หลัก 5 D ในการระบุปัญหาอนามัยชุมชนมีอะไรบ้าง

หลัก 5D ในการระบุปัญหาอนามัยชุมชนน่ะเหรอ? อื้อหือ… บอกเลยว่าจำได้แม่น! สมัยเรียนสาธารณสุข อาจารย์เน้นย้ำหนักมาก จนแทบจะฝังใจไปแล้ว ถึงตอนนี้จะจบมาทำงานที่อื่นแล้ว แต่หลัก 5D ยังติดอยู่ในหัวอยู่เลย เพราะมัน…จำเป็นจริงๆ

พูดถึง 5D ก็คือ ตาย พิการ เจ็บป่วย ทุพพลภาพ และความไม่พึงพอใจ ใช่ไหมคะ? ตายนี่… แค่คิดก็หนาวแล้วเนอะ แบบ… ไม่ใช่แค่ตัวเลขในรายงานหรอกนะ แต่เป็นชีวิตคนจริงๆ จำได้เลย ตอนไปฝึกงานที่หมู่บ้านเล็กๆ ริมแม่น้ำโขง เจอคุณยายคนหนึ่งเสียชีวิตเพราะโรคภัยไข้เจ็บ ไม่มีเงินไปรักษา แล้วแบบ… มันรู้สึกอะไรไม่ถูกเลยอ่ะ เศร้ามาก ใจหาย อยากช่วยเหลืออะไรได้มากกว่านี้จริงๆ

ส่วนพิการเนี่ย… ก็หนักไม่แพ้กัน บางทีอาจจะไม่ถึงตาย แต่ก็ต้องใช้ชีวิตที่ลำบาก ต้องพึ่งพาคนอื่น เห็นแล้วก็… สงสาร คิดถึงน้องที่โรงเรียนเคยเล่าให้ฟัง เขาพิการตั้งแต่เกิด ชีวิตเขาต้องดิ้นรนขนาดไหน ถึงจะเรียนจบได้ มันน่าชื่นชมมากๆ เลย แต่ในขณะเดียวกันก็เจ็บปวด ทำไมต้องเป็นแบบนี้ด้วย

แล้วเจ็บป่วยละ? โอ๊ย… นี่มันเรื่องใกล้ตัวมาก เพื่อนสนิทฉันเอง ป่วยเป็นโรคภูมิแพ้ ต้องกินยาตลอด ลำบากขนาดไหน ก็ต้องทน มันไม่ใช่แค่เจ็บป่วยธรรมดาๆ แต่บางครั้งมันก็ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ต่อการเรียน การทำงาน อีกด้วย เห็นแล้วก็เหนื่อยใจแทน

ทุพพลภาพ…อันนี้ก็… มันหมายถึงหลายๆ อย่างเลยนะ ไม่ใช่แค่กายภาพ บางทีอาจจะหมายถึงความยากจน การขาดโอกาส เช่น ไม่มีงานทำ ไม่มีที่อยู่ อะไรแบบนี้ ที่หมู่บ้านริมแม่น้ำโขงที่ฉันไปฝึกงาน ก็เจอปัญหานี้เยอะเหมือนกัน เด็กๆ หลายคน ไม่มีโอกาสได้เรียนหนังสือ เพราะต้องช่วยครอบครัวทำงาน มันน่าเศร้าเนอะ…

สุดท้าย ความไม่พึงพอใจ ตรงนี้สำคัญมากเลยค่ะ! ไม่ใช่แค่เรื่องเล็กๆ น้อยๆ นะ บางทีมันอาจจะสะท้อนถึงปัญหาใหญ่ๆ ที่ถูกมองข้ามไป อย่างเช่น ชาวบ้านไม่พอใจกับคุณภาพน้ำ ไม่พอใจกับการจัดการขยะ หรือไม่พอใจกับการบริการของโรงพยาบาล เรื่องพวกนี้ ถ้าปล่อยไว้นานๆ อาจจะกลายเป็นปัญหาใหญ่ สร้างความแตกแยกในชุมชนได้นะ เราต้องฟังเสียงของพวกเขา ต้องใส่ใจ ต้องแก้ไข จริงๆ มันต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนด้วยแหละ ถึงจะแก้ไขปัญหาได้อย่างยั่งยืน คิดแล้วก็… เหนื่อยแทนเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเลย แต่ก็ต้องสู้ต่อไป! เพื่อสุขภาพที่ดีของทุกคน!