กล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาทมีอาการอย่างไร

โรคกล้ามเนื้อหนีบเส้นประสาท: เมื่อกล้ามเนื้อ Piriformis กลายเป็นผู้ร้ายทำร้ายขา

อาการปวดร้าวลงขาที่มักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นอาการของหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทนั้น แท้จริงแล้วอาจมีสาเหตุมาจาก “โรคกล้ามเนื้อ Piriformis หนีบเส้นประสาท” หรือ Piriformis Syndrome ซึ่งเป็นภาวะที่กล้ามเนื้อ Piriformis ซึ่งเป็นกล้ามเนื้อที่อยู่ในบริเวณสะโพกส่วนลึก เกิดการบีบรัดหรือกดทับเส้นประสาท Sciatic ที่อยู่ใกล้เคียง ทำให้เกิดอาการปวดและชาตามเส้นประสาทนี้

ทำความรู้จักกับกล้ามเนื้อ Piriformis

กล้ามเนื้อ Piriformis เป็นกล้ามเนื้อขนาดเล็กที่เชื่อมต่อกระดูกสันหลังส่วนกระเบนเหน็บ (Sacrum) กับส่วนบนของกระดูกต้นขา (Femur) ทำหน้าที่หลักในการหมุนขาออกด้านนอก และช่วยในการทรงตัวของสะโพกขณะเดินหรือวิ่ง กล้ามเนื้อนี้อยู่ใกล้กับเส้นประสาท Sciatic ซึ่งเป็นเส้นประสาทที่ใหญ่ที่สุดในร่างกายและวิ่งลงไปตามขา

เมื่อกล้ามเนื้อ Piriformis กลายเป็นปัญหา

เมื่อกล้ามเนื้อ Piriformis เกิดการตึงตัว หดเกร็ง หรืออักเสบ จะทำให้เกิดการกดทับเส้นประสาท Sciatic ที่อยู่ใกล้เคียง ส่งผลให้เกิดอาการต่างๆ ดังนี้:

• ปวดสะโพก: อาการปวดมักเกิดขึ้นบริเวณสะโพกด้านหลัง อาจปวดแบบตื้อๆ หรือปวดแปลบคล้ายเข็มแทง
• ปวดร้าวลงขา: อาการปวดอาจร้าวลงไปตามต้นขาด้านหลัง น่อง หรือแม้กระทั่งเท้า โดยมักมีลักษณะคล้ายอาการปวดจากหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
• ชา: อาจมีอาการชาบริเวณสะโพก ต้นขา น่อง หรือเท้า
• อ่อนแรง: ในบางรายอาจมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อขา ทำให้เดินลำบาก
• อาการปวดที่แย่ลง: อาการปวดมักแย่ลงเมื่อนั่งเป็นเวลานาน ขึ้นบันได วิ่ง หรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้กล้ามเนื้อสะโพก

สาเหตุของโรคกล้ามเนื้อ Piriformis หนีบเส้นประสาท

ถึงแม้สาเหตุที่แท้จริงของโรคนี้ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่ปัจจัยเสี่ยงที่อาจก่อให้เกิดภาวะนี้ ได้แก่:

• การบาดเจ็บ: การบาดเจ็บที่สะโพกหรือก้น เช่น การล้มหรือการกระแทก
• การใช้งานมากเกินไป: การออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้กล้ามเนื้อสะโพกมากเกินไป เช่น การวิ่งระยะไกล การปั่นจักรยาน หรือการยกน้ำหนัก
• โครงสร้างทางกายวิภาค: ในบางคน เส้นประสาท Sciatic อาจวิ่งผ่านกล้ามเนื้อ Piriformis แทนที่จะวิ่งอยู่ด้านล่าง ทำให้มีความเสี่ยงต่อการถูกกดทับได้ง่ายกว่า
• ท่าทางที่ไม่ถูกต้อง: การนั่งในท่าที่ไม่ถูกต้องเป็นเวลานาน อาจทำให้กล้ามเนื้อ Piriformis ตึงตัวได้
• ความผิดปกติของกล้ามเนื้อ: เช่น กล้ามเนื้อ Piriformis สั้นหรือหนาผิดปกติ

การวินิจฉัยและการรักษา

การวินิจฉัยโรคกล้ามเนื้อ Piriformis หนีบเส้นประสาท มักทำโดยการซักประวัติอาการ ตรวจร่างกาย และการทดสอบทางระบบประสาท การวินิจฉัยอาจมีความซับซ้อน เนื่องจากอาการคล้ายกับอาการของหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท การตรวจ MRI อาจช่วยในการแยกโรค

การรักษามุ่งเน้นไปที่การลดอาการปวดและคลายกล้ามเนื้อ Piriformis ที่ตึงตัว โดยอาจประกอบด้วย:

• การพักผ่อน: หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้อาการแย่ลง
• การประคบเย็นหรือประคบร้อน: ช่วยลดอาการปวดและการอักเสบ
• การยืดกล้ามเนื้อ: การยืดกล้ามเนื้อ Piriformis จะช่วยคลายความตึงเครียดของกล้ามเนื้อ
• กายภาพบำบัด: นักกายภาพบำบัดสามารถแนะนำการออกกำลังกายที่เหมาะสมเพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อรอบสะโพกและปรับปรุงการทรงตัว
• ยา: ยาแก้ปวด ยาคลายกล้ามเนื้อ หรือยาแก้อักเสบ อาจช่วยบรรเทาอาการปวด
• การฉีดยา: การฉีดยาสเตียรอยด์หรือยาชาเฉพาะที่เข้าสู่กล้ามเนื้อ Piriformis อาจช่วยลดอาการปวดและการอักเสบได้
• การผ่าตัด: ในกรณีที่รุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาอื่นๆ การผ่าตัดอาจเป็นทางเลือก

ป้องกันก่อนที่จะสายเกินแก้

การป้องกันโรคกล้ามเนื้อ Piriformis หนีบเส้นประสาท ทำได้โดย:

• การยืดกล้ามเนื้อ: ยืดกล้ามเนื้อสะโพกเป็นประจำ โดยเฉพาะก่อนและหลังการออกกำลังกาย
• การปรับปรุงท่าทาง: นั่งในท่าที่ถูกต้องและหลีกเลี่ยงการนั่งเป็นเวลานาน
• การออกกำลังกาย: เสริมสร้างกล้ามเนื้อรอบสะโพกและหน้าท้องเพื่อช่วยในการทรงตัว
• การพักผ่อน: พักผ่อนอย่างเพียงพอและหลีกเลี่ยงการใช้งานกล้ามเนื้อสะโพกมากเกินไป

หากคุณมีอาการปวดสะโพกร้าวลงขา อย่าปล่อยทิ้งไว้ ควรรีบปรึกษาแพทย์หรือนักกายภาพบำบัดเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม เพื่อให้คุณกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขและปราศจากความเจ็บปวด