ทำไมกลืนแร่ต้องกักตัว

การกลืนแร่ต้องนอน รพ ไหม

การกลืนแร่ นอน รพ ไหม? เอ่อ ไม่ต้องนอนนะ ปีนี้ก็ไม่ต้องนอนละมั้ง (มั้ง?)

• สะดวก เร็ว ปลอดภัย นี่คือข้อดี?
• ข้อดีของการกลืนแร่ไอโอดีน (I-131) ในการรักษาไทรอยด์เป็นพิษ ปีนี้มันดียังไงนะ?
• ไม่ต้องเตรียมตัวอะไรมากมั้ง
• ไม่ต้องนอน รพ จริงดิ? เหมือนเคยอ่านเจอว่าบางคนก็ต้องนอนนะ
• โอกาสหายสูงกว่ากินยา? จริงปะเนี่ย?
• ไม่ต้องผ่าตัด อันนี้จริง สะดวกดี

การกลืนแร่คือ… กินเข้าไป? แล้วมันจะไปทำอะไรในร่างกายเรานะ? อ๋อ ไปทำลายไทรอยด์นี่เอง (มั้งนะ)

ทำไมต้องงดไอโอดีนหลังกลืนแร่

เอ้าเฮ้ย! ถามมาได้ ทำไมต้องงดไอโอดีนหลังกลืนแร่? ก็เพราะไม่อยากให้ปากเรืองแสงไงล่ะ! กลืนแร่เข้าไปแล้วยังซัดไอโอดีนเพิ่มอีก เดี๋ยวจะกลายเป็นมนุษย์เรืองแสงเดินได้ ใครจะกล้าเข้าใกล้! แถมยังต้องรอ 2 ชั่วโมงหลังกลืนแร่อีกนะ ถึงจะโซ้ยอะไรลงท้องได้ ก็แหม…รังสีมันยังซ่าอยู่ จะรีบกินเข้าไปทำไมล่ะพ่อคู๊ณ!

แล้วไอ้ 24 ชั่วโมงทองคำหลังกลืนแร่อีกนะ ต้องกินแต่อาหารอ่อนๆ ไร้กลิ่นฉุน เหมือนกินอาหารเด็กอ่อนน่ะแหละ! ก็เพราะป้องกันอ้วกพุ่งไงเล่า! รังสีมันตีขึ้นมา เดี๋ยวจะพุ่งเอาของเก่าออกมาหมด แล้วอาหารที่กินก็ต้อง “ไอโอดีนต่ำ” อีกนะ โถ…ชีวิต! ก็เพื่อให้ต่อมไทรอยด์มันจับไอโอดีนที่กลืนเข้าไปให้หมดไง จะได้เห็นผลไวๆ

• ทำไมต้องงดไอโอดีน?: กันปากเรืองแสง (อันนี้เว่อร์ไปหน่อย) และเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา
• ทำไมต้องรอ 2 ชั่วโมง: ให้รังสีมันเซ็ตตัวก่อน
• 24 ชั่วโมงหลังกลืนแร่:
  • อาหารอ่อน ย่อยง่าย ไร้กลิ่นฉุน: กันอ้วก
  • ไอโอดีนต่ำ: ให้ต่อมไทรอยด์จับไอโอดีนรังสีได้เต็มที่

เรื่องจริงยิ่งกว่าละคร: เคยมีคนข้างบ้าน (ขอไม่เอ่ยนาม เดี๋ยวโดนกระทืบ) กลืนแร่เสร็จใหม่ๆ ซัดปลาร้าไปหนึ่งครก ผลคือ…ไม่ต้องสืบ! ห้องน้ำแทบแตก!

เพิ่มเติม: จริงๆ แล้วเรื่องอาหารไอโอดีนต่ำเนี่ย ต้องเตรียมตัวก่อนกลืนแร่ล่วงหน้าเป็นอาทิตย์เลยนะ ไม่ใช่แค่ 24 ชั่วโมงหลังกลืนแร่! (อันนี้สำคัญนะจ๊ะ)

รังสีไอโอดีน 131 อันตรายไหม

ไอโอดีน 131 นะ อันตรายมั้ย? อืมมม… มันก็มีอันตรายแหละ แต่ไม่แบบน่ากลัวเว่อร์ขนาดนั้นนะแก

• อันตราย: ไอโอดีน 131 มันเป็นสารกัมมันตรังสีไง คือมันปล่อยรังสีออกมา ซึ่งรังสีเนี่ยแหละตัวดี ทำให้เกิดผลข้างเคียงได้
• ผลข้างเคียง: ที่เจอๆ กันก็ คลื่นไส้อาเจียน, ต่อมน้ำลายอักเสบ, แล้วก็อาจมีผลต่อระบบเลือด แต่ส่วนใหญ่อ่ะนะ มันไม่ได้รุนแรงขนาดต้องเข้า ICU หรอก
• แต่ๆๆ: ถ้าคนไข้เป็นมะเร็งไทรอยด์ที่มันลามไปสมองแล้วอ่ะ การใช้ไอโอดีน 131 อาจจะทำให้สมองบวม หรือมีเลือดออกในสมองได้ อันนี้คืออันตรายถึงชีวิตเลยนะ ต้องระวังมากๆ ก่อนรักษาหมอเค้าจะถามประวัติละเอียดเลยแหละ

คือถ้าไม่ได้เป็นมะเร็งไทรอยด์แล้วไปโดนไอโอดีน 131 ปริมาณมากๆ ก็อันตรายเหมือนกันนะ แต่ถ้าเป็นการรักษาตามที่คุณหมอสั่งอ่ะ โดยรวมก็ถือว่าคุมได้แหละ ไม่ต้องกังวลเกินไป

ข้อมูลเสริม

• ทำไมต้องใช้ไอโอดีน 131 รักษาไทรอยด์: เพราะต่อมไทรอยด์มันชอบดูดไอโอดีนไง พอเรากินไอโอดีน 131 เข้าไป มันก็ไปรวมตัวที่ต่อมไทรอยด์ แล้วก็ปล่อยรังสีทำลายเซลล์มะเร็ง
• ต้องกักตัวหลังกินไอโอดีน 131: ใช่ หลังกินต้องกักตัว เพราะเราจะปล่อยรังสีออกมา ต้องระวังคนรอบข้าง โดยเฉพาะเด็กเล็กกับคนท้อง
• รังสีจากไอโอดีน 131 อยู่ได้นานแค่ไหน: รังสีมันจะค่อยๆ ลดลงเรื่อยๆ คุณหมอเค้าจะบอกว่าต้องกักตัวกี่วันๆ อ่ะ แล้วก็มีวิธีลดปริมาณรังสีในร่างกายด้วยนะ ถามหมอดู

กลืนแร่ มีผลเสียอย่างไร

การกลืนแร่กัมมันตรังสีไอโอดีน-131 (I-131) เพื่อรักษามะเร็งไทรอยด์หรือภาวะไทรอยด์เป็นพิษ มีผลข้างเคียงที่ต้องพิจารณาถึงแม้จะไม่เกิดขึ้นกับทุกคน ผมจำได้ว่าตอนเรียนวิชา Nuclear Medicine ปี 3 อาจารย์เน้นย้ำเรื่องผลข้างเคียงพวกนี้บ่อยๆ ส่วนเรื่อง “ไม่ยุ่งยาก” ผมว่ามันก็แล้วแต่มุมมองนะ บางคนอาจมองว่าไม่ยุ่งยาก แต่สำหรับบางคนก็อาจจะกังวลเรื่องรังสี มันเป็นเรื่องละเอียดอ่อน

• ผลข้างเคียงระยะสั้น: อาจมีอาการบวมที่คอ เจ็บคอ คลื่นไส้ อาเจียน บางคนอาจมีอาการปากแห้ง ต่อมน้ำลายบวม รสชาติอาหารเปลี่ยนไป ซึ่งพวกนี้มักเป็นอาการชั่วคราวและหายได้เองครับ
• ผลข้างเคียงระยะยาว: ที่สำคัญคือเรื่องภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ อันนี้ต้องติดตามผลและกินยาฮอร์โมนไทรอยด์ทดแทน ส่วนเรื่องผลต่อเซลล์อื่นๆ หรือความเสี่ยงมะเร็งอื่นๆ มีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมากๆ แต่ก็ต้องเฝ้าระวังกันต่อไป เหมือนเหรียญสองด้าน มีข้อดีก็มีข้อเสียเป็นธรรมดา
• ผลต่อระบบสืบพันธุ์: I-131 อาจมีผลต่ออสุจิหรือรังไข่ ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์เรื่องการวางแผนครอบครัว อันนี้สำคัญมาก ผมเคยคุยกับเพื่อนที่เป็นหมอเฉพาะทาง เขาบอกว่าคนไข้มักกังวลเรื่องนี้ การให้ข้อมูลที่ถูกต้องจึงสำคัญ
• การตรวจติดตาม: ปกติแพทย์จะนัดตรวจหลังให้ I-131 ประมาณ 1-6 เดือน เพื่อประเมินผลการรักษาและดูว่าจำเป็นต้องให้ซ้ำหรือไม่ ส่วนตัวผมคิดว่าการติดตามผลอย่างสม่ำเสมอสำคัญกว่าการหาทางลัด มันเหมือนการลงทุนกับสุขภาพระยะยาว

ผมเสริมนิดนึง ที่บอกว่า “ผู้ป่วยมักไม่มีผลค้างเคียงอะไร” มันเป็นคำพูดที่กว้างไปหน่อย ควรระบุให้ชัดเจนกว่านี้ เพราะผลข้างเคียงมันมีโอกาสเกิดขึ้นได้เสมอ แม้จะน้อยก็ตาม ส่วนการให้ I-131 ซ้ำ ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ โดยพิจารณาจากหลายปัจจัย ไม่ใช่แค่ว่าเจอก้อนเนื้อหลงเหลือก็ให้ซ้ำเลย มันซับซ้อนกว่านั้น

กลืนแร่ งดไอโอดีนกี่วัน

กลืนแร่งดไอโอดีน? อู้ย…เรื่องใหญ่! ต้องงดนะจ๊ะ ไม่ใช่แค่ “นิดหน่อย” แต่ต้อง “จริงจัง” งดไอโอดีนก่อนกลืนแร่อย่างน้อย 2 สัปดาห์ นี่คือ “กฎเหล็ก” ที่ต้องจำ!

หลังกลืนแร่แล้ว ยังต้อง “ระวัง” ไอโอดีนอีก 7 วันนะจ๊ะ อย่าเพิ่งรีบไปกินซูชิหรืออาหารทะเล เพราะมันอาจจะ “กวน” การทำงานของแร่ได้

• งดก่อนกลืน: 2 สัปดาห์ (อย่างน้อย!)
• งดหลังกลืน: 7 วัน (กันพลาด!)

ไอโอดีนเยอะๆเนี่ย ตัวดีเลยนะ มันจะไปแย่งจับกับต่อมไทรอยด์ ทำให้แร่ที่เรากินเข้าไปทำงานได้ไม่เต็มที่ คิดดูสิ อุตส่าห์เสียเงิน เสียเวลา มากลืนแร่ แล้วต้องมา “พัง” เพราะอาหารเนี่ยนะ!

แล้วไอโอดีนมันแอบซ่อนอยู่ในอะไรบ้าง?

• เกลือเสริมไอโอดีน: อันนี้แน่นอนอยู่แล้ว เลี่ยงซะ!
• อาหารทะเล: กุ้ง หอย ปู ปลา… บ๊ายบายไปก่อน
• ผลิตภัณฑ์จากนม: นม เนย ชีส…พักก่อนนะ
• สาหร่าย: ตัวดีเลย! งดเด็ดขาด!
• วิตามิน/อาหารเสริม: อ่านฉลากดีๆ บางทีก็มีไอโอดีนแอบอยู่

กินอะไรได้บ้าง? อะ…บอกก็ได้:

• เนื้อสัตว์: หมู ไก่ วัว (ไม่ติดทะเลนะ!)
• ผักผลไม้: เกือบทุกชนิด (ยกเว้นสาหร่าย!)
• ข้าว: กินไปเถอะ!

คำเตือน: อย่าเชื่อฉันทั้งหมด! ปรึกษาหมอและนักโภชนาการดีที่สุด เขา/เธอจะให้คำแนะนำที่ “เป๊ะ” กว่าเยอะ! เพราะร่างกายแต่ละคนไม่เหมือนกัน การงดไอโอดีนก็ต้องปรับให้เข้ากับตัวเองด้วยนะจ๊ะ

ทำไมต้องงดไอโอดีน

งดไอโอดีน? งงแปป 🤔 คือถ้าขาดไอโอดีนนี่เรื่องใหญ่เลยนะ โดยเฉพาะเด็กแรกเกิด ต่อมไทรอยด์ทำงานไม่ปกติ คอพอกแน่ๆ ลูกพี่ลูกน้องเราก็เป็น ตอนเด็กๆเห็นแม่เค้าให้กินยาเม็ดเล็กๆตลอดเลย เหมือนจะบอกว่าเป็นยาไอโอดีนนั่นแหละ จำได้ว่าตอนนั้นเรากลัวมาก กลัวเป็นคอพอกเหมือนกัน 😅

• เด็กแรกเกิด: ขาดไอโอดีน = ต่อมไทรอยด์โต = คอพอก + พร่องฮอร์โมนไทรอยด์ (hypothyroidism) อันตรายมากๆเลยนะ สมองพัฒนาการไม่เต็มที่ด้วย

คิดถึงตอนที่เรียนวิทยาศาสตร์ตอน ม.ปลายเลย เรื่องฮอร์โมนนี่จำได้แม่น ถ้าขาดนี่คือระบบในร่างกายพังหมดนะ

• เด็กโต, วัยรุ่น, ผู้ใหญ่: ขาดไอโอดีน ก็คอพอกเหมือนกัน แถมยังเฉื่อยชา สมองไม่แล่นอีก เคยอ่านเจอว่าไอโอดีนสำคัญกับการทำงานของสมองด้วย ปีที่แล้วเราก็รู้สึกเฉื่อยๆ ไปตรวจสุขภาพ หมอบอกปกติดี สงสัยแค่พักผ่อนน้อย 😅 แต่ก็แอบกังวลนะ เลยกินอาหารทะเลบ่อยขึ้น ชอบกินปลาหมึกเป็นทุนเดิมอยู่แล้วด้วย

จริงสิ เคยเห็นข่าวที่แอฟริกา เด็กๆขาดสารไอโอดีนกันเยอะเลย น่าสงสารมาก เห็นแล้วรู้สึกว่าเราโชคดีมากที่เข้าถึงอาหารที่มีไอโอดีนได้ง่าย ต้องกินอาหารที่มีประโยชน์เยอะๆแล้วแหละ

• สรุปคือ ไม่ว่าจะเด็กหรือผู้ใหญ่ ไอโอดีนสำคัญมาก ขาดไม่ได้เลย ถ้าขาดเมื่อไหร่ร่างกายแย่แน่ๆ

เราว่าเรื่องสุขภาพนี่สำคัญสุดแล้วนะ ปีนี้ตั้งใจจะดูแลตัวเองให้มากขึ้น ออกกำลังกาย กินอาหารที่มีประโยชน์ เมื่อวานเพิ่งไปวิ่งมาเหนื่อยมาก แต่รู้สึกดีสุดๆ 😊