ทำไมหลังผ่าตัดถึงไอ

ไอหลังผ่าตัด: มิตรหรือศัตรูที่ต้องทำความเข้าใจ

หลังจากการผ่าตัด ไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัดเล็กหรือใหญ่ หลายคนอาจรู้สึกแปลกใจที่ตัวเองมีอาการไอ บางครั้งไอแห้งๆ บางครั้งไอมีเสมหะ จนเกิดความกังวลว่าอาการนี้เป็นเรื่องปกติหรือไม่ และควรทำอย่างไร

ความจริงแล้ว การไอหลังผ่าตัดนั้นไม่ใช่เรื่องแปลกประหลาด แต่เป็นกลไกธรรมชาติของร่างกายที่พยายามฟื้นฟูตัวเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังการผ่าตัดบริเวณทรวงอกหรือช่องท้อง การไอจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

ทำไมถึงไอหลังผ่าตัด?

สาเหตุของการไอหลังผ่าตัดมีได้หลายประการ แต่สาเหตุหลักๆ ที่เราควรรู้จักคือ:

• เสมหะสะสม: ในระหว่างการผ่าตัด มักมีการใช้ยาสลบ ซึ่งมีผลทำให้การทำงานของระบบทางเดินหายใจช้าลง และทำให้ร่างกายผลิตเสมหะมากขึ้น เมื่อตื่นขึ้นมา ร่างกายจึงพยายามขับเสมหะส่วนเกินเหล่านี้ออกมาด้วยการไอ
• การระคายเคืองจากท่อช่วยหายใจ: สำหรับการผ่าตัดที่ต้องใช้ท่อช่วยหายใจ การสอดท่อเข้าไปในหลอดลมอาจทำให้เกิดการระคายเคือง และกระตุ้นให้เกิดอาการไอหลังการผ่าตัด
• การเปลี่ยนแปลงการหายใจ: หลังผ่าตัด ผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บปวดบริเวณแผล ทำให้ไม่กล้าหายใจเข้าลึกๆ ส่งผลให้ปอดขยายตัวได้ไม่เต็มที่ และเกิดการสะสมของเสมหะในปอด
• ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ: ในบางกรณี อาการไอหลังผ่าตัดอาจเป็นสัญญาณของภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดอักเสบ ปอดบวม หรือการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ

การไอ… มิตรแท้ที่ช่วยป้องกันปอดอักเสบ

ถึงแม้ว่าการไออาจทำให้รู้สึกเจ็บแผล หรือไม่สบายตัว แต่การไออย่างถูกวิธีมีความสำคัญอย่างยิ่งในการช่วย:

• ขับเสมหะ: การไอช่วยกำจัดเสมหะและสิ่งแปลกปลอมออกจากปอด ทำให้ปอดสะอาด และลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ
• ป้องกันปอดอักเสบ: การไอช่วยให้ปอดขยายตัวได้อย่างเต็มที่ ลดโอกาสในการเกิดภาวะปอดแฟบ ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของปอดอักเสบหลังผ่าตัด
• ฟื้นฟูการทำงานของปอด: การไอเป็นการออกกำลังกายปอดอย่างหนึ่ง ช่วยให้ปอดกลับมาทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ไออย่างไรให้ถูกวิธีและไม่เจ็บแผล?

ถึงแม้ว่าการไอเป็นสิ่งที่ดี แต่การไอผิดวิธีอาจทำให้เกิดอาการเจ็บแผล หรือทำให้แผลฉีกขาดได้ ดังนั้นเราจึงควรเรียนรู้วิธีการไอที่ถูกต้อง:

• ประคองแผล: ก่อนไอ ให้ใช้หมอน หรือผ้าขนหนูพับหนาๆ กดเบาๆ บริเวณแผลผ่าตัด เพื่อช่วยลดแรงกระแทกและอาการเจ็บปวด
• หายใจเข้าลึกๆ: หายใจเข้าลึกๆ ทางจมูก กลั้นหายใจไว้สักครู่
• ไออย่างมีประสิทธิภาพ: ไอออกมาแรงๆ สั้นๆ 2-3 ครั้งติดต่อกัน เพื่อขับเสมหะออกมาให้หมด
• พักผ่อน: หลังจากการไอ ควรพักผ่อนและจิบน้ำอุ่นๆ เพื่อช่วยให้ชุ่มคอ

เมื่อไหร่ที่ต้องปรึกษาแพทย์?

ถึงแม้ว่าการไอหลังผ่าตัดส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องปกติ แต่ก็มีบางกรณีที่เราควรปรึกษาแพทย์:

• ไอเป็นเลือด: หากมีเลือดปนออกมากับเสมหะ ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที
• ไอมากผิดปกติ: หากมีอาการไอถี่มาก ไอติดต่อกันนานๆ หรือไอจนเจ็บหน้าอกมาก ควรรีบปรึกษาแพทย์
• ไข้สูง: หากมีไข้สูงร่วมกับอาการไอ อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ
• หายใจลำบาก: หากมีอาการหายใจลำบาก หายใจถี่ หรือหายใจมีเสียงหวีด ควรรีบปรึกษาแพทย์

สรุป

การไอหลังผ่าตัดเป็นกลไกธรรมชาติของร่างกายที่พยายามฟื้นฟูตัวเอง โดยเฉพาะบริเวณทรวงอกหรือช่องท้อง การไออย่างถูกวิธีช่วยขับเสมหะ ป้องกันปอดอักเสบ และฟื้นฟูการทำงานของปอด อย่างไรก็ตาม หากมีอาการผิดปกติ ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม เพื่อให้การฟื้นตัวหลังผ่าตัดเป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพ

#หลังผ่าตัด #เจ็บปอด #ไอ