Cohort กับ case control ต่างกันอย่างไร

Cohort กับ Case-Control เนี่ยนะ… บอกเลยว่าตอนเรียนนี่งงมากกกกก! เหมือนหมอกลงหัวเลยอะ แต่พอเข้าใจแล้วก็… อ้อ… ง่ายนี่นา (หรือเปล่า? 555)

เอาล่ะ มาลองอธิบายแบบบ้านๆ ให้เข้าใจง่ายๆ กันดีกว่า แบบที่เพื่อนฉันยังถามฉันเลยว่า “นี่มึงอธิบายได้ชัดกว่าอาจารย์อีกนะ!” (อวดนิดนึง อิอิ)

Cohort นึกภาพง่ายๆ เลยนะ เหมือนเราตามดูกลุ่มคนหนึ่ง กลุ่มใหญ่ๆ เลย บางคนมีปัจจัยเสี่ยง บางคนไม่มี แล้วเราก็ตามดูไปเรื่อยๆ นานๆ เลย ว่าใครเป็นโรคนั้นบ้าง แล้วก็เทียบกันดูว่า กลุ่มที่มีปัจจัยเสี่ยงเนี่ย เป็นโรคกันเยอะกว่าไหม? อันนี้คือแบบ “ตามดูไปเลย ดูซิว่าเกิดอะไรขึ้น!” อัตราการเกิดโรคต่างกันมากแค่ไหน เราจะเห็นชัดๆ เลยล่ะ เหมือนตอนที่ฉันทำวิจัยเรื่องความเครียดกับการนอนไม่หลับ ฉันก็ตามดูกลุ่มนักศึกษากลุ่มใหญ่เลย แบ่งเป็นกลุ่มเครียดมากกับกลุ่มเครียดน้อย ปรากฏว่า… กลุ่มเครียดมากนอนไม่หลับกันเยอะกว่าจริงๆ เห็นชัดเลย!

Case-Control อันนี้ตรงข้ามเลย เราเริ่มจากคนที่เป็นโรคแล้ว แล้วก็หาคนกลุ่มควบคุมที่ไม่เป็นโรค แล้วเราก็ย้อนกลับไปดูในอดีตสิ ว่าพวกเขาเคยมีปัจจัยเสี่ยงอะไรบ้าง เหมือนเราสืบสวนสอบสวนหาสาเหตุอะ แบบ “อ้าว ใครเป็นโรคนี้บ้าง? แล้วก่อนเป็นโรค ทำอะไรมาบ้าง?” จำได้ไหมตอนที่เพื่อนฉันเป็นโรคภูมิแพ้ เราเลยลองย้อนดูว่า มันมีปัจจัยร่วมอะไร อย่างเช่น เลี้ยงแมว หรือกินนมวัว อะไรประมาณเนี้ย

สรุปง่ายๆ คือ Cohort ศึกษาจากปัจจัยเสี่ยงไปหาโรค ส่วน Case-Control ศึกษาจากโรคไปหาปัจจัยเสี่ยง เข้าใจง่ายขึ้นมั้ยคะ? ถ้ายังงง ลองอ่านอีกรอบนะ (หรือถามฉันก็ได้ ยินดีตอบเสมอ!)

แล้วก็มีอีกแบบหนึ่ง Cross-Sectional Study อันนี้คือแบบ เก็บข้อมูลปัจจัยเสี่ยงกับโรคพร้อมกัน ในช่วงเวลาเดียวกัน แบบ ถามเลยตอนนี้ ทั้งปัจจัยเสี่ยงและโรค เลยไม่รู้ว่าอะไรมาก่อนอะไรหลัง มันเลยบอกสาเหตุผลไม่ได้ชัดเจน เหมือน… เรารู้ว่าฝนตกแล้วถนนเปียก แต่ไม่รู้ว่าอะไรเป็นสาเหตุอะไรเป็นผล เป๊ะ!

หวังว่าจะเข้าใจมากขึ้นนะคะ ถ้ายังงงตรงไหน ถามได้เลย ย้ำอีกที อิอิ!