) อย่างสม่ำเสมอ เพื่อควบคุมปริมาณยาให้เหมาะสม เนื่องจากระดับ INR ที่สูงเกินไปอาจทำให้เกิดภาวะเลือดออกได้ง่าย ในขณะที่ระดับ INR ที่ต่ำเกินไปก็อาจไม่สามารถป้องกันการเกิดลิ่มเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ วาร์ฟารินยังมีปฏิกิริยากับยาและอาหารบางชนิด จึงจำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนขนาดยาและการดูแลอย่างใกล้ชิดจากแพทย์

เฮปาริน (Heparin): การกระตุ้นสารยับยั้งการแข็งตัวของเลือดโดยธรรมชาติ

เฮปารินแตกต่างจากวาร์ฟารินตรงที่เป็นยาต้านการแข็งตัวของเลือดแบบตรง มันจะไปกระตุ้นสารยับยั้งการแข็งตัวของเลือดที่อยู่ในร่างกายโดยธรรมชาติ เช่น Antithrombin III ให้ทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น Antithrombin III จะไปยับยั้งปัจจัยการแข็งตัวของเลือด เช่น thrombin และ factor Xa ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในกระบวนการแข็งตัวของเลือด ทำให้ลดโอกาสการเกิดลิ่มเลือดได้อย่างรวดเร็ว

เฮปารินมีหลายชนิด ทั้งเฮปารินแบบไม่แตกตัว (unfractionated heparin) และเฮปารินน้ำหนักโมเลกุลต่ำ (low molecular weight heparin – LMWH) เฮปารินแบบไม่แตกตัวมักใช้ในโรงพยาบาล โดยต้องมีการตรวจวัดระดับ anti-Xa หรือ PTT (Partial Thromboplastin Time) อย่างสม่ำเสมอเพื่อควบคุมขนาดยา ส่วน LMWH มีความสะดวกในการใช้มากกว่า เนื่องจากไม่ต้องตรวจวัดระดับยาบ่อยครั้ง และมีโอกาสเกิดภาวะเลือดออกน้อยกว่า

สรุป

ทั้งวาร์ฟารินและเฮปารินเป็นยาต้านการแข็งตัวของเลือดที่มีประสิทธิภาพ แต่มีกลไกการทำงานที่แตกต่างกัน การเลือกใช้ยาชนิดใดขึ้นอยู่กับสภาวะของผู้ป่วย ความรุนแรงของโรค และปัจจัยอื่นๆ แพทย์จะเป็นผู้พิจารณาและเลือกใช้ยาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับแต่ละบุคคล การใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดจำเป็นต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดจากแพทย์ เพื่อควบคุมระดับยาและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

หมายเหตุ: บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้เบื้องต้นเท่านั้น ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์ โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนการใช้ยาใดๆ

#วาร์ฟาริน #เลือดแข็งตัว #เฮพาริน