การบวมเกิดจากอะไร

ไขปริศนาอาการบวม: เมื่อร่างกายกักเก็บน้ำไว้เกินพอดี

อาการบวม (Edema) เป็นภาวะที่ร่างกายกักเก็บของเหลวไว้ในเนื้อเยื่อมากเกินไป ส่งผลให้เกิดอาการบวมขึ้น คล้ายกับฟองน้ำที่ดูดซับน้ำจนอิ่มตัว ซึ่งแตกต่างจากภาวะขาดน้ำที่ร่างกายสูญเสียน้ำ ในทางตรงกันข้าม อาการบวมคือการที่มีน้ำในร่างกายมากเกินไป แต่กลับไม่สามารถหมุนเวียนได้อย่างสมดุล จึงไปสะสมตามเนื้อเยื่อต่างๆ โดยเฉพาะบริเวณขา เท้า และข้อเท้า ทำให้เกิดอาการบวมที่เห็นได้ชัด

หลายคนอาจเข้าใจผิดคิดว่าการบวมเกิดจากการดื่มน้ำมากเกินไป แต่ความจริงแล้ว สาเหตุของอาการบวมนั้นซับซ้อนกว่านั้น และอาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพบางอย่างได้ การยืนหรือนั่งเป็นเวลานานๆ โดยไม่มีการเคลื่อนไหว อาจทำให้การไหลเวียนของเลือดและน้ำเหลืองไม่สะดวก ส่งผลให้ของเหลวคั่งค้างตามส่วนล่างของร่างกาย เช่น ขาและเท้า ได้เช่นกัน

นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่อาจทำให้เกิดอาการบวมได้ เช่น

• ปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดดำ: เช่น ภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ หรือภาวะลิ้นในหลอดเลือดดำทำงานผิดปกติ
• ปัญหาเกี่ยวกับระบบน้ำเหลือง: ระบบน้ำเหลืองมีหน้าที่ระบายของเหลวส่วนเกินออกจากเนื้อเยื่อ หากระบบนี้ทำงานผิดปกติ ก็จะทำให้เกิดอาการบวมได้
• โรคไต: ไตทำหน้าที่กรองของเสียและน้ำส่วนเกินออกจากร่างกาย หากไตทำงานผิดปกติ ก็จะทำให้เกิดการคั่งของของเหลวและอาการบวมได้
• โรคหัวใจ: หัวใจสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย หากหัวใจทำงานผิดปกติ ก็จะส่งผลต่อการไหลเวียนของเลือดและทำให้เกิดอาการบวมได้ โดยเฉพาะที่ขาและเท้า
• โรคตับ: ตับมีบทบาทสำคัญในการผลิตโปรตีนที่ช่วยรักษาสมดุลของเหลวในร่างกาย หากตับทำงานผิดปกติ ระดับโปรตีนในเลือดอาจลดลง ทำให้เกิดอาการบวมได้
• ผลข้างเคียงจากยา: ยาบางชนิด เช่น ยาสเตียรอยด์ ยาคุมกำเนิด และยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) อาจทำให้เกิดอาการบวมเป็นผลข้างเคียงได้
• การตั้งครรภ์: ฮอร์โมนและการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาในระหว่างตั้งครรภ์อาจทำให้เกิดอาการบวม โดยเฉพาะที่ขาและเท้า
• การได้รับบาดเจ็บ: เช่น การแพลง การเคล็ดขัดยอก หรือกระดูกหัก อาจทำให้เกิดอาการบวมบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ

แม้ว่าอาการบวมในบางกรณีอาจไม่เป็นอันตรายและหายไปได้เอง แต่หากอาการบวมรุนแรง บวมขึ้นอย่างรวดเร็ว มีอาการปวด แดง ร้อน หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น หายใจลำบาก เจ็บหน้าอก ควรปรึกษาแพทย์ทันที เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้อง การตรวจวินิจฉัยอาจรวมถึงการตรวจร่างกาย การตรวจเลือด การตรวจปัสสาวะ หรือการตรวจอื่นๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์ เพื่อหาสาเหตุของอาการบวมและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม