โครโมโซม โค ร มา ทิน โค ร มา ทิด แตก ต่าง กัน อย่างไร

โอเค งั้นมาคุยกันเรื่องโครโมโซม โครมาติน โครมาทิด ดีกว่า หลายคนคงงงๆ ใช่มั้ยล่ะ? ฉันก็เคยเป็นนะ ตอนเรียนนี่แบบ… อะไรของมันเนี่ย เยอะแยะไปหมด! จำไม่ได้ซักอย่าง!

เอาจริงๆ มันก็ไม่ได้ยากขนาดนั้นหรอก แค่ต้องทำความเข้าใจทีละขั้น เหมือนแกะห่อของขวัญน่ะแหละ เริ่มจาก โครมาติน ก่อนเลย นึกภาพเส้นใย DNA ที่พันกันยุ่งเหยิงอยู่ในนิวเคลียสสิ เหมือนเส้นด้ายพันกันในกล่องเก็บของอะ นั่นแหละโครมาติน! มันเป็น DNA ที่รวมตัวกับโปรตีนฮิสโตน แล้วก็อยู่ในสภาพคลายตัวนะ แบบชิลๆ สบายๆ อยู่ในเซลล์ตอนที่มันไม่ได้แบ่งตัว เข้าใจป่ะ?

ทีนี้ พอเซลล์จะแบ่งตัวปุ๊บ โครมาตินที่ยุ่งเหยิงเหมือนเส้นด้ายเนี่ย มันจะเริ่มพันตัวกันแน่นขึ้น แน่นขึ้น เรื่อยๆ จนกลายเป็นแท่งๆ ที่เราเรียกว่า โครโมโซม นี่แหละ นึกออกมั้ย เหมือนเราเอาเส้นด้ายมาพันๆๆๆ จนเป็นก้อนกลมๆ อะ! แบบนั้นเลย! ที่มันต้องพันแน่นขนาดนี้ก็เพราะว่าจะได้แบ่ง DNA ไปให้เซลล์ลูกได้อย่างถูกต้องไง สำคัญมากเลยนะเนี่ย ลองคิดดูสิ ถ้าพันไม่แน่นแล้วพันกันมั่วไปหมด เซลล์ลูกก็อาจจะได้ DNA ไม่ครบ หรือได้มากเกินไปก็ได้ วุ่นวายแน่!

แล้ว โครมาทิด ล่ะ? อันนี้ยิ่งง่ายเข้าไปใหญ่เลย มันคือสำเนาของโครโมโซม! เหมือนเรามีโครโมโซมอันนึง แล้วก็ก๊อปปี้มันขึ้นมาอีกอัน โครมาทิดสองอันนี้จะเหมือนกันเป๊ะๆ เลย เชื่อมติดกันตรงกลางที่จุดๆ นึงที่เรียกว่าเซนโทรเมียร์ นึกภาพโครโมโซมเป็นตัว X สิ โครมาทิดก็คือแขนข้างนึงของ X นั่นแหละ พอเซลล์แบ่งตัวเสร็จ โครมาทิดแต่ละอันก็จะแยกออกจากกัน กลายเป็นโครโมโซมของเซลล์ลูก เหมือนเราฉีกตัว X ออกเป็นสองข้าง แต่ละข้างก็กลายเป็นโครโมโซมอันใหม่ เห็นมั้ย ง่ายนิดเดียว!

สรุปแบบบ้านๆ อีกทีนะ คือ โครมาตินเหมือนเส้นด้าย โครโมโซมเหมือนก้อนด้ายที่พันแน่นๆ ส่วนโครมาทิดก็คือสำเนาของก้อนด้ายนั่นเอง หวังว่าจะเข้าใจกันมากขึ้นนะ! ไม่งงแล้วเนอะ! (แอบลุ้น)