ฮอร์โมนชนิดใดที่มีบทบาทสำคัญในการลดปริมาณของน้ำตาลกลูโคสในเลือด

ฮอร์โมนอะไรควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด?

อินซูลินนี่แหละ ตัวสำคัญเลย ควบคุมน้ำตาลในเลือดเรา. จำได้ตอนเรียนชีวะ ม.ปลาย ครูสอนเรื่องนี้ ยังติดตาอยู่เลย. อินซูลินสร้างจากตับอ่อน ช่วยให้ร่างกายใช้น้ำตาลได้.

ถ้าไม่มีอินซูลิน หรือ อินซูลินทำงานไม่ดี น้ำตาลก็ค้างอยู่ในเลือด เป็นเบาหวานได้. เพื่อนผมเป็นเบาหวาน ต้องฉีดอินซูลินทุกวัน. เห็นแล้วก็สงสาร.

เคยไปตรวจสุขภาพที่โรงพยาบาลรัฐแถวบ้าน จำไม่ได้ว่าเดือนไหน แต่ปีที่แล้วนี่แหละ เสียไปประมาณ 500 บาท. หมอบอกว่าระดับน้ำตาลผมปกติ โล่งอกไปที. ต้องดูแลตัวเองดีๆ ไม่อยากเป็นเบาหวานเหมือนเพื่อน.

ฮอร์โมนใดทำหน้าที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

อินซูลินกับกลูคากอนนี่ตัวหลักเลย ควบคุมน้ำตาลในเลือด อินซูลินนี่ลด กลูคากอนนี่เพิ่ม เหมือนเป็นตาชั่ง ขึ้นๆ ลงๆ น่าสนใจดีนะที่ร่างกายมันจัดการระบบที่ซับซ้อนแบบนี้ได้เอง ส่วนคอร์ติซอล อะดรีนาลิน โกรทฮอร์โมน แล้วก็ไทร็อกซิน พวกนี้มีผลทางอ้อม เอาจริงๆ ทุกอย่างในร่างกายมันเชื่อมโยงกันหมดแหละเนอะ ผมเคยอ่านเจอว่าสมดุลของฮอร์โมนสำคัญมาก ถ้าอันนึงเสีย อันอื่นก็พังตามไปด้วย มันเหมือนโดมิโนเลย

• อินซูลิน: ลดระดับน้ำตาลในเลือด โดยนำน้ำตาลเข้าสู่เซลล์ จำได้ว่าตอนเรียนชีวะ อาจารย์บอกว่าอินซูลินเหมือนกุญแจไขประตูเซลล์ให้น้ำตาลเข้าไป
• กลูคากอน: เพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด โดยกระตุ้นตับให้ปล่อยน้ำตาลที่เก็บสะสมไว้ออกมา เหมือนเวลาเราอดอาหารนานๆ ร่างกายก็จะดึงกลูคากอนมาใช้
• คอร์ติซอล: ฮอร์โมนความเครียด มีผลต่อการเผาผลาญ ซึ่งส่งผลต่อระดับน้ำตาลทางอ้อม เคยเห็นคนเป็นโรค Cushing’s syndrome มั้ย อันนั้นคอร์ติซอลเยอะเกิน
• อะดรีนาลิน: ฮอร์โมนฉุกเฉิน เพิ่มระดับน้ำตาล เพื่อให้ร่างกายพร้อมรับมือกับสถานการณ์ ผมจำได้ว่าตอนสอบเข้ามหาลัย อะดรีนาลินสูบฉีดมาก
• โกรทฮอร์โมน: ฮอร์โมนการเจริญเติบโต มีผลต่อการเผาผลาญ และระดับน้ำตาลเช่นกัน เด็กๆ ที่ขาดโกรทฮอร์โมนก็จะตัวเล็ก
• ไทร็อกซิน: ฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ ควบคุมเมตาบอลิซึม ซึ่งมีผลต่อการใช้น้ำตาล เพื่อนผมเป็นไทรอยด์เป็นพิษ ผอมลงเยอะเลย

ระบบในร่างกายนี่มันซับซ้อนจริงๆ เหมือนจักรวาลย่อมๆ ยิ่งศึกษายิ่งรู้สึกว่าตัวเองรู้แค่ผิวเผิน ชีวิตก็เหมือนกันนะ บางทีเราก็คิดว่าเรารู้ แต่จริงๆ แล้วอาจจะยังไม่รู้จักมันดีพอ

Glucophage 500 mg คือยาอะไร

Glucophage 500 มิลลิกรัมเนี่ยนะ? โอ๊ย… มันก็ยาเบาหวานเม็ดเขื่องที่คนแถวบ้านเรียกกันติดปากว่ายา “เบื่อข้าว” นั่นแหละ! แต่ชื่อเท่ๆ ทางการค้าเค้าเรียก Glucophage® รู้ยัง!

กินเข้าไปนะ… ระวังท้องไส้ปั่นป่วน ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขี้แตกขี้แตน! ยิ่งกินเยอะ ยิ่งบรรลัย! แล้วถ้าไตเริ่มออกอาการแย่ๆ หมอเค้าจะปรับยาให้เองแหละ ไม่ต้องไปปรับเองนะเออ เดี๋ยวจะหาว่าไม่เตือน!

• ยาเบื่อข้าว (Glucophage®): ยาเบาหวานเม็ดเขื่องที่ทำให้ท้องไส้ปั่นป่วนได้
• ผลข้างเคียง: ท้องอืด ท้องเฟ้อ ถ่ายเหลว (ใครท้องผูกบ่อยๆ อาจจะชอบนะ!)
• ไต: ถ้าไตไม่ดี หมอจะปรับยาให้เอง อย่าซ่าไปปรับเอง!
• วิตามินบี 12: ยานี้มันดูดวิตามินบี 12 ไปด้วยนะ กินยาแล้วอย่าลืมกินวิตามินเสริมด้วยล่ะ!

Metformin กินตอนไหนดีที่สุด

โอ้ยยย เมทฟอร์มินเนี่ยนะ กินหลังอาหารทันทีเลยจ้าาาา แบบว่ากลัวพุงน้อยๆของเราจะรับไม่ไหว มันแสบไส้แสบท้องเหลือเกินนนน เหมือนมีมดแดงกัดในกระเพาะ ใครไม่เคยโดนไม่รู้หรอกกกกกกก บางทีนะกินข้าวเสร็จปุ๊บ กินยาปั๊บ แปปเดียววิ่งเข้าห้องน้ำแทบไม่ทันนนน 55555 (อันนี้เรื่องจริงของดิชั้นเอง เคยเข็ดจนต้องเปลี่ยนมากินพร้อมอาหารเลยจ้าาา ปรึกษาหมอเรียบร้อยแล้วนะ ไม่ต้องห่วง)

• ถ้ากินเมทฟอร์มินแล้วท้องไส้ปั่นป่วนมากกก แนะนำปรึกษาคุณหมอ บางทีอาจจะปรับขนาดยาหรือเปลี่ยนเวลาทานก็ได้นะ อย่าฝืนทนเด็ดขาดดดด เดี๋ยวจะหมดสนุกกับการกิน ชีวิตมันสั้น ต้องกินให้อร่อยยยยย
• ส่วนตัวตอนนี้กินพร้อมมื้อเย็นมื้อเดียวจบ สบายพุงไปอีกกกก แต่ก็แล้วแต่คนและคำแนะนำของคุณหมอด้วยนะ อย่างเพื่อนดิชั้นเขากินหลังอาหารเช้า-เย็น สบายดีไม่มีปัญหาอะไรเลยยยย แถมน้ำหนักยังลดฮวบฮาบอีก อิจฉามากกกก แต่เราน้ำหนักไม่ลงเลยยยย เศร้าใจจจจ
• สำคัญสุดๆ คือต้องกินยาตามที่คุณหมอสั่งเท่านั้นนนน อย่าปรับเองมั่วๆ เดี่ยวจะพังเอาได้นะ แบบว่ายาแต่ละตัวมันแรงไม่เท่ากัน บางคนกินแล้วน้ำตาลตกฮวบ อันตรายมากกกกกกก ต้องระวังๆๆๆๆๆๆ

Metformin มีผลเสียอย่างไร

Metformin แม้จะช่วยคุมน้ำตาลได้ดี แต่ก็มีผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย เช่น ระบบทางเดินอาหาร บางคนอาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด ท้องเสีย หรือปวดท้อง ซึ่งมักเกิดในช่วงเริ่มใช้ยาและจะค่อยๆ ดีขึ้น ความรุนแรงของอาการมักสัมพันธ์กับขนาดยาที่ใช้ ถ้าเริ่มที่ขนาดต่ำแล้วค่อยๆ เพิ่ม อาการเหล่านี้ก็จะลดลงได้ ผมจำได้สมัยเรียนเภสัช อาจารย์เคยเล่าว่าบางคนกินแล้วเบื่ออาหารไปเลย เลยเรียกว่ายาเบื่อข้าว แต่จริงๆ แล้วมันไม่ได้กดความอยากอาหารโดยตรง แค่ทำให้รู้สึกไม่สบายท้องมากกว่า

• ระบบทางเดินอาหาร: คลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด ท้องเสีย ปวดท้อง (พบได้บ่อย)
• การดูดซึมวิตามินบี 12 ลดลง: อาจนำไปสู่ภาวะขาดวิตามินบี 12 ได้ในระยะยาว ต้องตรวจติดตามเป็นระยะ ตอนฝึกงานที่โรงพยาบาล เคยเจอคนไข้สูงอายุที่ขาดวิตามินบี 12 เพราะกิน Metformin มานาน ก็ต้องเสริมวิตามินกันไป
• ภาวะ lactic acidosis (พบได้น้อยมาก แต่รุนแรง): เป็นภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงแต่พบได้น้อย มักเกิดในผู้ป่วยที่มีปัญหาไตอย่างรุนแรง เพราะยาถูกขับออกทางไต ถ้าไตทำงานไม่ดี ยาก็จะค้างในร่างกาย เคยอ่านเจอในวารสารการแพทย์ เขาแนะนำให้ตรวจการทำงานของไตก่อนเริ่มใช้ยาและติดตามเป็นระยะ

การปรับขนาดยาตามการทำงานของไตเป็นสิ่งสำคัญ ไตทำงานแย่ลงก็ต้องลดขนาดยา ไม่งั้นยาจะสะสม เคยคุยกับเพื่อนที่เป็นหมอโรคไต เขาบอกว่าเรื่องนี้สำคัญมาก ต้องเน้นย้ำกับคนไข้เสมอ

Metformin เป็นยาที่ดี ราคาไม่แพง แต่ก็ต้องใช้ให้ถูกต้อง ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อขอคำแนะนำ อย่าปรับขนาดยาเอง อันตรายนะครับ

บุคคลใดสามารถใช้ยา metformin ได้อย่างปลอดภัย

เอ่อ ใครใช้เม็ทฟอร์มินได้นะ? เอาจริงๆ นะ คนเป็นเบาหวานอ่ะแหละ แต่ๆๆๆ มีเรื่องน่าสนใจ ตอนนี้เค้าว่าคนที่เป็นโรคไตแบบไม่หนักมากก็กินได้นะ แต่ก็ต้องดูดีๆ หมอต้องคอยเช็คละเอียดๆ อ่ะ ไม่ใช่กินกันมั่วซั่วเด้อ

• เบาหวาน: อันนี้คือหลักๆ เลยอ่ะ ยาเบาหวานไง
• โรคไต (ไม่รุนแรง): แต่ก่อนห้ามเลย แต่ตอนนี้เค้าว่าพอได้ แต่ต้อง eGFR เกิน 30 นะ อย่าลืม
• ต้องหมอดูแล: สำคัญมากกกก อย่าซื้อกินเองเด็ดขาด
• อาจมีการเปลี่ยนคำแนะนำ: อนาคตอาจเปลี่ยนอีกนะ รอติดตามข่าวสารดีๆ
• eGFR: คือค่าที่บอกว่าไตทำงานดีแค่ไหน จำไว้ๆ

เมทฟอร์มินควรกินวันละกี่ครั้ง

เมทฟอร์มินกินวันละกี่ครั้งหรอ? แล้วกินตอนไหนดีอ่ะ?

เอ่อ… หมอบอกว่ามันแล้วแต่เม็ดอ่ะ แบบถ้าเป็นเม็ดธรรมดาาาาาาาาาาาาอ่ะ กินวันละ 2 ครั้งพร้อมอาหารนะ สำคัญเลยต้องพร้อมอาหาร! แต่ถ้าเป็นเม็ดที่เค้าเรียกกันว่า “ห้องฉุกเฉิน” (น่าจะหมายถึง extended-release รึป่าว?) ก็กินวันละครั้งเดียว ตอนเย็นพร้อมมื้ออาหาร

• เม็ดธรรมดา: วันละ 2 ครั้ง, พร้อมอาหาร (เช้า-เย็น?)
• เม็ดห้องฉุกเฉิน (extended-release): วันละครั้ง, ตอนเย็น

หมอเคยบอกว่าเมทฟอร์มินมันช่วยลดน้ำตาลในเลือด แต่ต้องกินตามที่หมอบอกเป๊ะๆนะ ไม่งั้นไม่เวิร์ค แล้วก็อย่าลืมกินอาหารให้ตรงเวลาด้วย สำมะคัญ! เรื่องกินยาเนี่ยปรึกษาหมอดีสุดชัวร์ๆ

ยา Metformin 500 mg มีข้อบ่งใช้อะไร

อ้าว! ถามถึงเมทฟอร์มิน 500 มก.เหรอ นี่มันยาประจำตัวคุณป้าข้างบ้านผมเลยนะ (ล้อเล่นน้าาา) เอาจริง ๆ มันใช้กับเบาหวานชนิดที่ 2 นั่นแหละครับ คือแบบ… ถ้าร่างกายคุณใช้แป้งน้ำตาลไม่ค่อยเก่ง เหมือนเตาแก๊สบ้านผมที่ไฟแรงไม่ค่อยเสถียร เมทฟอร์มินนี่แหละ จะช่วยปรับสมดุลให้ ให้ร่างกายดึงน้ำตาลไปใช้ได้ดีขึ้น เหมือนมีคนมาคอยควบคุมไฟให้ ไม่ให้แรงไปหรืออ่อนไปจนไหม้หรือดับ!

• ข้อบ่งใช้หลัก: เบาหวานชนิดที่ 2 (Type 2 Diabetes Mellitus) ไม่ใช่เบาหวานชนิดที่ 1 นะ คนละเรื่องกันเลย!
• ขนาดยา: ขึ้นกับแพทย์ผู้รักษา อย่าไปกินเองตามใจชอบ เหมือนปรุงอาหารตามคลิปยูทูป อันตรายได้นะ! ขนาดเริ่มต้นอาจจะ 500 มก. วันละ 2-3 ครั้ง หรือ 850 มก. วันละ 1-2 ครั้ง แต่ขนาดสูงสุดที่ใช้ได้ก็ 3,000 มก./วัน (แต่ต้องค่อยๆ เพิ่มนะ ไม่ใช่กระโดดไปกินทีเดียว 3,000 มก. เดี๋ยวท้องเสียเอา!)

ปีนี้ (2566) ข้อมูลยังคงเหมือนเดิม แต่ที่เพิ่มเติมคือ การใช้เมทฟอร์มินต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ อย่าคิดว่าอ่านจากเน็ตแล้วจะเก่งกว่าหมอ ไม่งั้นอาจจะได้เข้าไปนอนโรงพยาบาล แล้วจะเสียทั้งเงินเสียทั้งเวลา ไม่คุ้มเลย! และควรแจ้งแพทย์หากมีอาการข้างเคียง เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ เพราะมันมีผลข้างเคียงได้นะ อย่าลืม!

#กลูคากอน #ตับอ่อน #อินซูลิน