ประเภทการวิจัยแบ่งตามสาขาวิชาการมีอะไรบ้าง

สาขาการวิจัยแบ่งออกเป็น 2 สาขาวิชาคืออะไร

วิจัยมีสองทาง วิทย์ กับ สังคม จบนะ

• วิทย์: ทดลอง วัดผล ตัวเลขล้วนๆ
• สังคม: คน พฤติกรรม เรื่องซับซ้อนเยอะ

ถ้าแค่นี้ยังไม่เข้าใจ ก็ไปตายซะ

การวิจัยทางการศึกษามีกี่ประเภท

การวิจัยทางการศึกษามี…กี่แบบนะ? 🤔

• ตามระเบียบวิธีวิจัย: มี 3 อย่างเลยมั้ง…เอ่อ…

  • ประวัติศาสตร์ (Historical Research) อันนี้ชัวร์!
  • เชิงบรรยาย (Descriptive Research) อันนี้ก็คุ้นๆ
  • เชิงทดลอง (Experimental Research) ใช่ป่ะ? 🤔 หรือว่ามีอย่างอื่นอีก? เช็คแป๊บ…

• ตามสาขา: น่าจะ 2 นะ…

  • วิทยาศาสตร์ (Science) อันนี้ชัดเจน
  • สังคมศาสตร์ (Social Science) โอเค!

เพิ่มเติม: ไอ้เชิงทดลองเนี่ย…บางทีก็เรียกว่า “วิจัยเชิงปริมาณ” ป้ะ? เออ แล้วไอ้เชิงคุณภาพล่ะ? มันเกี่ยวกันมั้ย? ชักงง… 😵‍💫 อ๋อ! มีการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) อีกอันนึงนี่นา! ลืมได้ไง!

รูปแบบของการวิจัย มีอะไรบ้าง?

รูปแบบการวิจัย หลากหลายตามวัตถุประสงค์

• เชิงสำรวจ (Exploratory Research): ศึกษาเบื้องต้น ค้นหาข้อมูลพื้นฐาน วางรากฐานงานวิจัยขั้นต่อไป ปีนี้ใช้ศึกษาความนิยมของ NFT ในกลุ่มวัยรุ่นไทย

• เชิงพรรณนา (Descriptive Research): อธิบายสถานการณ์ ลักษณะ หรือความสัมพันธ์ ตัวอย่าง รายงานสถิติการใช้โซเชียลมีเดียของคนไทยปี 2566

• เชิงสัมพันธ์ (Correlational Research): ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างเวลาเล่นเกมกับผลการเรียน ปีนี้มีงานวิจัยเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ AI กับประสิทธิภาพการทำงานในองค์กรขนาดใหญ่

• เชิงทดลอง (Experimental Research): ทดสอบสมมติฐาน ควบคุมตัวแปร เช่น ทดสอบประสิทธิภาพของยาตัวใหม่ ปีนี้มีการทดลองวิจัยหลายโครงการ เกี่ยวกับผลของการออกกำลังกายต่อสุขภาพจิต

• เชิงกรณีศึกษา (Case Study Research): ศึกษาเชิงลึกกรณีเฉพาะเจาะจง ปีนี้มีการศึกษาเชิงลึกถึงผลกระทบของนโยบายเศรษฐกิจใหม่ต่อธุรกิจ SME

เลือกใช้อย่างเหมาะสมกับปัญหา เป้าหมาย และทรัพยากรที่มี งานวิจัยที่ดี ต้องมีการออกแบบที่รอบคอบ แม่นยำ

รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพมีอะไรบ้าง?

รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ: อะฮ่า! เหมือนตามหาขุมทรัพย์ในป่าลึกเลยนะเนี่ย

• ชาติพันธุ์วรรณนา: แอบส่องชีวิตชาวบ้าน (หรือกลุ่มไหนก็ได้) แบบเนียนๆ เหมือนเป็นญาติสนิท แล้วมาเขียนรายงานอย่างละเอียด เหมือนทำสารคดีชีวิตสัตว์โลก
• ปรากฏการณ์วิทยา: สำรวจโลกภายในจิตใจมนุษย์ ค้นหาความหมายของประสบการณ์ต่างๆ เหมือนเป็นนักจิตวิทยาจำเป็น
• ทฤษฎีฐานราก: สร้างทฤษฎีใหม่เอี่ยมอ่องจากข้อมูลล้วนๆ เหมือนประกอบเลโก้โดยไม่มีคู่มือ
• กรณีศึกษา: เจาะลึกเรื่องราวของคน สถานที่ หรือเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่ง เหมือนเป็นนักสืบตามรอย Sherlock Holmes
• การวิจัยเชิงปฏิบัติการ: ลงมือทำจริง แก้ปัญหาหน้างาน แล้วก็วิเคราะห์ไปด้วย เหมือนเป็นช่างซ่อมบำรุงที่ต้องคิดค้นวิธีแก้ปัญหาเฉพาะหน้า

แถม: การวิจัยเชิงคุณภาพเนี่ย บางทีก็เหมือน “จับปลาสองมือ” ต้องทั้งสังเกต สัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูล… เหนื่อยแต่สนุกนะเออ!

เกร็ดเล็กน้อย:

• Insight: หัวใจหลักของการวิจัยเชิงคุณภาพ คือการได้ “Insight” หรือความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง ไม่ใช่แค่ “รู้”
• เครื่องมือ: เครื่องมือสำคัญที่สุดของการวิจัยเชิงคุณภาพ คือ “ตัวนักวิจัย” เอง! ต้องมีสติ สมาธิ และใจที่เปิดกว้าง
• ความจริง: การวิจัยเชิงคุณภาพไม่ได้มุ่งหา “ความจริง” เพียงหนึ่งเดียว แต่มุ่งทำความเข้าใจ “ความจริง” ในหลากหลายมิติ
• ระวัง: อย่า “อิน” กับข้อมูลมากเกินไป จนมองข้ามความเป็นกลาง (เหมือนดูละครแล้วร้องไห้ตาม)
• เคล็ดลับ: หาผู้ช่วยเก่งๆ สักคน จะช่วยให้การวิจัยราบรื่นขึ้นเยอะ (เหมือนมี GPS นำทาง)

ป.ล. การวิจัยเชิงคุณภาพไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ถ้าทำได้ดี จะได้ “ของดี” กลับบ้านแน่นอน! 😉

การ วิจัย เชิง คุณภาพ Qualitative Research และ การ วิจัย เชิง ปริมาณ Quantitative Research ต่าง กัน อย่างไร?

เชิงคุณภาพ vs. เชิงปริมาณ: ต่างกันยังไง?

• ปริมาณเน้น ตัวเลข วัดผลได้… อะไรงี้ อะไร? บ่อยแค่ไหน?
• คุณภาพโฟกัส ทำไม? อย่างไร? เจาะลึก “ประสบการณ์” ส่วนตั๊ว ส่วนตัว!
• เชิงปริมาณ: ข้อมูลมัน… นิ่งๆ ชัดเจน?
• เชิงคุณภาพ: ข้อมูลมัน… ลึกซึ้ง ซับซ้อน… ต้องตีความ!
• แรงจูงใจ สำคัญมากในเชิงคุณภาพ!
• Fullstory.com คืออะไรนะ? ต้องไปดู! (เว็บไซต์? บทความ?)

ป.ล. ทำไมต้อง Fullstory? เกี่ยวอะไรกับวิจัย? งงแป๊บ! 🤔

ข้อมูลเชิงคุณภาพ (Qualitative Data) คืออะไร จงอธิบายพร้อมยกตัวอย่าง?

ข้อมูลเชิงคุณภาพคืออะไร? คุณลักษณะ ไม่ใช่ตัวเลข

• อธิบายสิ่งต่างๆ ไม่ใช่แค่ตัวเลข เช่น สีผิว ความคิดเห็น

ตัวอย่างข้อมูลเชิงคุณภาพ ปี 2566

• การวิจัยความพึงพอใจลูกค้าต่อบริการร้านกาแฟ ได้ข้อมูลเป็นคำติชม ไม่ใช่คะแนน
• การศึกษาผลกระทบของโฆษณา วิเคราะห์ความรู้สึกผู้ชมต่อโฆษณา
• การสำรวจความคิดเห็นเกี่ยวกับนโยบายใหม่ของรัฐบาล ผลเป็นความคิดเห็น ไม่ใช่ตัวเลข
• บันทึกการสัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับประสบการณ์การใช้ชีวิตในเมืองใหญ่ ได้เนื้อหาเชิงคุณภาพ
• การวิเคราะห์เอกสารเก่าๆ เช่น จดหมาย ไดอารี่ เพื่อเข้าใจมุมมองและความคิดของคนในอดีต
• การสังเกตพฤติกรรมการใช้ชีวิตของกลุ่มคน ได้ข้อมูลเชิงพรรณนา ไม่ใช่สถิติ

ข้อมูลเชิงคุณภาพมักใช้ในงานวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อเข้าใจความหมาย บริบท และประสบการณ์อย่างลึกซึ้ง ไม่ใช่แค่ตัวเลขที่แห้งแล้ง

การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ มักใช้เทคนิคการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content analysis) หรือ การวิเคราะห์เชิงปรนัย (Interpretive analysis)

ข้อมูล เชิง ปริมาณ มี อะไร บ้าง ตัวอย่าง?

ข้อมูลเชิงปริมาณเหรอ? อ๋อ ไอ้พวกที่นับได้วัดได้ไง! คิดภาพตามนะ…

• ยอดขายสินค้า: อันนี้เบสิกสุดละ ขายได้กี่ชิ้นก็ว่าไป ตรงไปตรงมา ขาดทุนกำไรก็ว่ากันอีกที (อย่าให้ขาดทุนเยอะละกัน!)
• อุณหภูมิ: ร้อนกี่องศา หนาวกี่องศา เอาให้ชัดเจน ไม่ใช่บอกแค่ “ร้อนมากกก” (แบบนั้นมันเชิงคุณภาพ!)
• คะแนนสอบ: ได้กี่คะแนนก็เท่านั้นแหละ อย่าไปโทษอาจารย์เยอะ ถ้าอ่านน้อยไปเองอะนะ (อันนี้พูดจากประสบการณ์จริง!)
• ราคาหุ้น: ขึ้นลงว่ากันไปตามกลไกตลาด แต่ระวังอย่า “ติดดอย” ละกัน (เตือนด้วยความหวังดี!)

ทีนี้ถามว่าทำไมต้องเชิงปริมาณ? เพราะมัน “ฟันธง” ได้ไง! ไม่ต้องมานั่งตีความอะไรให้ปวดหัว วัดได้ นับได้ จบ! แต่บางที…ชีวิตมันก็ไม่ได้มีแค่ตัวเลขนะ บางอย่างมันต้องใช้ “ใจ” วัด! (อันนี้ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับข้อมูลเชิงปริมาณเลย แค่อยากจะพูดเฉยๆ!)

งานวิจัยแบบ R&D คืออะไร?

R&D เหรอ? ก็เหมือนนักวิทยาศาสตร์สติเฟื่องในหนังไง! แต่แทนที่จะสร้างสัตว์ประหลาด ก็สร้างของที่ขายได้ (หวังว่านะ)

• Research: คือการ “เผือก” อย่างมีหลักการ หาข้อมูลแบบเจาะลึกยิ่งกว่าสืบเรื่องชาวบ้าน
• Development: คือการเอาข้อมูลที่ “เผือก” มาได้ มา “ปรุง” ให้เป็นของใหม่ หรือ “โม” ของเก่าให้เทพขึ้น

สรุป: R&D คือการ “ขุด” ความรู้ แล้วเอามา “แปลงร่าง” ให้เป็นเงินเป็นทอง! (หรือไม่ก็เจ๊ง…)

เกร็ด (ไม่) ลับ: R&D ไม่ใช่แค่เรื่องวิทยาศาสตร์ แต่ยังรวมถึงการตลาด การออกแบบ หรืออะไรก็ได้ที่ต้องใช้ “สมอง” และ “ทุน” ในการพัฒนา

คำเตือน: R&D อาจทำให้คุณผมร่วง นอนน้อย และกินมาม่าบ่อยกว่าเดิม (แต่ถ้าสำเร็จ…รวย!)

กระบวนการวิจัย 5 ขั้นตอน มีอะไรบ้าง?

กระบวนการวิจัย 5 ขั้นตอนหลัก ๆ มีดังนี้:

• กำหนดปัญหา: เริ่มต้นด้วยการระบุ “โจทย์” ที่ต้องการหาคำตอบ หรือประเด็นที่ต้องการศึกษาอย่างชัดเจน การเลือกปัญหาที่น่าสนใจและมีความสำคัญต่อสังคม (หรือต่อตัวเราเอง) ถือเป็นก้าวแรกที่สำคัญที่สุด เพราะมันจะกำหนดทิศทางของการวิจัยทั้งหมด

• กำหนดขอบเขต: เมื่อได้ปัญหาแล้ว ก็ต้องจำกัด “พื้นที่” ที่จะทำการศึกษาให้แคบลง การกำหนดขอบเขตที่ชัดเจนจะช่วยให้การวิจัยมีความ focused และสามารถจัดการได้จริง ไม่กว้างจนเกินไป

• วิธีการและเก็บข้อมูล: เลือกเครื่องมือและวิธีการที่เหมาะสมในการเก็บข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับปัญหาที่กำหนดไว้ เช่น การสำรวจ การสัมภาษณ์ การทดลอง หรือการวิเคราะห์เอกสาร การเลือกวิธีการที่ถูกต้องจะส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของผลการวิจัย

• วิเคราะห์ข้อมูล: นำข้อมูลที่ได้มาทำการวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ เพื่อหาความสัมพันธ์ รูปแบบ หรือข้อสรุปที่สามารถตอบคำถามวิจัยได้ สถิติและเครื่องมือวิเคราะห์ข้อมูลต่าง ๆ จะเข้ามามีบทบาทในขั้นตอนนี้

• ข้อเสนอเชิงนโยบาย: (ถ้ามี) นำผลการวิจัยที่ได้มาเสนอแนะแนวทางหรือข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ต่อการแก้ไขปัญหาหรือการพัฒนาในด้านที่เกี่ยวข้อง ซึ่งอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบายหรือการปฏิบัติจริง

เพิ่มเติม:

หลายครั้งที่ขั้นตอนเหล่านี้ไม่ได้เป็นเส้นตรงเสมอไป อาจมีการวนกลับไปทบทวนหรือปรับแก้บางขั้นตอนเมื่อพบข้อมูลใหม่ ๆ หรือเมื่อสถานการณ์เปลี่ยนแปลง การวิจัยเป็นกระบวนการที่ต้องอาศัยความยืดหยุ่นและการปรับตัวตลอดเวลา เหมือนกับการเดินทางที่เราอาจต้องเปลี่ยนเส้นทางเมื่อเจออุปสรรค

บางทีการวิจัยก็เหมือนการ “แกะรอย” อะไรบางอย่างที่เราไม่รู้มาก่อน มันไม่ใช่แค่การหาคำตอบสำเร็จรูป แต่เป็นการเดินทางเพื่อทำความเข้าใจโลกและตัวเราเองให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้นต่างหาก

การแบ่งประเภทของการวิจัยแบ่งได้อย่างไรบ้าง?

จำได้ตอนเรียนป.โท ปี 66 อาจารย์อธิบายการแบ่งประเภทการวิจัย ตอนนั้นงงมาก หัวข้อมันเยอะ แต่พอจับประเด็นได้ก็โอเคขึ้นเยอะเลย

หลักๆที่จำได้คือแบ่งตามวัตถุประสงค์ อย่างเช่น

• การวิจัยเชิงสำรวจ (Exploratory Research): แบบนี้คือหาข้อมูลเบื้องต้น เหมือนเราลองสำรวจพื้นที่ก่อนจะสร้างบ้านอะ หาข้อมูลคร่าวๆก่อนลงมือจริง ตอนนั้นอาจารย์ยกตัวอย่างการสำรวจความคิดเห็นเกี่ยวกับสินค้าใหม่ จำได้ว่าตัวอย่างมันน่าสนใจ คือเค้าไปทำแบบสอบถามที่ห้างสรรพสินค้าแถวสยามพารากอน ช่วงบ่ายๆวันเสาร์ คนเยอะมากกก แอบเห็นเค้าเครียดๆด้วย เพราะคนไม่ค่อยยอมตอบ

• การวิจัยเชิงพรรณนา (Descriptive Research): อันนี้จะอธิบายลักษณะ จำได้คร่าวๆ อาจารย์บอกว่า เหมือนเราเขียนเรียงความ แต่เน้นข้อมูลเชิงลึกและมีหลักฐาน ตอนนั้นอาจารย์ยกตัวอย่างการวิจัยเกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้โซเชียลมีเดียของวัยรุ่น เค้าใช้ข้อมูลจากการเก็บข้อมูลออนไลน์ แล้วก็วิเคราะห์ แต่ไม่ได้ทดลองอะไร แค่บอกว่าเป็นยังไง

• การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research): อันนี้คือการทดลอง มีการตั้งสมมติฐาน แล้วก็ทดสอบ เพื่อหาความสัมพันธ์ เหมือนทดลองวิทยาศาสตร์เลย อาจารย์ยกตัวอย่างการวิจัยเรื่องประสิทธิภาพของยาตัวใหม่ จำได้ว่ามีการแบ่งกลุ่ม แล้วก็วัดผล ซับซ้อนกว่าอีกสองแบบเยอะ งานวิจัยพวกนี้ ใช้เวลาและทรัพยากรเยอะมาก เหนื่อยแน่ๆ

จริงๆมีแบบอื่นๆอีกนะ แต่จำไม่ค่อยได้ละเอียดแล้ว พวกการวิจัยเชิงเปรียบเทียบ หรือ การวิจัยเชิงประเมินผล แต่หลักๆก็ประมาณนี้แหละ ขึ้นอยู่กับคำถามวิจัยและทรัพยากร เลือกให้เหมาะสมกับงานด้วย ไม่งั้นงานวิจัยจะออกมาไม่ดี งานวิจัยแต่ละแบบ วิธีการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูลก็ต่างกันไป สำคัญมาก ต้องเลือกให้ถูกต้องด้วย