Tube Lab แต่ละสี ตรวจอะไร

ไขความลับ: หลอดเก็บเลือดสีต่างๆ บอกอะไรเกี่ยวกับสุขภาพของคุณ?

เมื่อไปตรวจสุขภาพหรือเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล หลายคนคงคุ้นตากับภาพของเจ้าหลอดแก้วหรือพลาสติกเล็กๆ ที่มีสีสันแตกต่างกันไป ซึ่งบรรจุเลือดที่ถูกเก็บจากร่างกายของเรา แต่เคยสงสัยกันบ้างไหมว่าทำไมต้องมีหลายสี และแต่ละสีมีความสำคัญอย่างไร? บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกถึงความหมายเบื้องหลังสีสันของหลอดเก็บเลือดเหล่านั้น เพื่อให้คุณเข้าใจขั้นตอนการตรวจวิเคราะห์ทางการแพทย์ได้ดียิ่งขึ้น

หลอดเก็บเลือด: มากกว่าแค่ที่เก็บเลือด

หลอดเก็บเลือด หรือที่รู้จักกันในชื่อ “Vacutainer” ไม่ได้เป็นเพียงแค่ภาชนะสำหรับบรรจุเลือดเท่านั้น แต่ละหลอดถูกออกแบบมาให้มีสารเคมีที่แตกต่างกัน ซึ่งมีหน้าที่ในการเตรียมเลือดให้พร้อมสำหรับการวิเคราะห์ที่เฉพาะเจาะจง สารเคมีเหล่านี้อาจเป็นสารกันเลือดแข็งตัว สารกระตุ้นการแข็งตัวของเลือด หรือสารที่ช่วยแยกส่วนประกอบของเลือดออกจากกัน

เจาะลึกความหมายของแต่ละสี (นอกเหนือจากที่กล่าวมาแล้ว):

• หลอดสีม่วงเข้ม (EDTA): ตามที่คุณได้กล่าวมา หลอดสีม่วงเข้มบรรจุ EDTA ซึ่งเป็นสารกันเลือดแข็งตัวที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในการตรวจทางโลหิตวิทยา (Hematology) สาร EDTA จะจับกับแคลเซียม ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการแข็งตัวของเลือด ทำให้เลือดไม่แข็งตัวและสามารถนำไปวิเคราะห์องค์ประกอบต่างๆ ได้อย่างแม่นยำ เช่น:

  • การนับเม็ดเลือด (Complete Blood Count หรือ CBC): เพื่อวัดจำนวนเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือด
  • การตรวจหาเปอร์เซ็นต์ของเม็ดเลือดแต่ละชนิด (Differential Count): เพื่อจำแนกชนิดของเม็ดเลือดขาว เช่น นิวโทรฟิล ลิมโฟไซต์ โมโนไซต์ อีโอซิโนฟิล และเบโซฟิล ซึ่งช่วยในการวินิจฉัยโรคติดเชื้อ โรคภูมิแพ้ และโรคอื่นๆ
  • การตรวจหาโรคโลหิตจาง (Anemia): โดยการวัดระดับฮีโมโกลบินและค่าความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดง

• หลอดสีเหลืองอ่อน (สารเจือจางยาปฏิชีวนะ): หลอดสีเหลืองอ่อนที่บรรจุสารเจือจางนั้น มักใช้ในการตรวจหายาปฏิชีวนะในเลือด เพื่อตรวจสอบระดับยาในร่างกายของผู้ป่วยที่กำลังรับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะบางชนิด

นอกจากนี้ ยังมีหลอดสีอื่นๆ ที่ใช้กันโดยทั่วไป:

• หลอดสีแดง: โดยทั่วไปแล้ว หลอดสีแดงไม่มีสารกันเลือดแข็งตัว ทำให้เลือดแข็งตัวและแยกส่วนที่เป็นของเหลว หรือ “ซีรัม” ออกมา ซีรัมนี้ใช้ในการตรวจวิเคราะห์ทางเคมีคลินิก เช่น การตรวจระดับน้ำตาลในเลือด ไขมันในเลือด เอนไซม์ต่างๆ และฮอร์โมน
• หลอดสีเขียว (เฮปาริน): หลอดสีเขียวบรรจุเฮปาริน ซึ่งเป็นสารกันเลือดแข็งตัวที่ทำงานโดยการยับยั้งการทำงานของทรอมบิน (Thrombin) ซึ่งเป็นเอนไซม์สำคัญในการแข็งตัวของเลือด เลือดที่เก็บในหลอดสีเขียวมักใช้ในการตรวจวิเคราะห์ทางเคมีคลินิกบางประเภท และในการตรวจวิเคราะห์แก๊สในเลือด (Arterial Blood Gas หรือ ABG)
• หลอดสีฟ้าอ่อน (โซเดียมซิเตรต): หลอดสีฟ้าอ่อนบรรจุโซเดียมซิเตรต ซึ่งเป็นสารกันเลือดแข็งตัวที่ใช้ในการตรวจวิเคราะห์การแข็งตัวของเลือด (Coagulation Studies) เช่น การตรวจ PT (Prothrombin Time) และ APTT (Activated Partial Thromboplastin Time) ซึ่งเป็นการตรวจที่ใช้ประเมินความสามารถในการแข็งตัวของเลือด

ความสำคัญของการเลือกใช้หลอดเก็บเลือดที่ถูกต้อง:

การเลือกใช้หลอดเก็บเลือดที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการประกันผลการตรวจวิเคราะห์ที่แม่นยำและเชื่อถือได้ การเลือกหลอดผิดประเภทอาจทำให้เกิดผลลัพธ์ที่ผิดพลาด ซึ่งอาจนำไปสู่การวินิจฉัยและการรักษาที่ไม่ถูกต้อง ดังนั้น บุคลากรทางการแพทย์จึงต้องมีความรู้และความเข้าใจในการเลือกใช้หลอดเก็บเลือดที่เหมาะสมกับชนิดของการตรวจวิเคราะห์ที่ต้องการ

บทสรุป:

หลอดเก็บเลือดสีต่างๆ เป็นเครื่องมือสำคัญในห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ ซึ่งช่วยให้เราสามารถตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบต่างๆ ในเลือดได้อย่างละเอียดและแม่นยำ การทำความเข้าใจถึงความหมายของแต่ละสีจะช่วยให้คุณเข้าใจขั้นตอนการตรวจวิเคราะห์ทางการแพทย์ได้ดียิ่งขึ้น และช่วยให้คุณตระหนักถึงความสำคัญของการเลือกใช้หลอดเก็บเลือดที่ถูกต้อง เพื่อให้ได้ผลการตรวจวิเคราะห์ที่แม่นยำและเชื่อถือได้

หวังว่าบทความนี้จะช่วยไขข้อสงสัยเกี่ยวกับหลอดเก็บเลือดสีต่างๆ และทำให้คุณมีความเข้าใจในการตรวจวิเคราะห์ทางการแพทย์มากขึ้นนะคะ