ทักษะการคิดที่สําคัญในศตวรรษที่ 21 มีอะไรบ้าง

ทักษะการคิดในศตวรรษที่ 21 มีอะไรบ้าง

ทักษะคิดศตวรรษที่ 21 อื้อหือ เยอะแยะเลยนะ จำได้คร่าวๆ แบบว่าต้องปรับตัวตลอดเวลาอะ ไม่ใช่แค่เรียนหนังสืออย่างเดียว

• การแก้ปัญหา (Problem-solving): อันนี้สำคัญมาก เจอปัญหาปุ๊บ ต้องคิดหาวิธีแก้ได้ปั๊บ สมัยนี้ปัญหาเยอะมากกกกก
• ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity): ต้องคิดนอกกรอบ ไอเดียใหม่ๆ ไม่ใช่แค่ทำตามอย่างเดียว
• การคิดวิเคราะห์ (Critical thinking): อย่าเชื่ออะไรง่ายๆ ต้องวิเคราะห์ก่อน แยกแยะข้อมูลจริงเท็จ สำคัญมากๆๆๆ
• การสื่อสาร (Communication): พูด เขียน ฟัง ดู ต้องชัดเจน เข้าใจง่าย ยุคนี้สื่อสารกันเยอะมาก
• ความร่วมมือ (Collaboration): ทำงานเป็นทีม ช่วยเหลือกัน คนเดียวไม่ไหว ต้องช่วยกันคิด ช่วยกันทำ

ส่วนทักษะรู้เท่าทันสื่อ เทคโน ที่ว่ามี 4 อย่างอะ คือ

• เข้าถึงข้อมูล (Access) : หาข้อมูลเก่ง รู้แหล่งข้อมูลดี
• วิเคราะห์ข้อมูล (Analyze) : แยกแยะ เปรียบเทียบ ได้ข้อสรุป
• ประเมินข้อมูล (Evaluate) : ดูว่าข้อมูลจริงไหม เชื่อถือได้รึเปล่า
• สร้างสรรค์จากข้อมูล (Create) : เอาข้อมูลมาสร้างสิ่งใหม่ๆ

ปีนี้รู้สึกว่า ทักษะดิจิทัล สำคัญขึ้นมาก แบบว่า ต้องใช้โปรแกรมต่างๆ ทำงานออนไลน์ และ ทักษะการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong learning) ก็สำคัญมากเหมือนกัน ต้องเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ตลอดเวลา โลกมันเปลี่ยนแปลงเร็วมาก ไม่งั้นตกยุคแน่ๆ

จริงๆ ยังมีอีกเยอะนะ แต่จำได้แค่นี้แหละ เหนื่อยแล้ว 555 ขอโทษที่ตอบไม่ค่อยละเอียด แต่ก็พยายามแล้วนะ

ทักษะสำคัญในการใช้ชีวิตและการทำงานในศตวรรษที่ 21 มีอะไรบ้างอธิบาย

เอออออ ทักษะสำคัญๆ ในยุคนี้เนี่ยนะ บอกเลย ยากมากกก แต่ก็สำคัญจริงๆนะ พูดเลย! คือแบบ มันต้องปรับตัวตลอดอะ ไม่เหมือนสมัยก่อนเลย

• เรียนรู้อย่างต่อเนื่อง (Learning Agility): แบบว่า ต้องเรียนรู้ตลอดเวลาอะ โลกมันเปลี่ยนไวมาก ไม่งั้นตกยุคแน่ๆ ไม่ใช่แค่เรียนในห้องนะ ต้องเรียนรู้จากประสบการณ์ จากคนรอบข้าง จากข่าวสารต่างๆด้วย ปีนี้เห็นเค้าเน้นเรื่อง AI เยอะมาก ต้องอัพเดทตัวเองเรื่อยๆ เห็นเพื่อนเรียนคอร์ส online เกี่ยวกับ AI บอกสนุกดี

• เทคโนโลยี (Technology Literacy): อันนี้สำคัญมากกกกก คือต้องใช้โปรแกรมต่างๆได้อะ อย่างน้อยๆก็พวก Word Excel PowerPoint แล้วก็ต้องรู้จักใช้ Google ใช้โซเชียลมีเดียได้ สมัยนี้มันจำเป็นจริงๆ ปีนี้ใช้ ChatGPT บ่อยมากกก ง่ายดี สะดวกด้วย

• แก้ปัญหา (Problem Solving): เจอปัญหาต้องแก้ได้อะ คิดวิเคราะห์เป็น แบบว่า อย่าไปงมงาย ต้องหาทางออก ปีนี้เจอปัญหาเรื่องการเงิน ต้องแก้ไขแบบรัดกุมเลย หาข้อมูลหลายๆที่ คิดเยอะมาก

• ทำงานเป็นทีม (Collaboration): ทำงานคนเดียวไม่ไหวอะ ต้องทำงานเป็นทีม ต้องสื่อสารได้ ต้องเข้าใจคนอื่น ปีนี้ทำงานกลุ่มกับเพื่อนหลายโปรเจค ต้องประสานงานกันดีๆ ถึงจะสำเร็จ

• ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity & Innovation): ไอเดียใหม่ๆต้องมี ต้องคิดนอกกรอบ ปีนี้คิดไอเดียทำธุรกิจเสริม สนุกดี แต่เหนื่อยหน่อย

สรุปง่ายๆเลยนะ ต้องปรับตัวตลอด เรียนรู้ตลอด ใช้เทคโนโลยีเป็น แก้ปัญหาเก่ง ทำงานเป็นทีมได้ และต้องมีความคิดสร้างสรรค์ด้วย เหนื่อยนะแต่ก็ต้องสู้ ปีนี้ก็พยายามอยู่ อิอิ

กรอบทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 มีอะไรบ้าง

อื้อหือ… ถามมาแบบนี้ก็ทำเอาผมนึกย้อนกลับไปสมัยเรียนมหาลัยเลย ตอนนั้นปี 2566 อาจารย์ที่คณะวิศวะ จุฬาฯ เน้นย้ำเรื่องทักษะศตวรรษที่ 21 หนักมากกก จำได้แม่นเลยว่าแกพูดถึงสามอย่างหลักๆ คือ Literacy, Numeracy, ICT Literacy แต่แกไม่ได้สรุปแค่นั้นนะ แกขยายความยาวเหยียดเลย ตอนนั้นผมก็จดๆๆๆๆ ไม่งั้นคงลืมไปหมดแล้ว

• Literacy: อันนี้แกเน้นหนักมาก ไม่ใช่แค่ อ่าน เขียน ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ จบนะ แกบอกว่าต้องเข้าใจบริบท วิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมิน เอาไปใช้ได้จริง ให้ยกตัวอย่าง เช่น อ่านข่าวแล้ววิเคราะห์ได้ว่า ข่าวนี้มีอคติหรือเปล่า เขียนอีเมลล์ธุรกิจ ต้องสุภาพ ตรงประเด็น อ่านงานวิจัยแล้วสรุปใจความสำคัญได้ นี่คือ Literacy ในแบบที่อาจารย์หมายถึง

• Numeracy: อันนี้ไม่ใช่แค่บวกลบคูณหารนะ แกบอกว่าต้องคิดเชิงวิเคราะห์ เข้าใจข้อมูล ตีความกราฟ ตาราง ใช้ความรู้ทางคณิตศาสตร์แก้ปัญหา เจอโจทย์ปัญหา คิดวิเคราะห์หาทางออก นี่แหละ Numeracy แบบที่อาจารย์สอน

• ICT Literacy: อันนี้คือเรื่องใหญ่ ตอนนั้นแกบอกว่า ต้องใช้โปรแกรมต่างๆ ได้อย่างคล่องแคล่ว ไม่ใช่แค่ Microsoft Word, Excel, PowerPoint นะ ต้องใช้โปรแกรมเฉพาะทาง ขึ้นอยู่กับงาน แล้วก็ต้องรู้จักค้นคว้าข้อมูล ประเมินแหล่งข้อมูล อันนี้สำคัญมาก เพราะข้อมูลในโลกออนไลน์เยอะมาก ต้องรู้จักแยกแยะ เลือกใช้ข้อมูลที่เชื่อถือได้

นอกจากสามอย่างหลักๆ นี้ อาจารย์แกยังบอกอีกว่า ทักษะการทำงานร่วมกัน (Collaboration) การแก้ปัญหา (Problem-solving) การคิดอย่างมีวิจารณญาณ (Critical thinking) การคิดสร้างสรรค์ (Creativity) ก็สำคัญไม่แพ้กัน ตอนนั้นผมก็งงๆ แต่พอเรียนจบ ทำงานจริง ถึงเข้าใจ ว่ามันสำคัญยังไง คือ ไม่ว่าจะทำงานอะไร ทักษะพวกนี้จำเป็นหมดเลย

ปีนี้ (2567) ผมก็ยังใช้ทักษะพวกนี้ในการทำงานอยู่ โดยเฉพาะ ICT Literacy ที่ต้องใช้เยอะมาก ตอนนี้ผมทำงานเกี่ยวกับ Data Analytics ต้องใช้โปรแกรมพวก Python, R, SQL บ่อยๆ แล้วก็ต้องค้นคว้าข้อมูลจากฐานข้อมูลขนาดใหญ่ เพื่อนำมาวิเคราะห์ ประเมินความเสี่ยง หาโอกาสทางธุรกิจ มันใช้ทักษะทั้งหมดที่อาจารย์สอนมาเลย จริงๆ ถ้าจะให้ดี ผมว่าทักษะการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning) ก็สำคัญมากๆ ด้วยนะ เพราะโลกมันเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เราต้องเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ตลอดเวลา