อาหารบูดกี่ชั่วโมง

ยืดอายุอาหาร… ไม่ให้บูดก่อนเวลา: รู้ทันปัจจัยเสี่ยงและวิธีรับมือ

เคยสงสัยไหมว่าอาหารที่ปรุงสุกแล้ว วางทิ้งไว้นอกตู้เย็นนานแค่ไหนถึงจะเริ่ม “บูด”? คำตอบนั้นไม่ได้มีเพียงหนึ่งเดียว เพราะมีปัจจัยมากมายที่ส่งผลต่อความเร็วในการบูดเสียของอาหาร แต่โดยทั่วไปแล้ว ข้อความที่ว่า “หลังปรุงเสร็จ หากไม่แช่เย็น ควรรับประทานภายใน 2 ชั่วโมง” นั้นเป็นหลักการพื้นฐานที่ควรยึดถือไว้เพื่อความปลอดภัย

อย่างไรก็ตาม การทำความเข้าใจถึงปัจจัยที่เร่งหรือชะลอการบูดเสียของอาหาร จะช่วยให้เราสามารถจัดการอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น และลดความเสี่ยงในการเจ็บป่วยจากอาหารเป็นพิษได้

อะไรทำให้อาหารบูดเร็ว?

1. ชนิดของอาหาร: อาหารบางประเภทบูดเสียง่ายกว่าชนิดอื่น ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาหารที่มีความชื้นสูง โปรตีนสูง หรือมีส่วนประกอบของนมและไข่ อาหารเหล่านี้เป็นแหล่งอาหารที่สมบูรณ์แบบสำหรับแบคทีเรียที่จะเจริญเติบโต

   • อาหารเสี่ยงสูง: เนื้อสัตว์, สัตว์ปีก, อาหารทะเล, ผลิตภัณฑ์จากนม, ไข่, ข้าวสวย, พาสต้า, ซุป, สตูว์, อาหารที่มีมายองเนส
   • อาหารเสี่ยงปานกลาง: ผักปรุงสุก, ผลไม้หั่น, สลัด

2. อุณหภูมิ: อุณหภูมิที่เหมาะสมสำหรับการเจริญเติบโตของแบคทีเรียส่วนใหญ่อยู่ในช่วง 4°C ถึง 60°C (40°F ถึง 140°F) ซึ่งเป็นเหตุผลที่อุณหภูมิห้องเป็นสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการบูดเสียของอาหาร การวางอาหารทิ้งไว้ใน “เขตอันตราย” นี้เป็นเวลานานเกินไป จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดแบคทีเรียที่เป็นอันตราย

3. ความชื้น: แบคทีเรียต้องการความชื้นในการเจริญเติบโต อาหารที่มีความชื้นสูงจึงมีแนวโน้มที่จะบูดเสียได้เร็วกว่าอาหารแห้ง

4. การปนเปื้อน: แบคทีเรียสามารถปนเปื้อนลงในอาหารได้จากหลายแหล่ง เช่น มือที่ไม่สะอาด, พื้นผิวที่ไม่ได้ฆ่าเชื้อ, หรือแม้กระทั่งจากวัตถุดิบที่ใช้ในการปรุงอาหาร

5. ระยะเวลา: ยิ่งอาหารวางทิ้งไว้นานเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีโอกาสที่แบคทีเรียจะเจริญเติบโตและเพิ่มจำนวนมากขึ้นเท่านั้น

ทำอย่างไรให้อาหารคงความสดใหม่ได้นานขึ้น?

• แช่เย็นทันที: หลังจากปรุงอาหารเสร็จแล้ว ควรรีบนำไปแช่เย็นโดยเร็วที่สุด ภายใน 1-2 ชั่วโมง เพื่อลดอุณหภูมิของอาหารให้ต่ำกว่า 4°C (40°F) ซึ่งจะช่วยชะลอการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย
• แบ่งอาหารเป็นส่วนเล็กๆ: หากมีอาหารเหลือปริมาณมาก ควรแบ่งออกเป็นส่วนเล็กๆ ก่อนนำไปแช่เย็น วิธีนี้จะช่วยให้อาหารเย็นลงได้เร็วขึ้น
• ใช้ภาชนะที่ปิดสนิท: การเก็บอาหารในภาชนะที่ปิดสนิท จะช่วยป้องกันการปนเปื้อนจากแบคทีเรียและลดการสูญเสียความชื้น
• อุ่นอาหารให้ร้อนทั่วถึง: ก่อนรับประทานอาหารที่แช่เย็น ควรนำมาอุ่นให้ร้อนทั่วถึง โดยให้อุณหภูมิภายในอาหารสูงถึง 74°C (165°F) เพื่อฆ่าแบคทีเรียที่อาจเจริญเติบโตในระหว่างการเก็บรักษา
• อย่าทิ้งอาหารไว้ในอุณหภูมิห้องนานเกินไป: หากจำเป็นต้องวางอาหารไว้ในอุณหภูมิห้อง ควรพยายามจำกัดเวลาให้น้อยที่สุด และไม่ควรเกิน 2 ชั่วโมง

ข้อควรจำ:

• หากไม่แน่ใจว่าอาหารบูดหรือไม่ ให้ทิ้งไปเลย อย่าเสี่ยงรับประทานอาหารที่น่าสงสัย
• การดมกลิ่นหรือชิมอาหาร ไม่ใช่วิธีที่ปลอดภัยในการตรวจสอบว่าอาหารบูดหรือไม่ เพราะแบคทีเรียบางชนิดไม่ทำให้เกิดกลิ่นหรือรสชาติที่ผิดปกติ
• สำหรับเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ สตรีมีครรภ์ และผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ควรระมัดระวังเป็นพิเศษในการจัดการอาหาร เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดอาหารเป็นพิษ

การดูแลรักษาอาหารให้ถูกสุขลักษณะ ไม่เพียงแต่ช่วยยืดอายุของอาหารเท่านั้น แต่ยังช่วยปกป้องสุขภาพของเราจากอันตรายที่มองไม่เห็นอีกด้วย ดังนั้น การใส่ใจในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ในการจัดการอาหาร จึงเป็นสิ่งสำคัญที่เราไม่ควรมองข้าม