ค่าตับ SGPT สูง เกิดจากอะไร

ค่า SGPT สูง: สัญญาณเตือนที่ต้องใส่ใจ ไม่ได้จำกัดแค่โรคตับอักเสบ

เมื่อผลตรวจสุขภาพประจำปีปรากฏค่า SGPT (Serum Glutamic Pyruvic Transaminase) หรือที่ปัจจุบันรู้จักกันในชื่อ ALT (Alanine Aminotransferase) สูงกว่าปกติ หลายคนอาจเริ่มกังวลใจ เพราะทราบดีว่าค่านี้มีความเชื่อมโยงกับสุขภาพตับ แต่ความจริงแล้ว ค่า SGPT ที่สูง ไม่ได้หมายความว่าคุณกำลังเป็นโรคตับอักเสบเสมอไป ยังมีปัจจัยอื่นๆ อีกมากมายที่สามารถส่งผลให้ค่า SGPT สูงขึ้นได้ และการทำความเข้าใจถึงสาเหตุเหล่านั้นจะช่วยให้คุณสามารถรับมือกับปัญหาสุขภาพได้อย่างตรงจุด

SGPT หรือ ALT เป็นเอนไซม์ที่พบได้มากในเซลล์ตับ ทำหน้าที่สำคัญในกระบวนการเผาผลาญโปรตีน เมื่อเซลล์ตับได้รับความเสียหาย เอนไซม์นี้จะถูกปล่อยออกมาในกระแสเลือด ทำให้ระดับ SGPT ในเลือดสูงขึ้น ดังนั้น ค่า SGPT ที่สูงจึงเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการบาดเจ็บหรือความผิดปกติของตับ แต่ไม่ได้เจาะจงว่าเป็นโรคตับอักเสบเท่านั้น

สาเหตุที่หลากหลายของค่า SGPT สูง

นอกเหนือจากโรคตับอักเสบจากเชื้อไวรัส เช่น ไวรัสตับอักเสบเอ บี หรือซี สาเหตุที่พบบ่อยของค่า SGPT สูง ได้แก่:

• การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป: แอลกอฮอล์เป็นพิษต่อตับ การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากและต่อเนื่องจะทำให้เซลล์ตับถูกทำลาย และส่งผลให้ค่า SGPT สูงขึ้น
• ภาวะไขมันพอกตับ: ภาวะที่ไขมันสะสมในตับมากเกินไป ทำให้ตับทำงานผิดปกติและเกิดการอักเสบ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของค่า SGPT ที่สูงขึ้น ภาวะนี้มักพบในผู้ที่มีน้ำหนักเกิน โรคเบาหวาน หรือไขมันในเลือดสูง
• การใช้ยาบางชนิด: ยาบางชนิด เช่น พาราเซตามอล (Paracetamol) ในปริมาณสูง ยาปฏิชีวนะบางชนิด หรือยาแก้ปวดบางประเภท อาจส่งผลเสียต่อตับและทำให้ค่า SGPT สูงขึ้นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากใช้ยาเกินขนาดที่แนะนำ
• โรคกล้ามเนื้อหัวใจ: ในบางกรณี โรคกล้ามเนื้อหัวใจ เช่น ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน อาจทำให้ค่า SGPT สูงขึ้นได้ เนื่องจากเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจที่เสียหายจะปล่อยเอนไซม์ต่างๆ ออกมาในกระแสเลือด ซึ่งรวมถึง SGPT ด้วย
• โรคมะเร็งตับ: มะเร็งตับทั้งชนิดที่เป็นมะเร็งปฐมภูมิ (เกิดขึ้นในตับโดยตรง) และชนิดที่เป็นมะเร็งทุติยภูมิ (แพร่กระจายมาจากอวัยวะอื่น) สามารถทำให้เซลล์ตับถูกทำลายและส่งผลให้ค่า SGPT สูงขึ้น
• ภาวะขาดสารอาหารบางชนิด: ภาวะขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อการทำงานของตับ เช่น โปรตีน วิตามิน หรือแร่ธาตุบางชนิด อาจทำให้ตับทำงานผิดปกติและส่งผลให้ค่า SGPT สูงขึ้นได้
• โรคอื่นๆ: นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาข้างต้น ยังมีโรคอื่นๆ ที่อาจทำให้ค่า SGPT สูงขึ้นได้ เช่น โรคเซลิแอค (Celiac disease), โรควิลสัน (Wilsons disease) หรือโรคฮีโมโครมาโตซิส (Hemochromatosis)

เมื่อค่า SGPT สูง: สิ่งที่ควรทำ

หากผลตรวจสุขภาพของคุณแสดงค่า SGPT สูง สิ่งสำคัญคืออย่าเพิ่งตื่นตระหนก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการตรวจเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงของการเพิ่มขึ้นของ SGPT แพทย์อาจทำการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และสั่งตรวจเลือดเพิ่มเติม เช่น การตรวจหาไวรัสตับอักเสบ การตรวจระดับไขมันในเลือด หรือการตรวจการทำงานของตับอื่นๆ นอกจากนี้ อาจมีการตรวจภาพถ่ายทางรังสี เช่น อัลตราซาวด์ หรือ CT Scan เพื่อตรวจดูความผิดปกติของตับ

การวินิจฉัยที่ถูกต้องแม่นยำเป็นสิ่งสำคัญในการวางแผนการรักษาที่เหมาะสม หากพบว่าค่า SGPT สูงเนื่องจากการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป การลดหรืองดการดื่มแอลกอฮอล์อาจช่วยให้ค่า SGPT กลับมาเป็นปกติได้ หากสาเหตุเกิดจากภาวะไขมันพอกตับ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การควบคุมน้ำหนัก การออกกำลังกาย และการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ อาจช่วยลดไขมันในตับและปรับปรุงค่า SGPT ได้

ดังนั้น การมีค่า SGPT สูง จึงไม่ใช่เรื่องที่ควรละเลย แต่ก็ไม่ใช่เรื่องที่น่าตกใจจนเกินไป การตระหนักถึงสาเหตุที่หลากหลาย การปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด และการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด จะช่วยให้คุณสามารถจัดการกับปัญหาสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ และรักษาสุขภาพตับให้แข็งแรงได้ในระยะยาว