ระดับรังสีใดที่อันตรายต่อร่างกาย

เส้นแบ่งอันตราย: ระดับรังสีที่ส่งผลกระทบต่อร่างกายมนุษย์

รังสีเป็นพลังงานที่มองไม่เห็น แต่มีผลกระทบต่อร่างกายอย่างมีนัยสำคัญ ระดับความอันตรายของรังสีนั้นไม่ได้วัดด้วยตัวเลขตายตัวเพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ทั้งชนิดของรังสี ปริมาณที่ได้รับ ระยะเวลาที่ได้รับ และอวัยวะที่ได้รับรังสี อย่างไรก็ตาม การกำหนดระดับรังสีที่ถือว่า “อันตราย” เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อสร้างมาตรฐานการป้องกันและควบคุม

โดยทั่วไป รังสีแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักคือ รังสีไอออไนซ์ (ionizing radiation) และรังสีไม่ไอออไนซ์ (non-ionizing radiation) รังสีไม่ไอออไนซ์ เช่น แสงแดดหรือคลื่นวิทยุ มีพลังงานต่ำ ไม่สามารถทำให้เกิดการแตกตัวของอะตอมในร่างกายได้ จึงไม่ค่อยก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรง อย่างไรก็ตาม การได้รับรังสีไม่ไอออไนซ์ในปริมาณสูงเป็นเวลานานก็อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพได้ เช่น การเกิดมะเร็งผิวหนังจากแสงแดด แต่บทความนี้จะมุ่งเน้นไปที่รังสีไอออไนซ์ ซึ่งมีความอันตรายมากกว่า

รังสีไอออไนซ์ เช่น รังสีเอกซ์ รังสีแกมมา รังสีเบตา และรังสีแอลฟา มีพลังงานสูงเพียงพอที่จะทำให้เกิดการแตกตัวของอะตอมในร่างกาย การแตกตัวของอะตอมนี้จะก่อให้เกิดไอออน และไอออนเหล่านี้จะไปทำปฏิกิริยากับโมเลกุลอื่นๆ ในเซลล์ ส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อ DNA และโครงสร้างเซลล์ ความเสียหายนี้สามารถนำไปสู่ผลกระทบต่างๆ ตั้งแต่ความผิดปกติเล็กน้อยไปจนถึงการเสียชีวิต ขึ้นอยู่กับปริมาณรังสีที่ได้รับและอวัยวะที่ได้รับผลกระทบ

การได้รับรังสีในปริมาณน้อยอาจไม่แสดงอาการใดๆ ออกมาในทันที แต่การสะสมของรังสีในระยะยาวสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็ง โรคโลหิตจาง ภาวะมีบุตรยาก และความผิดปกติทางพันธุกรรม ปริมาณรังสีที่ได้รับจะถูกวัดเป็นหน่วยซีเวิร์ต (Sievert) หรือมิลลิซีเวิร์ต (millisievert, mSv)

ตามที่กล่าวไว้ในหัวข้อ การได้รับรังสีสะสม 100 mSv ภายใน 5 ปี ถือเป็นเกณฑ์ที่ควรคำนึงถึง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่ทำงานเกี่ยวข้องกับรังสี การทำซีทีสแกนเพียงครั้งเดียวอาจทำให้ได้รับรังสีถึง 10 mSv ซึ่งเป็นปริมาณที่ไม่ควรมองข้าม การพิจารณาความจำเป็นในการทำซีทีสแกนอย่างรอบคอบ และการใช้เทคโนโลยีการถ่ายภาพทางการแพทย์ที่ทันสมัย เพื่อลดปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับ จึงเป็นสิ่งสำคัญ

สรุปได้ว่า ไม่มีระดับรังสีที่แน่นอนที่จะบอกได้ว่าปลอดภัยหรืออันตรายอย่างสิ้นเชิง แต่การควบคุมปริมาณรังสีที่ได้รับให้เหลือน้อยที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ การปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัย และการรับรู้ถึงความเสี่ยง เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการปกป้องสุขภาพจากอันตรายจากรังสี การได้รับรังสีปริมาณสูงอย่างเฉียบพลันจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างรวดเร็วและรุนแรง ในขณะที่การได้รับรังสีในปริมาณต่ำสะสมเป็นเวลานานอาจแสดงผลในระยะยาวที่คาดไม่ถึง การตระหนักรู้และการป้องกันจึงเป็นกุญแจสำคัญในการอยู่ร่วมกับรังสีอย่างปลอดภัย.