สารเคมีเข้าสู่ร่างกายทางใดได้บ้าง

เส้นทางการเข้าสู่ร่างกายของสารเคมี และมาตรการป้องกันที่จำเป็น

มนุษย์เราต้องเผชิญกับสารเคมีมากมายในชีวิตประจำวัน ซึ่งอาจเป็นสารที่พบในธรรมชาติหรือสารสังเคราะห์ที่มนุษย์สร้างขึ้นก็ได้ สารเคมีเหล่านี้สามารถเข้าสู่ร่างกายได้หลากหลายช่องทาง และอาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับชนิด ปริมาณ และระยะเวลาที่สัมผัสกับสารเคมีนั้นๆ ความเข้าใจเกี่ยวกับเส้นทางการเข้าสู่ร่างกายของสารเคมีจึงมีความสำคัญ เพื่อให้เราสามารถป้องกันตนเองจากอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้

การหายใจ

การหายใจเป็นเส้นทางหลักของการรับสารเคมีเข้าสู่ร่างกาย สารเคมีในอากาศที่เราหายใจเข้าไปอาจมาจากแหล่งต่างๆ เช่น ไอเสียรถยนต์ ควันบุหรี่ หรือสารเคมีที่ใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ เมื่อเราหายใจเอาอากาศที่มีสารเคมีเหล่านี้เข้าไป สารเคมีก็จะถูกดูดซับเข้าสู่กระแสเลือดผ่านทางปอด โดยสารเคมีบางชนิดสามารถระคายเคืองหรือทำลายเนื้อเยื่อในระบบทางเดินหายใจโดยตรงได้ เช่น ควันบุหรี่ ขณะที่สารเคมีบางชนิดอาจถูกดูดซับเข้าสู่ร่างกายและก่อให้เกิดผลกระทบต่อระบบอื่นๆ เช่น ตะกั่วในไอเสียรถยนต์ที่ส่งผลต่อระบบประสาท

การสัมผัสทางผิวหนัง

การสัมผัสทางผิวหนังเป็นอีกหนึ่งเส้นทางที่สารเคมีสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ โดยสารเคมีอาจซึมผ่านผิวหนังโดยตรง หรือผ่านทางรูขุมขนและต่อมเหงื่อ สารเคมีบางชนิดอาจก่อให้เกิดการระคายเคืองหรือแพ้ผิวหนัง เช่น สารเคมีที่ใช้ในเครื่องสำอาง หรือสารเคมีที่ใช้ในอุตสาหกรรม ยาฆ่าแมลง ขณะที่สารเคมีบางชนิดอาจถูกดูดซับเข้าสู่กระแสเลือดและก่อให้เกิดผลกระทบต่ออวัยวะอื่นๆ เช่น สารปรอทในสีที่ส่งผลต่อระบบประสาท

การรับประทาน

การรับประทานเป็นเส้นทางที่สารเคมีสามารถเข้าสู่ร่างกายได้โดยตรง โดยสารเคมีอาจปนเปื้อนมาในอาหารหรือน้ำดื่ม จากแหล่งต่างๆ เช่น สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในผลไม้และผัก สารเคมีที่ใช้ในกระบวนการแปรรูปอาหาร หรือสารเคมีที่อยู่ในภาชนะบรรจุ เมื่อเรารับประทานอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนสารเคมีเหล่านี้เข้าไป สารเคมีก็จะถูกดูดซับเข้าสู่กระแสเลือดผ่านทางระบบทางเดินอาหาร โดยสารเคมีบางชนิดอาจก่อให้เกิดปัญหาในระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย อาเจียน หรือแผลในกระเพาะอาหาร ขณะที่สารเคมีบางชนิดอาจถูกดูดซับเข้าสู่ร่างกายและก่อให้เกิดผลกระทบต่อระบบอื่นๆ เช่น สารหนูในน้ำดื่มที่ส่งผลต่อระบบประสาท

การฉีดเข้าสู่ร่างกาย

การฉีดเข้าสู่ร่างกายเป็นหนึ่งในเส้นทางที่สารเคมีสามารถเข้าสู่ร่างกายได้โดยตรง โดยสารเคมีอาจถูกฉีดเข้าสู่ร่างกายโดยเจตนา เช่น การฉีดยา หรือโดยไม่เจตนา เช่น การถูกสัตว์มีพิษกัดหรือต่อย เมื่อสารเคมีถูกฉีดเข้าสู่ร่างกาย สารเคมีจะถูกดูดซับเข้าสู่กระแสเลือดได้อย่างรวดเร็ว จึงทำให้เกิดผลกระทบต่อร่างกายได้อย่างรุนแรงและฉับพลัน เช่น อาการแพ้หรือช็อก

การป้องกัน

การป้องกันการสัมผัสกับสารเคมีเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการลดความเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายต่อสุขภาพ มาตรการป้องกันต่างๆ ที่สามารถทำได้ ได้แก่

• การสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE): เมื่อทำงานในสภาพแวดล้อมที่มีสารเคมี PPE ที่เหมาะสม เช่น หน้ากากกันแก๊ส ถุงมือ และชุดป้องกัน จะช่วยป้องกันการสัมผัสกับสารเคมีได้
• การระบายอากาศที่เพียงพอ: การระบายอากาศที่ดีในสถานที่ทำงานและในบ้านจะช่วยลดการสะสมของสารเคมีในอากาศ
• การจัดการสารเคมีอย่างปลอดภัย: สารเคมีควรได้รับการจัดเก็บและขนส่งอย่างเหมาะสมในภาชนะที่ปิดสนิท และควรทิ้งสารเคมีที่ไม่ใช้แล้วอย่างปลอดภัยตามกฎหมายและระเบียบต่างๆ
• การล้างมือบ่อยๆ: การล้างมือด้วยน้ำสบู่เป็นประจำจะช่วยขจัดสารเคมีที่ปนเปื้อนอยู่บนผิวหนัง
• การรับประทานอาหารที่มีสุขภาพดี: การรับประทานอาหารที่หลากหลายและมีประโยชน์จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการได้รับสารเคมีที่ปนเปื้อนในอาหาร

การเข้าใจเกี่ยวกับเส้นทางการเข้าสู่ร่างกายของสารเคมีและการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันที่จำเป็น จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายต่อสุขภาพจากการสัมผัสกับสารเคมีได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีของเราเอง