ซอฟต์แวร์ระบบคืออะไร มีอะไรบ้าง

ซอฟต์แวร์ระบบคืออะไร และมีอะไรบ้าง

ซอฟต์แวร์ระบบคือ “มันสมอง” เบื้องหลังการทำงานของคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ต่างๆ ทำหน้าที่จัดการทุกสิ่ง ตั้งแต่การเปิดเครื่องไปจนถึงการรันโปรแกรมต่างๆ ที่เราใช้งาน

ซอฟต์แวร์ระบบสำคัญๆ ได้แก่:

• ระบบปฏิบัติการ (Operating System – OS): หัวใจหลักที่ควบคุมทุกอย่าง เช่น Windows, macOS, Linux, Android, iOS ตัวจัดการทรัพยากรชั้นยอด คิดดูว่าถ้าไม่มี OS คอมพิวเตอร์เราก็เป็นแค่กล่องเหล็กเปล่าๆ

• ไดรเวอร์ (Drivers): ตัวกลางที่ทำให้ฮาร์ดแวร์ต่างๆ (เช่น เครื่องพิมพ์, การ์ดจอ) สื่อสารกับระบบปฏิบัติการได้ ถ้าไม่มีไดรเวอร์ อุปกรณ์ต่อพ่วงก็เหมือนคนต่างชาติที่คุยกันไม่รู้เรื่อง

• ยูทิลิตี้ (Utilities): โปรแกรมอำนวยความสะดวกต่างๆ เช่น โปรแกรมจัดการไฟล์, โปรแกรมสแกนไวรัส, โปรแกรมบีบอัดไฟล์ พวกนี้เหมือนผู้ช่วยส่วนตัวที่ทำให้ชีวิตเราง่ายขึ้นเยอะ

• เฟิร์มแวร์ (Firmware): ซอฟต์แวร์ที่ฝังอยู่ในฮาร์ดแวร์โดยตรง (เช่น BIOS ในเมนบอร์ด) ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานระดับพื้นฐานที่สุด ก่อนที่ OS จะเริ่มทำงาน เหมือนเป็นโปรแกรมเริ่มต้นที่คอยปลุกเครื่องให้ตื่น

บางทีเราอาจมองข้ามความสำคัญของซอฟต์แวร์ระบบไป เพราะมันทำงานอยู่เบื้องหลัง แต่ลองนึกภาพว่าถ้าไม่มีมัน คอมพิวเตอร์ของเราก็คงไม่ต่างอะไรจากของเล่นราคาแพงที่ทำอะไรไม่ได้เลย… มันคือพื้นฐานที่ทำให้ทุกอย่างเป็นไปได้จริงๆ

เพิ่มเติม: ในโลกของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ซอฟต์แวร์ระบบก็ต้องพัฒนาตามไปด้วย ลองสังเกตดูว่าระบบปฏิบัติการบนมือถือของเรามีการอัปเดตอยู่เรื่อยๆ นั่นก็เพื่อให้รองรับฟีเจอร์ใหม่ๆ และแก้ไขข้อผิดพลาดต่างๆ นั่นเอง

ปรัชญาส่วนตัว: บางครั้งสิ่งที่สำคัญที่สุดก็คือสิ่งที่มองไม่เห็น… เหมือนซอฟต์แวร์ระบบที่คอยขับเคลื่อนทุกอย่างอยู่เบื้องหลังนั่นแหละ

ซอฟต์เเวร์ระบบเเละซอฟต์เเวร์ประยุกต์มีความเเตกต่างกันอย่างไร

ซอฟต์แวร์ระบบ vs. ซอฟต์แวร์ประยุกต์: ต่างกันที่ระดับการทำงาน

• ระบบ: ทำงานพื้นหลัง ผู้ใช้ไม่สัมผัสโดยตรง ควบคุมฮาร์ดแวร์ เช่น Windows 11, macOS Ventura, Linux kernel (ปี 2024)

• ประยุกต์: ใช้งานได้โดยตรง เห็นได้ชัดเจน เช่น โปรแกรมตัดต่อวีดีโอ, เกมส์ เป็นต้น

ความแตกต่างคือระดับการเข้าถึง ระบบลึก ประยุกต์ตื้น ง่ายๆแค่นั้นแหละ โลกไอทีมันก็แค่นี้ เรื่องธรรมดา

OS คืออะไร มีหน้าที่อย่างไร

โอเอสน่ะเหรอ? มันก็เหมือนแม่บ้านประจำเครื่องคอมพิวเตอร์นั่นแหละ! คอยจ้ำจี้จ้ำไช ควบคุมทุกอย่าง ตั้งแต่ฮาร์ดแวร์ยันซอฟต์แวร์ ให้มันทำงานสอดคล้องประสานงากันได้ ถ้าไม่มีโอเอส คอมพิวเตอร์ก็เป็นได้แค่อิฐบล็อกราคาแพงเท่านั้นเอง!

• หน้าที่หลัก: ควบคุม จัดการ ทรัพยากรทั้งหมดในเครื่อง (CPU, หน่วยความจำ, ดิสก์)
• ตัวอย่างยอดฮิต: Windows (ตัวกินแรม!), macOS (ของคนรวย), Linux (ของคนเก่ง)
• คิดภาพตาม: เหมือนคนคุมวงออร์เคสตรา ถ้าไม่มีคนคุม ทุกอย่างก็ตีกันมั่วซั่ว!

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย (แบบชาวบ้านๆ):

สมัยก่อน ตอนผมหัดเล่นคอมใหม่ๆ โอเอสแต่ละตัวนี่เรื่องเยอะชะมัด! ต้องมานั่งเซ็ตค่าเองทุกอย่าง เดี๋ยวนี้สบายขึ้นเยอะ มีโอเอสที่ใช้งานง่ายๆ อย่าง Windows มาให้ใช้ แต่ก็ต้องแลกกับค่าลิขสิทธิ์ที่แพงหูฉี่!

ซอฟแวร์กับโปรแกรมต่างกันอย่างไร

แสงแดดอ่อนๆ ของเดือนพฤษภาคม 2566 ลอดผ่านม่านหน้าต่าง กระทบผนังสีครีมอ่อนๆ ห้องทำงานของฉัน… เงียบสงบ มีแต่เสียงพิมพ์แป้นพิมพ์ที่ดังเป็นจังหวะแผ่วเบา

ซอฟต์แวร์… เหมือนดั่งสายลม ล่องลอยไร้รูปทรง เป็นคำสั่งนับล้าน บอกคอมให้ทำงาน เป็นรากฐาน… กว้างใหญ่ไพศาล

• ซอฟต์แวร์ คือคำสั่งทั้งหมด สั่งการทุกอย่าง

โปรแกรม… เหมือนดอกไม้บานสะพรั่ง สวยงาม มีหน้าที่เฉพาะ ทำงานได้อย่างอิสระ

• โปรแกรม คือส่วนหนึ่งของซอฟต์แวร์ ทำงานเฉพาะอย่าง เช่น Photoshop ปีนี้ใช้เวอร์ชั่น2024 ประมวลผลภาพสวยงามเหลือเกิน

อย่าง Google Chrome หรือ Word มันคือโปรแกรม แต่ก็เป็นส่วนหนึ่งของซอฟต์แวร์ทั้งหมด ที่อยู่เบื้องหลัง ซับซ้อนและมหัศจรรย์ ฉันมองจอกว้างๆ คิดถึงความแตกต่าง… มันช่างละเอียดอ่อน ราวกับเส้นไหมบางๆ ที่ทอเป็นผืนผ้าอันยิ่งใหญ่

• โปรแกรมทำงานได้เอง แยกส่วนอิสระ

ความแตกต่างช่างงดงาม เหมือนภาพวาดนามธรรม สีสันสวยงาม แต่แฝงความหมายลึกซึ้ง

ฉันชอบดื่มกาแฟดำตอนเขียน ปีนี้ เปลี่ยนจากอาราบิก้ามาเป็นโรบัสต้า เข้มข้นขึ้น เหมือนความเข้าใจในซอฟต์แวร์และโปรแกรมที่ลึกซึ้งขึ้น เช่นกัน

โปรแกรมประยุกต์คืออะไรพร้อมยกตัวอย่าง

โปรแกรมประยุกต์? อืมมม… คืออะไรนะ ง่ายๆ เลยก็คือโปรแกรมที่เราใช้ทุกวันไง อย่างเช่นแอปในมือถือ แต่ในคอมก็มีนะ แบบพวกโปรแกรมตัดต่อรูปที่ฉันใช้บ่อยๆ Photoshop ปีนี้ก็อัพเดตแล้วนะ ฟีเจอร์ใหม่เยอะมาก ใช้เวลานานกว่าจะเรียนรู้หมด เหนื่อย!

• โปรแกรมตัดต่อวีดีโอ Premiere Pro ใช้ยากมากกก แต่ผลงานออกมาสวยนะ คุ้มค่ากับการนั่งงมอยู่เป็นวันๆ
• เกมส์ออนไลน์ เล่นบ้างไม่เล่นบ้าง ขึ้นอยู่กับอารมณ์ แต่เกมส์ที่กำลังเล่นอยู่ตอนนี้คือ Genshin Impact สนุกมาก แต่เปลืองเวลาสุดๆ
• แอปส่งข้อความ ใช้ Line ทุกวัน ติดมาก ไม่รู้จะทำยังไงแล้ว เพื่อนเยอะ แชทไม่หยุด แต่ก็ดีนะ ได้คุยกับเพื่อนๆ

แล้วมันต่างจากซอฟต์แวร์ระบบยังไงนะ? อ้อ! จำได้แล้ว ซอฟต์แวร์ระบบมันคือนักวิ่งระยะไกล ทำงานเบื้องหลัง คอยดูแลระบบให้โปรแกรมประยุกต์พวกนี้ทำงานได้ เหมือนเป็นผู้ช่วยส่วนตัว โปรแกรมประยุกต์เลยทำงานได้ลื่นไหล ไม่มีสะดุด ถ้าไม่มีซอฟต์แวร์ระบบ โปรแกรมที่ฉันใช้ทุกวันก็คงพังหมดแน่ๆ คิดแล้วก็เครียด ต้องรีบไปอัพเดท Windows ลืมไปเลย

เฮ้อ… วันนี้เหนื่อยจัง พรุ่งนี้ต้องทำงานส่ง งานเยอะมาก ไม่ไหวแล้ว ไปนอนดีกว่า