โรคไวรัสตับอักเสบบีและซีต่างกันอย่างไร

ไวรัสตับอักเสบบีและซี: สองภัยเงียบที่แตกต่างกันมากกว่าที่คิด

ไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B) และไวรัสตับอักเสบซี (Hepatitis C) เป็นสองโรคที่ก่อให้เกิดการอักเสบของตับ และอาจนำไปสู่ภาวะตับแข็ง มะเร็งตับ และความเสียหายต่อตับอย่างถาวรได้ ทั้งสองโรคนี้มักถูกพูดถึงควบคู่กันไป แต่ในความเป็นจริงแล้ว มีความแตกต่างที่สำคัญหลายประการที่ควรทำความเข้าใจ เพื่อให้สามารถป้องกันและรับมือกับโรคได้อย่างเหมาะสม

ความแตกต่างหลัก: ช่องทางการติดต่อ

ถึงแม้ว่าทั้งไวรัสตับอักเสบบีและซีสามารถติดต่อได้ผ่านของเหลวในร่างกาย แต่ช่องทางการติดต่อนั้นมีความแตกต่างกันอย่างชัดเจน:

• ไวรัสตับอักเสบบี: ติดต่อได้ง่ายกว่าไวรัสตับอักเสบซี เนื่องจากสามารถแพร่กระจายผ่านของเหลวในร่างกายหลากหลายชนิด เช่น เลือด น้ำลาย น้ำอสุจิ สารคัดหลั่งจากช่องคลอด และแม้แต่น้ำตา ดังนั้น ช่องทางการติดต่อจึงกว้างกว่า เช่น การสัมผัสสารคัดหลั่ง การใช้สิ่งของส่วนตัวร่วมกัน (เช่น แปรงสีฟัน มีดโกน) จากแม่สู่ลูกระหว่างคลอด หรือการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน
• ไวรัสตับอักเสบซี: โดยหลักแล้วจะติดต่อผ่านทางเลือดโดยตรง การใช้เข็มฉีดยาร่วมกันในกลุ่มผู้ใช้ยาเสพติด การรับเลือดที่ไม่ปลอดภัยก่อนปี พ.ศ. 2535 (เนื่องจากในอดีตยังไม่มีการตรวจคัดกรองเลือดหาเชื้อไวรัสตับอักเสบซีอย่างแพร่หลาย) การสักหรือเจาะตามร่างกายด้วยอุปกรณ์ที่ไม่สะอาด และจากแม่สู่ลูก (แต่โอกาสน้อยกว่าไวรัสตับอักเสบบี) เป็นช่องทางการติดต่อหลัก

ความแตกต่างอื่นๆ ที่น่าสนใจ:

นอกเหนือจากช่องทางการติดต่อแล้ว ยังมีความแตกต่างอื่นๆ ที่ควรทราบ:

• วัคซีนป้องกัน: มีวัคซีนที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันไวรัสตับอักเสบบี แต่ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนสำหรับป้องกันไวรัสตับอักเสบซี
• การรักษา: ในปัจจุบัน มีการรักษาที่สามารถรักษาไวรัสตับอักเสบซีให้หายขาดได้ในผู้ป่วยส่วนใหญ่ ด้วยยาต้านไวรัสที่มีประสิทธิภาพสูง ในขณะที่ไวรัสตับอักเสบบียังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถควบคุมเชื้อและลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนได้ด้วยยาต้านไวรัส
• อาการ: ผู้ป่วยที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีและซีในระยะแรกอาจไม่มีอาการใดๆ ทำให้ยากต่อการตรวจพบและวินิจฉัยโรคได้ทันท่วงที อาการที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ อ่อนเพลีย คลื่นไส้ เบื่ออาหาร ปวดท้อง และตัวเหลืองตาเหลือง
• ความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรัง: ผู้ป่วยที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีมีโอกาสที่จะกลายเป็นโรคตับอักเสบเรื้อรังน้อยกว่าผู้ป่วยที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี

การป้องกัน: หัวใจสำคัญของการดูแลสุขภาพ

การป้องกันเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการหลีกเลี่ยงการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีและซี:

• ไวรัสตับอักเสบบี:
  • เข้ารับการฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับทารก เด็ก และผู้ที่มีความเสี่ยงสูง
  • หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารคัดหลั่งของผู้อื่น
  • ไม่ใช้สิ่งของส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น
  • สวมถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์
• ไวรัสตับอักเสบซี:
  • หลีกเลี่ยงการใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น
  • เลือกใช้บริการสักหรือเจาะตามร่างกายจากสถานประกอบการที่สะอาดและได้มาตรฐาน
  • เข้ารับการตรวจคัดกรองหาเชื้อไวรัสตับอักเสบซี หากมีความเสี่ยง

สรุป

ไวรัสตับอักเสบบีและซีเป็นโรคที่อันตรายและสามารถส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาวได้ การทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่างโรคทั้งสอง รวมถึงช่องทางการติดต่อและการป้องกัน จะช่วยให้เราสามารถดูแลสุขภาพของตนเองและคนรอบข้างได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากสงสัยว่าตนเองมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยและรับคำแนะนำที่เหมาะสม