วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นมีอะไรบ้าง

ปฐมพยาบาลเบื้องต้น: ทักษะสำคัญที่ช่วยชีวิตคุณและคนรอบข้าง

ในชีวิตประจำวัน เราอาจต้องเผชิญกับสถานการณ์ฉุกเฉินหรืออุบัติเหตุที่ไม่คาดฝัน การมีความรู้ความเข้าใจในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นจึงเป็นทักษะที่สำคัญอย่างยิ่ง เพราะสามารถช่วยบรรเทาอาการบาดเจ็บ ลดความรุนแรง และอาจถึงขั้นช่วยชีวิตผู้ป่วยก่อนที่จะได้รับการรักษาจากแพทย์ได้

บทความนี้จะเน้นถึงหลักการปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่ทุกคนควรรู้ โดยจะเจาะลึกถึงการรับมือกับสถานการณ์ต่างๆ นอกเหนือจากแค่การดูแลแผลเลือดออกที่เราคุ้นเคย เพื่อให้คุณมีความพร้อมในการช่วยเหลือผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1. ประเมินสถานการณ์และผู้ป่วย:

ก่อนที่จะเริ่มให้การช่วยเหลือ สิ่งแรกที่ต้องทำคือการประเมินสถานการณ์โดยรอบ เพื่อให้มั่นใจว่าพื้นที่นั้นปลอดภัยและไม่มีอันตรายเพิ่มเติม เช่น ไฟไหม้ แก๊สรั่ว หรือการจราจรที่พลุกพล่าน จากนั้นให้ประเมินอาการของผู้ป่วย โดยสังเกต:

• สติ: ผู้ป่วยรู้สึกตัวหรือไม่ ตอบสนองต่อการเรียกหรือไม่
• การหายใจ: ผู้ป่วยหายใจหรือไม่ หายใจลำบากหรือไม่
• ชีพจร: ตรวจสอบชีพจรบริเวณคอหรือข้อมือ หากไม่มีชีพจรหรือการหายใจ ให้เริ่มทำการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน (CPR) ทันที (จะกล่าวถึงในหัวข้อต่อไป)

2. การช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน (CPR):

CPR เป็นขั้นตอนสำคัญในการช่วยชีวิตผู้ที่หยุดหายใจหรือหัวใจหยุดเต้น ซึ่งประกอบด้วย:

• การกดหน้าอก: วางมือทั้งสองข้างซ้อนกันตรงกลางหน้าอก กดลึกลงไปประมาณ 5-6 เซนติเมตร ด้วยความเร็ว 100-120 ครั้งต่อนาที
• การผายปอด: หากได้รับการฝึกฝน ให้ทำการผายปอด โดยปิดจมูกของผู้ป่วยและเป่าลมเข้าไปในปากประมาณ 1 วินาที จำนวน 2 ครั้ง

ทำการกดหน้าอกสลับกับการผายปอด (30:2) จนกว่าผู้ป่วยจะเริ่มหายใจ หรือจนกว่าทีมแพทย์จะมาถึง

3. การดูแลแผล:

อย่างที่กล่าวไปข้างต้น การดูแลแผลเป็นสิ่งสำคัญ แต่เราสามารถเจาะลึกรายละเอียดเพิ่มเติมได้ดังนี้:

• แผลเลือดออก: กดห้ามเลือดด้วยผ้าสะอาดบริเวณที่เลือดออกโดยตรง ยกส่วนที่บาดเจ็บให้สูงขึ้น เพื่อลดแรงดันเลือด หากเลือดไหลไม่หยุด ให้เพิ่มผ้ากดทับ และรีบนำส่งโรงพยาบาล
• แผลเปิด: ทำความสะอาดแผลด้วยน้ำสะอาดหรือน้ำเกลือ หากมีสิ่งสกปรกติดอยู่ ให้ใช้คีมคีบออกเบาๆ ปิดแผลด้วยผ้าก๊อซหรือพลาสเตอร์ยาที่สะอาด หากแผลลึก มีสิ่งแปลกปลอมติดอยู่ หรือมีอาการติดเชื้อ (บวม แดง ร้อน หรือมีหนอง) ให้รีบไปพบแพทย์
• แผลไฟไหม้/น้ำร้อนลวก: ราดน้ำสะอาดอุณหภูมิห้องบนแผลอย่างต่อเนื่องประมาณ 20 นาที ห้ามใช้น้ำเย็นจัด หรือน้ำแข็ง เพราะอาจทำให้ผิวหนังเสียหายมากขึ้น ปิดแผลด้วยผ้าก๊อซที่สะอาดและแห้ง หากแผลพุพอง ห้ามเจาะ หากแผลมีขนาดใหญ่หรือรุนแรง ให้รีบไปพบแพทย์

4. การดูแลผู้ป่วยหมดสติ:

หากพบผู้ป่วยหมดสติ สิ่งที่ต้องทำคือ:

• ตรวจสอบการหายใจ: หากผู้ป่วยหายใจ ให้จัดท่าให้ผู้ป่วยนอนตะแคง เพื่อป้องกันการสำลัก
• เรียกหน่วยแพทย์ฉุกเฉิน: โทรแจ้ง 1669 เพื่อขอความช่วยเหลือทางการแพทย์
• ติดตามอาการ: สังเกตอาการของผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด จนกว่าทีมแพทย์จะมาถึง

5. การช่วยเหลือผู้ที่สำลัก:

หากพบผู้ที่สำลักอาหารหรือสิ่งแปลกปลอม ให้สังเกตอาการ หากผู้ป่วยสามารถไอได้ ให้กระตุ้นให้ไอออกมา หากผู้ป่วยไม่สามารถไอได้ พูดไม่ได้ หรือหายใจลำบาก ให้ทำวิธี Heimlich maneuver:

• ยืนอยู่ด้านหลังผู้ป่วย โอบรอบเอว
• กำมือข้างหนึ่ง วางบริเวณเหนือสะดือเล็กน้อย
• ใช้มืออีกข้างจับมือที่กำไว้
• กระตุกมือทั้งสองข้างเข้าด้านในและขึ้นบนอย่างรวดเร็ว
• ทำซ้ำจนกว่าสิ่งแปลกปลอมจะหลุดออกมา

ข้อควรจำ:

• ความรู้ในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นควรได้รับการเรียนรู้อย่างถูกต้องจากผู้เชี่ยวชาญ การฝึกอบรมอย่างสม่ำเสมอจะช่วยเพิ่มความมั่นใจในการช่วยเหลือผู้อื่น
• อย่าลังเลที่จะโทรแจ้งหน่วยแพทย์ฉุกเฉิน (1669) เมื่อเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน การขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญเป็นสิ่งสำคัญ
• การปฐมพยาบาลเบื้องต้นเป็นเพียงการช่วยเหลือเบื้องต้น ก่อนที่จะได้รับการรักษาจากแพทย์ การนำผู้ป่วยไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมเป็นสิ่งจำเป็น

การมีความรู้ในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเป็นทักษะที่มีค่า เพราะสามารถช่วยชีวิตคุณและคนรอบข้างได้ หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์และช่วยให้คุณมีความพร้อมในการรับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉินต่างๆ ได้อย่างมั่นใจ

#บาดแผล#ปฐมพยาบาล#อุบัติเหตุ