การสืบค้น (Searching) มีวิธีการใดบ้าง

รูปแบบการสืบค้นจาก OPAC มีกี่รูปแบบ

รูปแบบการสืบค้น OPAC หลายแบบ ขึ้นอยู่กับระบบ แต่โดยทั่วไป:

• การสืบค้นแบบง่าย (Basic Search): ค้นหาด้วยคำหลัก ตรงไปตรงมา จำกัดฟังก์ชั่น

• การสืบค้นแบบขั้นสูง (Advanced Search): ใช้ตัวดำเนินการบูลีน จำกัดขอบเขตการค้นหาได้แม่นยำกว่า ซับซ้อนกว่าแบบง่าย

• การสืบค้นแบบเบราส์ (Browse Search): คล้ายการท่องเว็บ ดูรายการเรียงตามหมวดหมู่ หัวเรื่อง ไม่ใช่การค้นหาด้วยคำหลัก

เพิ่มเติม: ปี 2566 หลายระบบผสานรูปแบบการค้นหาเข้าด้วยกัน เน้นความสะดวกผู้ใช้ ตัวอย่างเช่น การใช้ AI ช่วยเสนอคำค้นหาที่เกี่ยวข้อง การใช้ autocomplete

การสืบค้นข้อมูลมีกี่ประเภท?

การสืบค้นข้อมูลเหรอ? เอาจริงๆ นะ ตอนนั้นอ่ะ ตอนทำโปรเจคจบปี 4 ที่ลาดกระบัง (นานมากแล้ว) ผมแทบจะสิง Google เลย

หลักๆ นะ มันมีสองแบบที่ใช้บ่อยๆ อ่ะ:

• แบบแรก โคตรง่าย: พิมพ์คำที่อยากรู้ไปเลย เช่น “ร้านอาหารอร่อยใกล้ฉัน” จบ! Google ก็ลิสต์มาให้พรึ่บ

• อีกแบบ ซับซ้อนกว่า: อันนี้ต้องใช้พวกตัวกรอง (filters) ช่วยอ่ะ เช่น หา “รายงานวิจัยเรื่อง AI” ที่เป็นไฟล์ PDF, ตีพิมพ์ปี 2024 อย่างเงี้ย ต้องเข้าไปตั้งค่าใน Google Advanced Search อีกทีนึง

จริงๆ ตอนนั้นอยากได้ข้อมูลเกี่ยวกับ machine learning มาก แล้วเจอแต่งานวิจัยเก่าๆ เลยต้องหาวิธีการกรองข้อมูลขั้นสูงแบบนี้แหละ ไม่งั้นตายแน่

เพิ่มเติม:

• Google Scholar: ถ้าหาพวกงานวิจัย, บทความวิชาการ อันนี้เวิร์คสุดๆ
• Boolean Operators: พวก AND, OR, NOT นี่แหละ ตัวช่วยชีวิตเลย ถ้าอยากได้ผลลัพธ์ที่มันแคบลง
• Site-Specific Search: พิมพ์ site:ชื่อเว็บ คำค้นหา อันนี้คือเจาะจงหาข้อมูลในเว็บนั้นๆ เลย

การสืบค้นขั้นสูง (Advanced Search) คือ การสืบค้นในลักษณะใด?

การสืบค้นขั้นสูง? มันก็เหมือนการงมเข็มในมหาสมุทรแหละ แต่เรามีเรือดำน้ำกับโซนาร์นำวิถี! ไม่ใช่แค่ควานหาแบบมั่วๆ แต่คือการระบุพิกัดเป๊ะๆ ว่าอยากได้เข็มแบบไหน หัวแหลม หัวทู่ สนิมเขียว สนิมแดง

• จำกัดวงให้แคบลงแบบ Limit search: เหมือนสั่งกาแฟ ไม่เอาน้ำตาล ไม่เอาฟองนม เอาแต่กาแฟดำเข้มข้น ไม่งั้นได้หวานแสบคอตาย
• เล่นแร่แปรธาตุกับ Boolean Search (AND, OR, NOT): อยากได้ทั้งเข็ม ทั้งด้าย ก็ AND เอาเข็มหรือด้ายก็ได้ ก็ OR แต่ถ้าไม่เอาด้ายเด็ดขาด ก็ NOT เลยจ้า เหมือนเล่นเกมส์ต่อบล็อคเลย
• ค้นได้หลายช่องทาง: จะชื่อเรื่อง ผู้แต่ง หัวเรื่อง จัดมาได้หมด เหมือนสืบประวัติคนร้าย ต้องเช็คทุกเบาะแส

ปี 2024 นี่ เทคโนโลยีก้าวไกล การค้นหาก็ต้องพัฒนาตาม ไม่งั้นตกยุค เหมือนยังใช้โทรศัพท์มือถือรุ่นปุ่มกด ในยุคที่คนอื่นเค้า FaceTime กันข้ามประเทศแล้ว

ส่วนขั้นตอนการสืบค้น… อันนี้ต้องไปลองเล่นเองถึงจะเข้าใจ เหมือนขี่จักรยาน อ่านทฤษฎีอย่างเดียว ไม่ได้ช่วยให้ปั่นได้หรอก ต้องลงมือทำ! (แอบกระซิบว่า บางทีก็งงๆ เหมือนกันนะ 555) แต่เชื่อเถอะ พอคล่องแล้วจะติดใจ เหมือนผมติดกาแฟดำไม่ใส่น้ำตาลนั่นแหละ

การสืบค้นข้อมูลโดยใช้ Keyword มีหลักการอย่างไร?

อืม… ก็นะ การค้นหาด้วยคำสำคัญเนี่ย มัน… มันก็เหมือนกับการที่เราพยายามจะ “เดา” สิ่งที่เราอยากได้จากข้อมูลมหาศาลนั่นแหละ

เราพิมพ์คำลงไป แล้วหวังว่าเครื่องมันจะ “เข้าใจ” ความหมายที่เราต้องการ จริงๆ มันก็ยากนะ บางทีพิมพ์ไปแล้ว ผลลัพธ์ก็ไม่ตรงใจเท่าไหร่ มันก็เลยต้องอาศัยการลองผิดลองถูกหลายรอบ ใช่ไหม?

อย่างปีนี้ ฉันลองค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับ “การลงทุนในหุ้น” ตอนแรกใช้คำว่า “หุ้น” อย่างเดียว ผลที่ได้ ก็เยอะมาก เยอะจนเลือกไม่ถูกเลย เลยต้องเปลี่ยนเป็น “การลงทุนในหุ้นไทยปี 2566” แค่นี้ ผลลัพธ์ก็เจาะจงขึ้นเยอะเลย

• ใช้คำให้เฉพาะเจาะจง ยิ่งเจาะจงมากยิ่งดี เช่นแทนที่จะใช้ “รถ” ลองใช้ “รถยนต์ Toyota Camry ปี 2023” ดูสิ
• ลองใช้คำหลายๆ คำ รวมกันเป็นประโยค จะช่วยให้ได้ผลลัพธ์ที่ตรงกับความต้องการมากขึ้น
• ลองเปลี่ยนคำค้น ถ้ายังไม่เจอข้อมูลที่ต้องการ ลองเปลี่ยนคำหรือวิธีการค้นหาใหม่ ดูซิว่าได้ผลลัพธ์ที่ต่างออกไปไหม

เหนื่อยจัง คิดอะไรเยอะแยะไปหมด คืนนี้คงนอนไม่หลับแล้วแหละ… คิดถึงแต่เรื่องงาน… เศร้าจัง

การสืบค้นข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตควรดําเนินการอย่างไร?

การสืบค้นข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตที่ดีคือการ “ตั้งเป้า” ให้แม่นยำตั้งแต่แรก

• คีย์เวิร์ดต้องคม: เหมือนเราจะแทงปลา ต้องเล็งให้ถูกตัว คำหลักที่ดีจะนำทางเราไปสู่ข้อมูลที่ต้องการได้เร็วกว่า อย่าใช้คำกว้างๆ ลองคิดถึงคำที่เฉพาะเจาะจงมากขึ้น
• แหล่งข่าวสำคัญ: ใช่ว่าทุกอย่างบนเน็ตเชื่อได้หมด เว็บไซต์ของมหาวิทยาลัย หน่วยงานรัฐ หรือแม้แต่ Wikipedia (แต่ต้องอ่านอย่างมีวิจารณญาณนะ) มักจะมีข้อมูลที่น่าเชื่อถือกว่าบล็อกส่วนตัวที่ไม่ระบุแหล่งที่มา
• เช็คแล้วเช็คอีก: ข้อมูลชุดเดียวกัน อาจถูกนำเสนอในหลายมุมมอง การอ่านจากหลายๆ ที่ช่วยให้เราเห็นภาพรวมที่ชัดเจนขึ้น เหมือนดูหนังจากหลายๆ มุมกล้อง
• มองหาความเป็นปัจจุบัน: โลกหมุนเร็ว ข้อมูลเมื่อวานอาจจะเก่าไปแล้ว โดยเฉพาะเรื่องเทคโนโลยีหรือสถิติ พยายามหาข้อมูลที่อัปเดตล่าสุด

เรื่องข้อมูลนี่เหมือนการ “เก็บเพชร” ต้องขุด ต้องร่อน ต้องคัด กว่าจะได้เพชรเม็ดงามมาครอบครอง