ผู้ป่วยวิกฤต มีอะไรบ้าง

ผู้ป่วยวิกฤต: เมื่อเวลาคือชีวิต และความรู้คือพลัง

ภาวะวิกฤตทางการแพทย์คือช่วงเวลาที่ชีวิตแขวนอยู่บนเส้นด้าย สุขภาพของผู้ป่วยทรุดลงอย่างรวดเร็ว และต้องการการดูแลรักษาอย่างเร่งด่วนจากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ความเข้าใจในภาวะวิกฤตจึงเป็นสิ่งสำคัญ ไม่เพียงแต่สำหรับบุคลากรทางการแพทย์ แต่ยังรวมถึงประชาชนทั่วไป เพราะความรู้ที่ถูกต้องอาจช่วยชีวิตคนได้

ผู้ป่วยวิกฤตคือใคร?

ผู้ป่วยวิกฤตคือผู้ที่มีภาวะสุขภาพที่คุกคามชีวิต ซึ่งอาจเกิดจากหลายสาเหตุ ทั้งจากโรคประจำตัวที่กำเริบ อุบัติเหตุร้ายแรง หรือภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด ผู้ป่วยเหล่านี้ต้องการการดูแลอย่างใกล้ชิดในห้องไอซียู (ICU) หรือหน่วยดูแลผู้ป่วยหนัก เพื่อให้ได้รับการติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง และได้รับการช่วยเหลือทางการแพทย์อย่างทันท่วงทีหากเกิดภาวะฉุกเฉิน

ปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะวิกฤต

สาเหตุที่นำไปสู่ภาวะวิกฤตมีมากมาย แต่โดยทั่วไปสามารถแบ่งออกได้ดังนี้:

• การบาดเจ็บรุนแรง: อุบัติเหตุทางรถยนต์ การพลัดตกจากที่สูง การถูกทำร้ายร่างกาย ล้วนนำไปสู่การบาดเจ็บที่รุนแรง ซึ่งอาจทำให้เกิดการเสียเลือดมาก อวัยวะภายในเสียหาย หรือกระทบกระเทือนต่อสมอง
• โรคประจำตัวกำเริบ: โรคประจำตัวบางชนิด เช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคเบาหวาน หากไม่ได้รับการควบคุมอย่างเหมาะสม อาจนำไปสู่ภาวะวิกฤต เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน ภาวะหายใจล้มเหลว หรือภาวะน้ำตาลในเลือดสูง/ต่ำอย่างรุนแรง
• การติดเชื้อรุนแรง: การติดเชื้อในกระแสเลือด (Sepsis) หรือการติดเชื้อที่อวัยวะสำคัญ เช่น ปอดอักเสบรุนแรง อาจทำให้ร่างกายเกิดการตอบสนองที่ผิดปกติ นำไปสู่ภาวะอวัยวะล้มเหลวหลายระบบ
• ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด: การผ่าตัดใหญ่บางประเภทมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น การเสียเลือดมาก การติดเชื้อ หรือภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
• ภาวะเป็นพิษ: การได้รับสารพิษ หรือการใช้ยาเกินขนาด อาจส่งผลเสียต่ออวัยวะต่างๆ และทำให้เกิดภาวะวิกฤต

สัญญาณอันตรายที่บ่งบอกภาวะวิกฤต (ข้อมูลแนะนำใหม่)

การสังเกตอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการรับรู้ถึงภาวะวิกฤตที่กำลังจะเกิดขึ้น โดยสัญญาณอันตรายที่ควรสังเกต ได้แก่:

• การเปลี่ยนแปลงระดับความรู้สึกตัวอย่างรวดเร็ว: ซึมลง สับสน ไม่รู้สึกตัว เรียกไม่ตื่น
• อาการหายใจผิดปกติอย่างรุนแรง: หายใจเร็วและลึกมาก หายใจลำบาก หายใจมีเสียงหวีด หรือหยุดหายใจ
• ความผิดปกติทางระบบประสาทเฉียบพลัน: พูดไม่ออก ปากเบี้ยว อ่อนแรงครึ่งซีก มองเห็นภาพซ้อน ชักเกร็ง
• อาการปวดอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน: ปวดศีรษะรุนแรง ปวดท้องรุนแรง ปวดหน้าอกรุนแรง
• อาการอื่นๆ ที่น่าสงสัย: ผิวหนังเย็นชื้น ตัวเขียว ปัสสาวะออกน้อย หรือไม่มีปัสสาวะ

เมื่อพบเจอผู้ที่มีอาการดังกล่าว ควรทำอย่างไร?

หากพบเห็นใครก็ตามที่มีอาการที่บ่งบอกถึงภาวะวิกฤต สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ ตั้งสติ และ รีบขอความช่วยเหลือทางการแพทย์ทันที โดย:

• โทรศัพท์แจ้ง 1669: ให้ข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับอาการของผู้ป่วย สถานที่เกิดเหตุ และรายละเอียดอื่นๆ ที่จำเป็น
• ให้การช่วยเหลือเบื้องต้น (ถ้ามีความรู้): เช่น การปฐมพยาบาลเบื้องต้น การช่วยฟื้นคืนชีพ (CPR) หากจำเป็น
• รอรถพยาบาล: อยู่กับผู้ป่วยจนกว่าทีมแพทย์จะมาถึง และให้ข้อมูลเพิ่มเติมที่จำเป็น

สรุป

ภาวะวิกฤตทางการแพทย์เป็นภาวะที่ร้ายแรงและต้องการการดูแลอย่างเร่งด่วน การมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุ อาการ และวิธีการรับมือกับภาวะวิกฤต จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ทุกคนควรทราบ เพื่อให้สามารถช่วยเหลือตัวเองและผู้อื่นได้อย่างทันท่วงที และลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตหรือภาวะทุพพลภาพ