ตรวจรีเฟล็กซ์ (reflex) เพื่ออะไร

รีเฟล็กซ์: สัญญาณเงียบที่บอกความผิดปกติของระบบประสาท

การตรวจร่างกายไม่ใช่แค่การฟังเสียงหัวใจหรือคลำหน้าท้อง แต่ยังมีอีกส่วนสำคัญที่อาจถูกมองข้ามไป นั่นคือการตรวจ “รีเฟล็กซ์” หรือปฏิกิริยาตอบสนองอัตโนมัติ ซึ่งเป็นเหมือนสัญญาณเงียบที่คอยส่งข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับสุขภาพของระบบประสาทของเรา

หลายคนอาจคุ้นเคยกับการตรวจรีเฟล็กซ์ที่หัวเข่า ซึ่งเป็นการตรวจที่พบได้บ่อยในการตรวจสุขภาพทั่วไป แต่ความจริงแล้วการตรวจรีเฟล็กซ์มีหลายรูปแบบ และแต่ละรูปแบบก็ให้ข้อมูลที่แตกต่างกันออกไป การตรวจรีเฟล็กซ์จึงเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับแพทย์ในการประเมินการทำงานของระบบประสาท ทั้งส่วนกลาง (สมองและไขสันหลัง) และส่วนปลาย (เส้นประสาทที่กระจายอยู่ทั่วร่างกาย)

ทำไมต้องตรวจรีเฟล็กซ์?

การตรวจรีเฟล็กซ์มีประโยชน์อย่างยิ่งในการค้นหาความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นกับระบบประสาท เนื่องจาก:

• บ่งบอกความผิดปกติ: รีเฟล็กซ์ที่ผิดปกติ ไม่ว่าจะเป็นรีเฟล็กซ์ที่หายไป รีเฟล็กซ์ที่ตอบสนองมากเกินไป หรือรีเฟล็กซ์ที่เกิดขึ้นในบริเวณที่ไม่ควรเกิด อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงความผิดปกติของระบบประสาท ไม่ว่าจะเป็นความเสียหายที่สมอง ไขสันหลัง หรือเส้นประสาท
• ระบุตำแหน่งของปัญหา: ลักษณะของรีเฟล็กซ์ที่ผิดปกติ สามารถช่วยแพทย์ระบุตำแหน่งที่เกิดปัญหาในระบบประสาทได้ ตัวอย่างเช่น รีเฟล็กซ์ที่หายไปในบริเวณแขน อาจบ่งชี้ถึงความเสียหายที่เส้นประสาทบริเวณคอหรือไหล่
• ช่วยในการวินิจฉัยโรค: ข้อมูลจากผลการตรวจรีเฟล็กซ์ เมื่อรวมกับข้อมูลอื่นๆ เช่น ประวัติการเจ็บป่วย การตรวจร่างกายอื่นๆ และผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ จะช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคได้อย่างแม่นยำมากยิ่งขึ้น ตัวอย่างเช่น การตรวจรีเฟล็กซ์เป็นส่วนหนึ่งของการวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง หรือโรคพาร์กินสัน
• ติดตามความก้าวหน้าของการรักษา: การตรวจรีเฟล็กซ์สามารถใช้ติดตามความก้าวหน้าของการรักษาโรคระบบประสาทได้ หากรีเฟล็กซ์ดีขึ้นหลังจากการรักษา อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าการรักษานั้นได้ผล

การตรวจรีเฟล็กซ์ทำอย่างไร?

การตรวจรีเฟล็กซ์ทำโดยการกระตุ้นบริเวณต่างๆ ของร่างกายด้วยเครื่องมือที่เหมาะสม เช่น ค้อนเคาะรีเฟล็กซ์ หรือปลายสำลี แล้วสังเกตปฏิกิริยาตอบสนองที่เกิดขึ้น ปฏิกิริยาตอบสนองที่เกิดขึ้นจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับบริเวณที่ถูกกระตุ้น ตัวอย่างเช่น:

• รีเฟล็กซ์เข่า: เมื่อเคาะบริเวณใต้ลูกสะบ้า ขาจะเหยียดออก
• รีเฟล็กซ์ข้อศอก: เมื่อเคาะบริเวณเส้นเอ็นที่ข้อศอก แขนจะงอเข้า
• รีเฟล็กซ์ข้อเท้า: เมื่อเคาะบริเวณเส้นเอ็นที่ข้อเท้า เท้าจะกระดกขึ้น

แพทย์จะประเมินความแรงและความเร็วของปฏิกิริยาตอบสนอง รวมถึงความสมมาตรของรีเฟล็กซ์ทั้งสองข้างของร่างกาย

เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจรีเฟล็กซ์?

หากคุณมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับระบบประสาท เช่น อ่อนแรง ชา หรือปวดตามแขนขา หรือมีปัญหาในการควบคุมการเคลื่อนไหว ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจร่างกาย รวมถึงการตรวจรีเฟล็กซ์ เพื่อหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม

สรุป

การตรวจรีเฟล็กซ์เป็นส่วนหนึ่งของการตรวจร่างกายทางระบบประสาทที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง ช่วยให้แพทย์สามารถประเมินการทำงานของระบบประสาท ค้นหาความผิดปกติ ระบุตำแหน่งของปัญหา และวินิจฉัยโรคได้อย่างแม่นยำมากยิ่งขึ้น การตรวจรีเฟล็กซ์จึงเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้เราเข้าใจและดูแลสุขภาพของระบบประสาทได้อย่างมีประสิทธิภาพ

#ตรวจสอบ #ระบบประสาท #รีเฟล็กซ์