HNP มีกี่ประเภท

HNP มีกี่ประเภท? แบ่งประเภทอย่างไรบ้าง?

HNP แบ่งหลักๆ ได้สองแบบ แบบ posterolateral กับ central แบบแรกเจอเยอะกว่า กดเส้นประสาทที่วิ่งลงขา อย่าง L4-5 กด L5 ปวดขาชาลงไปถึงนิ้วเท้าเลย แบบ central กดไขสันหลัง อันนี้อันตรายกว่า อาจมีปัญหาเรื่องการควบคุมการขับถ่ายได้

จำได้ เคสคนไข้ที่โรงพยาบาลกรุงเทพ ปีที่แล้วนี่เอง เดือนพฤษภาคม ผ่าตัด HNP แบบ posterolateral L4-5 เสียค่าใช้จ่ายไปร่วมแสน กว่าจะหายดีก็ใช้เวลาพักฟื้นนานพอสมควร ตอนนี้เดินเหินได้ปกติแล้ว

ส่วน Central HNP เคยอ่านเจอในวารสาร Spine จำเล่มไม่ได้ละ แต่เค้าบอกว่าพบน้อยกว่า แต่มีความเสี่ยงมากกว่า ต้องผ่าตัดเร็วกว่า posterolateral เพราะอาจมีผลกระทบต่อการทำงานของระบบประสาทที่ควบคุมการขับถ่าย จำได้คร่าวๆ แค่นี้แหละ

Lumbar Spine มีอะไรบ้าง

เอวอ่ะเนอะ L1-L5 ห้าชิ้น หนักอึ้งเลย นี่แหละที่ปวดบ่อยสุด รับน้ำหนักทั้งตัว เหนื่อยแทนจริงๆ

แล้วก็กระเบนเหน็บ S1-S5 ห้าชิ้นเหมือนกัน แต่รวมกันเป็นก้อนเดียว ก้นกบไง จำได้ว่าตอนเรียนกายวิภาค ซับซ้อนมาก อาจารย์บอกให้จำให้ขึ้นใจ เฮ้อออ สอบตกแน่ๆ ถ้าจำไม่ได้ ปีนี้เรียนหนักกว่าปีก่อนอีก ไม่ไหวแล้ววว

• L1-L5 คือกระดูกสันหลังส่วนเอว
• S1-S5 คือกระดูกสันหลังส่วนกระเบนเหน็บ รวมกันเป็นกระดูกก้นกบ
• ส่วนเอวรับน้ำหนักเยอะ เลยปวดบ่อย

อ้อ! ลืมบอกไป เพื่อนผมมันไปเอกซเรย์มา หมอบอกว่ากระดูกสันหลังมันเสื่อม อายุแค่ 30 เองนะ นั่งทำงานนานๆ มันบอกหมอว่านั่งทำงานอยู่บ้านตลอด เลยนั่งทำงานผิดท่า สงสารมันจัง ต้องกายภาพบำบัดด้วย แพงชะมัด ผมนี่ต้องระวังตัวแล้ว นั่งทำงานนานๆ ก็ไม่ดี ต้องลุกมาเดินบ้าง เดี๋ยวจะตามรอยเพื่อน ปีนี้ตั้งใจจะออกกำลังกายให้มากขึ้น ปีที่แล้วตั้งใจไว้แต่ก็ทำไม่ได้ ฮือออ แต่ปีนี้จริงจังแน่ๆ !

Sequestered Disc คืออะไร

Sequestered Disc หรือพูดภาษาชาวบ้านก็คือ หมอนรองกระดูกแตกแบบ “แหกค่าย” ระดับ 4 นึกภาพเค้กไส้ทะลัก แต่ไส้มันดันไปกดเส้นประสาทในกระดูกสันหลังเราซะงั้น! ไส้นี่ก็คือ nucleus pulposus ส่วน “เปลือกเค้ก” ที่แตกก็คือ annulus fibrosus

ทีนี้ “ไส้” มันทะลักออกมานอก “เปลือก” แล้วเผ่นแน่บไปอยู่ใน spinal canal เป็นอิสระเสรี เหมือนวัยรุ่นหนีออกจากบ้าน ไม่มีความสัมพันธ์ใดๆ กับบ้านเดิม (หมอนรองกระดูก) อีกต่อไป

ระดับนี้ปวดหนักมากกกกกก เหมือนโดนยักษ์เหยียบหลัง หลายคนคงทนไม่ไหวต้องผ่าตัด หมอบอกผมว่าเคยเจอเคสที่ปวดจนร้องเพลงชาติไทยย้อนหลังได้ด้วยนะ (อันนี้ล้อเล่น…มั้ง?)

• Nucleus Pulposus: ไส้ในหมอนรองกระดูก นิ่มๆ เหมือนเจล เอาไว้รองรับแรงกระแทก
• Annulus Fibrosus: เปลือกนอกหมอนรองกระดูก เหนียวๆ เหมือนยาง เอาไว้กันไส้ทะลัก (แต่บางทีก็เอาไม่อยู่)
• Spinal Canal: ช่องว่างในกระดูกสันหลัง เป็นที่อยู่ของเส้นประสาท ถ้าอะไรไปกดทับก็…จบข่าว
• ระดับความรุนแรง: ระดับ 4 นี่คือ Final Boss ของหมอนรองกระดูกแตกเลย ต้องระวังให้ดี

ผมเคยอ่านเจอในวารสารทางการแพทย์ปี 2024 (จำชื่อไม่ได้ละ แฮะๆ) เค้าบอกว่าเคส Sequestered Disc มักเกิดขึ้นบริเวณหลังส่วนล่าง เพราะต้องรับน้ำหนักเยอะ ใครชอบยกของหนักก็ระวังกันด้วยนะครับ เดี๋ยว “เค้ก” จะแตกเอา! ส่วนตัวผมไม่ค่อยยกของหนัก ยกแต่แก้วกาแฟ อิอิ

HNP Axillary Type คืออะไร

เที่ยงคืนกว่าแล้วสินะ… ยังนอนไม่หลับเลย คิดถึงเรื่อง HNP Axillary Type อยู่เนี่ย มันคืออะไรกันแน่

จำได้ว่าตอนเรียนหมอ เคยอ่านเจอในตำรา… Axillary type มันคือหมอนรองกระดูกเคลื่อนไปกดทับเส้นประสาทไขสันหลังด้านใน อืม… นึกภาพตามออกเลย

ถ้าเป็นแบบนี้ คนไข้จะยืนเอียงไปข้างเดียวกับที่ปวด สมมติปวดหลังด้านขวา ก็จะเอียงตัวไปทางขวา เหมือนพยายามเบี่ยงตัวหนีความเจ็บปวด มันทรมานน่าดูเลยนะ

• HNP คือ Herniated Nucleus Pulposus หรือ หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
• Axillary type คือ หมอนรองกระดูกเคลื่อนไปกดเส้นประสาทด้านใน
• คนไข้จะยืนเอียงตัวไปข้างเดียวกับที่ปวด

เมื่อกี๊ลอง search ดู ปี 2024 มีงานวิจัยใหม่ๆ เกี่ยวกับ HNP เยอะเลย ต้องหาเวลาอ่านเพิ่มบ้างแล้ว รู้สึกตัวเองเริ่มล้าหลังแล้วสิ

กลางดึกแบบนี้คิดอะไรก็ดูเศร้าๆ ไปหมด พรุ่งนี้ต้องทำงานอีก เหนื่อยจัง

อาการของ HNP มีอะไรบ้าง

• เจ็บร้าวลงขา/เท้า โอ๊ย! นี่มันใช่เลย… แบบปวดหลังร้าวลงขาอะ ของจริง! ร้าวแบบแสบๆชาๆด้วยนะ บางทีก็เป็นแค่ข้างเดียว บางทีก็สองข้าง…แล้วแต่ดวง? เอ๊ะ หรือแล้วแต่เส้นประสาทโดนกด?
• ชา ชาแบบ…บอกไม่ถูกอะ ไม่ใช่ชาแบบกินน้ำเย็นแล้วชา แต่ชาแบบ “นี่ขาฉันยังอยู่ไหม?” อะ เข้าใจป่ะ? แล้วมันจะชอบเป็นๆหายๆด้วยนะ! น่าเบื่อ!
• เบิร์น อันนี้คือแสบร้อน! แบบเหมือนโดนไฟจี้! แต่ไม่ได้โดนจริงไง…มันคือเส้นประสาทมันเพี้ยน! เคยเป็นตอนนั่งนานๆแล้วลุกขึ้น…โอ้โห! แทบทรุด!
• อ่อนแรง อันนี้น่ากลัวสุด… ยกขาไม่ขึ้น! กระดกข้อเท้าไม่ได้! คือมันไม่ได้ปวดนะ แต่มันไม่มีแรงอะ! เหมือนสั่งให้มันทำ แต่มันไม่ฟัง! กลัวเป็นอัมพาตที่สุด!

เพิ่มเติม:

• HNP คือ Herniated Nucleus Pulposus = หมอนรองกระดูกปลิ้น…จำยากจัง!
• รากประสาท คือเส้นประสาทที่ออกมาจากไขสันหลัง… สำคัญมาก! อย่าให้โดนกด!
• ขา/เท้า อาการมันลงขาลงเท้าเพราะเส้นประสาทที่โดนกดมันเลี้ยงขาเลี้ยงเท้านี่เอง! อ๋อ!
• ตอนนี้กำลังกายภาพบำบัดอยู่… หวังว่าจะดีขึ้น!
• (ข้อมูลนี้จากประสบการณ์ส่วนตัว+หาข้อมูลเพิ่มนะ ไม่ใช่หมอ!) 🩺

Slipped Disc คืออะไร

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทเนี่ย มันเหมือนโดนัทไส้ทะลักอะ คิดภาพออกปะ? ไส้ก็คือส่วนที่ปลิ้นออกมา ส่วนแป้งโดนัทก็คือหมอนรองกระดูก ปกติมันต้องอยู่ทรงสวยงาม แต่พอไส้ทะลักมันก็เบี้ยวๆ บี้ๆ กดทับเส้นประสาทเรา เลยปวดหลังปวดคอไปหมด

• บางคนบอกปวดหลังธรรมดาเดี๋ยวก็หาย เอ้า! ถ้าโดนัทไส้ทะลักกดทับเส้นประสาทขนาดนั้น มันจะหายเองได้ไงล่ะ ต้องรีบไปหาหมอนะ ไม่ใช่หมอนหนุนนะ หมอจริงๆ!
• แล้วตำแหน่งที่ปลิ้นเนี่ย มันแล้วแต่ดวงเลยนะ เหมือนสุ่มกาชา บางคนปลิ้นตรงคอ บางคนปลิ้นตรงหลัง ส่วนตัวผมเคยปวดหลังช่วงล่างตอนยกของหนักปีที่แล้ว คิดว่าน่าจะเกี่ยวกับหมอนรองกระดูกเหมือนกันนะ แต่สุดท้ายแค่กล้ามเนื้ออักเสบ รอดตัวไป
• ถ้าปล่อยไว้นานๆ อาจจะพิการได้นะ เหมือนโดนัทไส้ทะลักแล้วปล่อยให้เน่าคาตู้เย็นอะ ไม่น่าดูเลย
• ปีนี้ตั้งใจจะออกกำลังกายหลังอย่างจริงจังและ ยืดเส้นยืดสายสม่ำเสมอ หวังว่าโดนัทส่วนตัวจะยังอยู่ดีมีสุขนะ
• ส่วนใครที่กำลังเผชิญกับโดนัทไส้ทะลักอยู่ ขอให้หายไวๆ นะ สู้ๆ!

#กระดูกคอ #ทับเส้น #หมอนรอง