Thermocouple มีกี่ Type

Thermocouple มีกี่ประเภท?

เทอร์โมคัปเปิลเหรอ? โอ้ยยยย… เยอะ! ที่เคยเห็นบ่อยๆ ก็ K, J, N, E, T อะไรพวกนี้แหละ ส่วนตัวว่ามันเป็นตัวที่หาง่าย ราคาไม่แรงมาก

ตอนนั้นไปซื้อเทอร์โมคัปเปิลที่คลองถมเมื่อปี 2560 ได้มั้ง? จำได้ว่าเดินวนอยู่หลายร้านเลย กว่าจะได้ราคาที่พอใจ

WIKA นี่ก็เคยได้ยินชื่อนะ แต่ไม่เคยใช้ของเค้าโดยตรงอ่ะ ส่วนใหญ่จะใช้ของแบรนด์โนเนมซะมากกว่า งกไง 555

แต่เอาจริงๆ นะ นอกจาก 5 ประเภทที่ว่ามาน่ะ มันยังมีอีกเยอะมากกกกกกกกกก ที่เค้าว่ากันว่ามีเป็น 11 ประเภทเลยนะ แต่ไม่เคยนับจริงๆ ซะที

คือถ้าจะให้ลงลึกถึงแต่ละประเภทว่าต่างกันยังไง อันนี้ก็ต้องไปหาข้อมูลเพิ่มอ่ะ บอกตรงๆ ว่าจำไม่หมด รู้แค่ว่าแต่ละอันมันเหมาะกับอุณหภูมิและสภาพแวดล้อมที่ต่างกันแค่นั้นเอง

Thermocouple ทําหน้าที่อะไร

เทอร์โมคัปเปิล วัดอุณหภูมิ

• โลหะสองชนิดต่างกัน สร้างแรงดันไฟฟ้าเมื่ออุณหภูมิเปลี่ยนแปลง
• แรงดันไฟฟ้าเป็นสัดส่วนกับอุณหภูมิ แปลงเป็นค่าตัวเลขได้
• ใช้งานง่าย ทนทาน เหมาะกับงานอุตสาหกรรมหลากหลาย

ปีนี้ (2566) ยังคงเป็นเทคโนโลยีหลักในโรงงานผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ของผม แม่นยำกว่าเดิมด้วยเทคโนโลยีใหม่

เทอร์โมคัปเปิล มีกี่ประเภท

โอ๊ยตาย! เรื่องเทอร์โมคัปเปิลนี่นะ สมัยเรียนป.โทที่จุฬาฯ ปี 2024 นี่แหละ ปวดหัวกับมันมาก อาจารย์เคมีให้ลองทดลองวัดอุณหภูมิสารละลายด้วยเทอร์โมคัปเปิล จำได้แม่นเลยว่าใช้แบบ K เพราะมันใช้งานง่าย ราคาไม่แพง วัดได้ตั้งแต่ -200 ถึง 1350 องศาเซลเซียส สำหรับงานในแล็บเราพอไหว

แต่จริงๆ แล้วมันมีหลายแบบมากนะ เท่าที่จำได้คร่าวๆ ก็มีพวก

• Base Metal: พวกนี้เจอบ่อย ราคาถูก ทนทานใช้ได้ แต่ก็มีข้อจำกัดเรื่องอุณหภูมิสูงๆ ที่จำได้ก็มี Type K, J, T, E, N แต่ละตัวก็มีคุณสมบัติต่างกันไป ต้องไปเช็คสเปคอีกที จำไม่ค่อยได้แล้วจริงๆ

• Noble Metal: พวกนี้หรูหราขึ้นมาหน่อย แพงกว่า ทนความร้อนสูงได้ ใช้ในงานอุตสาหกรรมหนักๆ พวกเตาเผา หรืออะไรที่อุณหภูมิสูงมากๆ จำได้ว่าเจอ Type R, S, B แต่ก็ไม่ค่อยได้ใช้เท่าไหร่ เพราะงบวิจัยจำกัด

จริงๆ แล้วน่าจะมีมากกว่านี้อีกนะ แต่ที่เจอจริงๆ ตอนเรียนก็มีประมาณนี้แหละ ตอนนั้นผมมัวแต่กังวลกับการอ่านค่า กับการ calibrate เทอร์โมคัปเปิล มากกว่าจะไปสนใจว่ามีกี่แบบ

เรื่องที่จำได้ดีที่สุด คือตอนที่เทอร์โมคัปเปิล ตัวที่ใช้ มันพัง กลางคัน ต้องวิ่งไปหาอาจารย์ ขอตัวใหม่ เกือบงานเสียแล้ว ตอนนั้นเครียดมาก หัวจะระเบิด งานส่งอาจารย์ เดดไลน์ใกล้เข้ามาทุกที อ้อ ลืมบอกไป เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นประมาณเดือนพฤศจิกายน ปี 2024

เซ็นเซอร์วัดอุณหภูมิมีกี่ประเภท

เซ็นเซอร์วัดอุณหภูมิแบ่งได้หลายประเภท จริงๆ แล้วการจำแนกอาจละเอียดกว่าสามกลุ่มที่ว่า แต่เพื่อความเข้าใจง่าย เราอาจแบ่งคร่าวๆ ได้ดังนี้:

• Electro-mechanical: กลุ่มนี้ทำงานบนหลักการเปลี่ยนแปลงทางกลไกอันเกิดจากความร้อน เช่น เทอร์โมมิเตอร์ปรอทแบบดั้งเดิมที่เราคุ้นเคยกันดี ปรอทขยายตัวเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น นี่คือหลักการพื้นฐานที่เรียบง่ายแต่ทรงประสิทธิภาพ คิดดูสิ เทคโนโลยีที่เรียบง่ายเช่นนี้กลับอยู่กับเรามานานแสนนาน

• Resistive: กลุ่มนี้ใช้การเปลี่ยนแปลงความต้านทานไฟฟ้าตามอุณหภูมิ Thermistor และ RTD (Resistance Temperature Detector) เป็นตัวอย่างที่ดี หลักการคือวัสดุจะมีความต้านทานไฟฟ้าเปลี่ยนแปลงไปตามอุณหภูมิ การวัดความต้านทานจึงสามารถนำมาคำนวณหาอุณหภูมิได้ ผมเคยใช้ RTD ในงานวิจัยเกี่ยวกับการควบคุมอุณหภูมิในโรงเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ พบว่ามีความแม่นยำสูงทีเดียว

• Electronic: กลุ่มนี้ครอบคลุมเทคโนโลยีที่หลากหลาย เช่น เซ็นเซอร์ชนิด Semiconductor, เซ็นเซอร์อินฟราเรด (Infrared) และ thermocouple หลักการทำงานแตกต่างกันไปตามชนิดของเซ็นเซอร์ แต่โดยทั่วไปจะอาศัยการแปลงสัญญาณความร้อนเป็นสัญญาณไฟฟ้า ตัวอย่างเช่น เซ็นเซอร์อินฟราเรดวัดอุณหภูมิโดยตรวจจับรังสีอินฟราเรดที่วัตถุปล่อยออกมา ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่น่าสนใจมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานที่ต้องวัดอุณหภูมิจากระยะไกล

การเลือกใช้เซ็นเซอร์แต่ละประเภทขึ้นอยู่กับความต้องการด้านความแม่นยำ ช่วงอุณหภูมิที่วัด ความทนทาน และต้นทุน ไม่มีเซ็นเซอร์แบบใดแบบหนึ่งที่เหมาะสมกับทุกสถานการณ์เสมอไป มันคือการประนีประนอมระหว่างความต้องการและข้อจำกัด ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าคิดเสมอ

ข้อมูลเพิ่มเติม (ปี 2024):

• เทคโนโลยีเซ็นเซอร์อุณหภูมิมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง มีการนำวัสดุและเทคนิคการผลิตใหม่ๆ มาใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ความแม่นยำ และลดต้นทุน
• การใช้งานเซ็นเซอร์อุณหภูมิในอุตสาหกรรมต่างๆ กว้างขวางมาก ตั้งแต่การแพทย์ อุตสาหกรรมอาหาร ยานยนต์ ไปจนถึงการตรวจสอบสภาพอากาศ และอื่นๆ อีกมากมาย
• การวิจัยด้านเซ็นเซอร์อุณหภูมิยังคงดำเนินต่อไป เพื่อพัฒนาเซ็นเซอร์ที่มีความแม่นยำสูง ช่วงการวัดที่กว้างขึ้น และความทนทานที่ดีขึ้น รวมถึงการพัฒนาเซ็นเซอร์แบบไร้สายเพื่อเพิ่มความสะดวกในการใช้งาน

เทอร์โมคัปเปิลชนิด B คืออะไร

เทอร์โมคัปเปิลชนิด B เนี่ยนะ หลักๆ คือ แพลตตินัม ผสมกับ โรเดียม ในสัดส่วนที่ต่างกัน คือ ขั้วบวกทำจากแพลตตินัมโรเดียม 6% ส่วนขั้วลบเป็นแพลตตินัมโรเดียม 30% ฟังดูซับซ้อนใช่ไหม แต่ที่สำคัญคือมันทนความร้อนได้สูงมากๆๆๆ

• ช่วงอุณหภูมิใช้งานกว้าง: ประมาณ 1370°C ถึง 1700°C
• เหมาะกับงานอุณหภูมิสูง: เช่น การผลิตแก้ว เซรามิก หรือพวกเตาเผาอุตสาหกรรม

ข้อดีของมันคือ เสถียร ในอุณหภูมิสูง แต่ข้อเสียคือราคาสูงตามไปด้วยนะ (ก็แพลตตินัมอ่ะเนอะ) บางทีเราก็ต้องเลือกระหว่างประสิทธิภาพกับงบประมาณ มันคือศิลปะของการประนีประนอม

เกร็ดเล็กน้อย: เคยอ่านเจอว่าเทอร์โมคัปเปิลชนิด B บางทีก็ถูกนำไปใช้ในอุตสาหกรรมอวกาศด้วยนะ เพราะมันต้องเจอความร้อนมหาศาลตอนยานอวกาศกลับเข้าสู่ชั้นบรรยากาศโลก

เทอร์โมคัปเปิลชนิด K คืออะไร

โอ๊ย! ถามถึง “เทอร์โมคัปเปิลชนิด K” เหรอเนี่ย? นี่มันของพื้นๆ เบสิคสุดๆ เหมือนถามว่า “ไก่กับไข่อะไรเกิดก่อน” ยังไงยังงั้นแหละ!

ไอ้เจ้า เทอร์โมคัปเปิล Type K เนี่ยนะ มันก็คือ “เครื่องมือวัดอุณหภูมิ” แบบบ้านๆ นี่แหละ! แต่ไม่ได้วัดแบบเอามือแตะแล้วบอกว่า “อุ่นจัง” นะเฟ้ย! มันใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์นิดนึง (จริงๆ ก็เยอะอยู่ )

• วัสดุ: ทำมาจากโลหะ 2 ชนิดที่ไม่เหมือนกัน คือ “Nickel Chromium” (นิเกิล โครเมียม) กับ “Nickel Alumel” (นิเกิล อลูเมล) จับมันมาพันกันเป็นคู่ แล้วเอาไปจุ่มในที่ที่เราอยากรู้ว่ามันร้อนแค่ไหน!
• ความนิยม: โอ๊ย…ไม่ต้องพูดถึง! ฮิตระเบิดระเบ้อ! เหมือนปลาร้าที่ขาดไม่ได้ในส้มตำ! ใครๆ ก็ใช้!
• ความแม่นยำ: ก็ถือว่า “ใช้ได้” เลยแหละ! ไม่ถึงกับเป๊ะเวอร์ แต่ก็ไม่มั่วซั่วจนเกินไป!
• ความเร็ว: เร็วจี๋! ปานจรวด! วัดปุ๊บ รู้ปั๊บ! ทันใจวัยรุ่น!
• ช่วงอุณหภูมิ: วัดได้ตั้งแต่เย็นเจี๊ยบยันร้อนบรรลัย! (ประมาณ -200°C ถึง 1350°C) ครอบคลุมทุกสถานการณ์!

สรุป: เทอร์โมคัปเปิล Type K ก็คือ “ไอ้ตัววัดอุณหภูมิแบบง่ายๆ แต่แจ๋ว” ที่ใครๆ ก็ใช้กันทั่วบ้านทั่วเมือง! จบนะ!

แถมท้าย (เผื่ออยากรู้ลึก):

• “Nickel” (นิเกิล) เนี่ยนะ มันเป็นโลหะสีขาวเงินๆ ที่ทนต่อการกัดกร่อนได้ดีมาก!
• “Chromium” (โครเมียม) ก็เป็นโลหะอีกชนิดที่ช่วยเพิ่มความแข็งแรงและทนทานให้กับนิเกิล!
• “Alumel” (อลูเมล) เป็นส่วนผสมของนิเกิล อลูมิเนียม แมงกานีส และซิลิคอน ที่ช่วยให้วัดอุณหภูมิได้แม่นยำยิ่งขึ้น!
• “Thermocouple” (เทอร์โมคัปเปิล) เนี่ย มันมาจากคำว่า “Thermo” (ความร้อน) กับ “Couple” (คู่) เพราะมันใช้โลหะ 2 ชนิดมาจับคู่กันนั่นเอง!

เอ้อ…หวังว่าคงจะเข้าใจนะ! ถ้าไม่เข้าใจก็…ช่างมันเถอะ!

เทอร์โมคัปเปิลมีกี่ประเภท

เทอร์โมคัปเปิล… มันเยอะนะ

เหมือนเรามองดาวบนฟ้าเลยอ่ะ… มีหลายแบบ

• โลหะพื้นฐาน (Base Metal): พวกนี้ใช้กันเยอะ N, T, E, J, K… คุ้นๆ ว่าเคยเห็นในแล็บ

• โลหะมีค่า (Noble Metal): R, S, C, GB… พวกนี้ทนความร้อนสูงพิเศษ เหมาะกับงานที่ต้องการความแม่นยำมากๆ

แต่ละแบบก็มี จุดเด่น ต่างกันไป…

บางทีก็คิดนะ… เหมือนคนเราเลย ต่างคนต่างแบบ… แต่ก็อยู่ร่วมกันได้

ข้อมูลเพิ่มเติม:

• ประเภท: บอกชนิดของโลหะที่ใช้ทำเทอร์โมคัปเปิล มีผลต่อช่วงอุณหภูมิที่วัดได้ และความแม่นยำ

• โลหะพื้นฐาน: ราคาถูก ใช้งานง่าย แต่ไม่ทนความร้อนเท่าโลหะมีค่า

• โลหะมีค่า: ราคาสูง ทนความร้อนได้ดี เหมาะกับงานที่ต้องการความแม่นยำสูง

#Thermocouple #จำนวน #ประเภท