การพยาบาลผู้ป่วยไข้เลือดออกระยะช็อคมีอะไรบ้าง

การพยาบาลผู้ป่วยไข้เลือดออกระยะช็อก: วิกฤตที่ต้องเผชิญหน้าด้วยความแม่นยำและทันท่วงที

ไข้เลือดออกเป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี มียุงลายเป็นพาหะนำโรค เมื่อผู้ป่วยเข้าสู่ระยะช็อก ถือเป็นภาวะวิกฤตที่ต้องการการดูแลอย่างใกล้ชิดและทันท่วงทีจากทีมพยาบาล การพยาบาลผู้ป่วยในระยะนี้มีความซับซ้อนและต้องอาศัยความเข้าใจอย่างลึกซึ้งในพยาธิสรีรวิทยาของโรค รวมถึงทักษะการประเมินอาการและการจัดการภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

เป้าหมายหลักของการพยาบาลในระยะช็อก คือ การรักษาปริมาณเลือดที่ไหลเวียน (Circulating Volume) และรักษาระดับความดันโลหิตให้คงที่ เพื่อให้มั่นใจว่าอวัยวะสำคัญได้รับออกซิเจนและสารอาหารเพียงพอ

ขั้นตอนการพยาบาลที่สำคัญ:

1. การประเมินอาการอย่างละเอียดและต่อเนื่อง:

   • สัญญาณชีพ: ตรวจวัดและบันทึกความดันโลหิต ชีพจร อัตราการหายใจ อุณหภูมิร่างกาย อย่างสม่ำเสมอ โดยสังเกตแนวโน้มการเปลี่ยนแปลง
   • ระดับความรู้สึกตัว: ประเมินระดับความรู้สึกตัวของผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง โดยใช้เครื่องมือที่เหมาะสม เช่น Glasgow Coma Scale (GCS) การเปลี่ยนแปลงของระดับความรู้สึกตัว อาจบ่งบอกถึงภาวะขาดออกซิเจนในสมอง หรือภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาทอื่น ๆ
   • ปริมาณปัสสาวะ: ติดตามปริมาณปัสสาวะอย่างใกล้ชิด โดยใช้สายสวนปัสสาวะ (Foley Catheter) หากปริมาณปัสสาวะลดลง อาจบ่งบอกถึงภาวะไตวายเฉียบพลัน
   • อาการเลือดออก: สังเกตอาการเลือดออกอย่างละเอียด ทั้งภายนอกและภายในร่างกาย เช่น เลือดกำเดาไหล อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายดำ จุดเลือดออกตามผิวหนัง หรือเลือดออกตามไรฟัน
   • อาการอื่นๆ: สังเกตอาการอื่นๆ ที่อาจบ่งบอกถึงภาวะแทรกซ้อน เช่น อาการปวดท้องรุนแรง หายใจลำบาก หรืออาการบวม

2. การให้สารน้ำอย่างรวดเร็วและเหมาะสม:

   • การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ: ให้สารน้ำตามแผนการรักษาของแพทย์ โดยเลือกชนิดของสารน้ำและอัตราการให้ที่เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วย โดยทั่วไป สารน้ำที่ใช้คือสารละลาย Ringer’s Lactate หรือ Normal Saline
   • การติดตามผลการให้สารน้ำ: ติดตามผลการให้สารน้ำอย่างใกล้ชิด โดยสังเกตสัญญาณชีพ ปริมาณปัสสาวะ และอาการอื่นๆ หากอาการไม่ดีขึ้น หรือมีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้น ควรรีบรายงานแพทย์

3. การเฝ้าระวังภาวะเลือดออก:

   • การตรวจติดตามค่าทางห้องปฏิบัติการ: ตรวจติดตามค่าทางห้องปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือด เช่น Platelet count, PT, PTT, Fibrinogen อย่างสม่ำเสมอ
   • การให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด: ให้เลือดและส่วนประกอบของเลือดตามแผนการรักษาของแพทย์ หากผู้ป่วยมีภาวะเลือดออกรุนแรง หรือมีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ

4. การดูแลระบบทางเดินหายใจ:

   • การให้ออกซิเจน: ให้ออกซิเจนแก่ผู้ป่วย เพื่อรักษาระดับความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
   • การช่วยหายใจ: ในกรณีที่ผู้ป่วยมีภาวะหายใจล้มเหลว อาจจำเป็นต้องใส่ท่อช่วยหายใจและใช้เครื่องช่วยหายใจ

5. การดูแลด้านอื่นๆ:

   • การดูแลสุขอนามัย: ดูแลความสะอาดร่างกายของผู้ป่วย เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
   • การให้ความอบอุ่น: รักษาระดับอุณหภูมิร่างกายของผู้ป่วยให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
   • การให้กำลังใจ: ให้กำลังใจและสนับสนุนผู้ป่วยและครอบครัว

สิ่งที่พยาบาลต้องตระหนัก:

• การเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาท: นอกเหนือจากการเฝ้าระวังภาวะเลือดออกแล้ว สิ่งสำคัญคือการสังเกตอาการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาท เช่น ระดับความรู้สึกตัวที่ลดลง หรืออาการกระสับกระส่าย ควรรีบรายงานแพทย์หากพบความผิดปกติเหล่านี้ เพื่อให้การรักษาเป็นไปอย่างทันท่วงที และป้องกันภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง
• ภาวะแทรกซ้อน: เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เช่น ภาวะไตวายเฉียบพลัน ภาวะปอดบวมน้ำ ภาวะ DIC (Disseminated Intravascular Coagulation) และภาวะช็อกจากการติดเชื้อ
• การสื่อสาร: สื่อสารกับแพทย์และทีมสุขภาพอื่นๆ อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้การดูแลผู้ป่วยเป็นไปอย่างต่อเนื่องและราบรื่น
• จริยธรรม: ปฏิบัติตามหลักจริยธรรมทางการพยาบาล โดยเคารพสิทธิของผู้ป่วยและครอบครัว

การพยาบาลผู้ป่วยไข้เลือดออกระยะช็อก เป็นความท้าทายที่ต้องอาศัยความรู้ความสามารถ ความละเอียดรอบคอบ และความรวดเร็วในการตัดสินใจ การดูแลอย่างใกล้ชิดและทันท่วงที จะช่วยเพิ่มโอกาสในการรอดชีวิตและลดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ การพัฒนาความรู้และทักษะของพยาบาลอย่างต่อเนื่องจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด