ผู้ป่วยวิกฤต มีโรคอะไรบ้าง

ภาวะวิกฤตทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน: มองข้ามไม่ได้แม้แต่นาทีเดียว

ภาวะวิกฤตทางการแพทย์คือสถานการณ์ที่สุขภาพของผู้ป่วยเสื่อมลงอย่างรวดเร็วและรุนแรง อาจคุกคามชีวิตหรือทำให้เกิดความพิการถาวรได้ การรับรู้สัญญาณเตือนและการเข้าถึงการรักษาอย่างทันท่วงทีจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง โรคและภาวะต่างๆ ที่อาจนำไปสู่ภาวะวิกฤตนั้นมีหลากหลาย และแต่ละกรณีก็ต้องการการประเมินและการรักษาที่แตกต่างกันไป บทความนี้จะกล่าวถึงบางส่วนของภาวะวิกฤตที่ควรระมัดระวัง โดยเน้นที่ความสำคัญของการแสวงหาความช่วยเหลือทางการแพทย์ทันที

1. ภาวะหัวใจและหลอดเลือด:

• ภาวะหัวใจหยุดเต้น (Cardiac arrest): เป็นภาวะที่หัวใจหยุดทำงานอย่างกะทันหัน จำเป็นต้องได้รับการช่วยชีวิตด้วยการปั๊มหัวใจและการใช้เครื่องกระตุ้นหัวใจไฟฟ้าภายนอก (AED) ทันที
• ภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน (Acute heart failure): หัวใจไม่สามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้อย่างเพียงพอ อาการอาจรวมถึงหายใจลำบาก บวมที่ขาและเท้า เหนื่อยล้า และเวียนศีรษะ
• ภาวะหลอดเลือดสมองตีบ (Ischemic stroke): การไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงสมองลดลงอย่างฉับพลัน อาจทำให้เกิดอาการอ่อนแรงครึ่งซีก พูดลำบาก และการมองเห็นผิดปกติ

2. ภาวะทางระบบหายใจ:

• ภาวะหายใจล้มเหลว (Respiratory failure): ปอดไม่สามารถนำออกซิเจนเข้าสู่กระแสเลือดได้อย่างเพียงพอ อาจเกิดจากโรคปอดต่างๆ เช่น โรคหอบหืดกำเริบ โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) หรือการติดเชื้อในปอดอย่างรุนแรง
• ภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรงเฉียบพลัน (Acute respiratory distress syndrome – ARDS): การอักเสบในถุงลมปอดอย่างรุนแรง ทำให้การแลกเปลี่ยนออกซิเจนลดลง มักพบในผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อรุนแรง การบาดเจ็บ หรือภาวะช็อก

3. ภาวะทางระบบประสาท:

• ภาวะชัก (Seizure): การทำงานของสมองผิดปกติอย่างรุนแรง อาจมีอาการชักเกร็ง สูญเสียสติ และการเคลื่อนไหวที่ไม่สามารถควบคุมได้
• ภาวะเลือดออกในสมอง (Intracranial hemorrhage): เลือดออกในสมอง อาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรง อาเจียน และหมดสติ

4. ภาวะแทรกซ้อนจากการตั้งครรภ์:

• ภาวะครรภ์เป็นพิษ (Preeclampsia/Eclampsia): ความดันโลหิตสูงอย่างรุนแรงในหญิงตั้งครรภ์ อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงต่อทั้งแม่และทารก อาการอาจรวมถึงความดันโลหิตสูงอย่างรุนแรง บวม ปวดศีรษะอย่างรุนแรง และการมองเห็นผิดปกติ (ดังที่กล่าวไว้ในหัวข้อ)
• คลอดก่อนกำหนด (Preterm labor): การคลอดก่อนครบกำหนด 37 สัปดาห์ ทารกที่คลอดก่อนกำหนดอาจมีปัญหาสุขภาพร้ายแรง
• เลือดออกทางช่องคลอดในหญิงตั้งครรภ์: เลือดออกทางช่องคลอดในปริมาณมากอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตทั้งแม่และเด็ก

การปฏิบัติเมื่อพบผู้ป่วยวิกฤต:

• โทรแจ้งหน่วยแพทย์ฉุกเฉินทันที (เช่น โทร 1669 ในประเทศไทย)
• ประเมินสถานการณ์อย่างรวดเร็วและให้ความช่วยเหลือเบื้องต้นตามความรู้และความสามารถ (เช่น การช่วยหายใจ การปั๊มหัวใจ)
• ติดตามอาการผู้ป่วยอย่างใกล้ชิดและให้ข้อมูลกับเจ้าหน้าที่ทางการแพทย์อย่างชัดเจน

ภาวะวิกฤตทางการแพทย์สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน การเรียนรู้สัญญาณเตือนและการเข้าถึงการรักษาอย่างรวดเร็วเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง อย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือจากแพทย์เมื่อคุณสงสัยว่ามีบางอย่างผิดปกติ เพราะการรักษาที่ทันท่วงทีอาจช่วยชีวิตได้