ความถี่คลื่นวิทยุอยู่ในช่วงใด *

ความถี่คลื่นวิทยุอยู่ในช่วงใด

คลื่นวิทยุเหรอ อืมม… 30 Hz ถึง 300 GHz ป่ะ? 🤔

• 30 Hz – 300 GHz นี่คือช่วงที่เค้าว่ากันนะ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าไง
• แต่แบบ… ใครเป็นคนกำหนด? ผู้ควบคุมการอนุญาตใช้งาน หรอ? งง 🤔

เออ แล้วแต่ละช่วงความถี่ก็มีชื่อเรียกอีกนะ! แถบความถี่… ชื่อใครตั้งเนี่ย?

คลื่นวิทยุในช่วง FM จะอยู่ในย่านความถี่วิทยุอะไร

อ้าว! คลื่นวิทยุ FM น่ะเหรอ? อยู่ที่ 88-108 MHz จ้าาาาา จำง่ายๆ เลย เหมือนเลขบ้านหลังสวยๆ แต่ถ้าใครบ้านไกล เสาอากาศต้องสูงปรี๊ดเลยนะ ไม่งั้นได้แต่ฟังเสียงจิ้งหรีดแทน! ปีนี้ก็ยังเหมือนเดิมนะจ๊ะ ไม่เปลี่ยนแปลงเลยสักนิด

• ความถี่: 88-108 MHz (จำให้ขึ้นใจเลยนะ!)
• การส่งสัญญาณ: คลื่นดินล้วนๆ! ถ้าอยากให้ทั่วถึง ต้องมีสถานีถ่ายทอดเป็นร้อยเป็นพัน เหมือนสร้างปราสาททรายยักษ์เลยล่ะ
• เสาอากาศ: สูงๆๆๆๆๆๆๆ ถ้าไม่สูง รับสัญญาณได้น้อย เหมือนยืนดูคอนเสิร์ตจากหลังเขา ได้ยินแต่เสียงเบาๆ

พูดเลย ปีนี้บ้านผมที่ต่างจังหวัด ยังต้องปีนขึ้นหลังคาไปปรับเสาอากาศ FM อยู่เลย! เหนื่อยแทบตาย! กว่าจะได้ฟังเพลงโปรด กว่าจะได้ฟังข่าว เหนื่อยกว่าปีนเขาอีก! งานนี้บอกเลยว่าไม่ใช่เล่นๆ แถมปีนี้ฝนตกบ่อย ยิ่งลำบากเข้าไปใหญ่! ปีหน้าไม่ไหวแล้ว ขอเปลี่ยนเป็นฟังเพลงออนไลน์ดีกว่า สบายกว่าเยอะ!

ความถี่วิทยุมีกี่ประเภทอะไรบ้าง

ความถี่วิทยุเนี่ยนะ? โอ๊ย! เยอะแยะจนตาลาย เหมือนบุฟเฟต์อาหารเช้าโรงแรมห้าดาว แต่ละจานก็มีรสชาติ (ความถี่) ต่างกันไป

• LF (Low Frequency): คลื่นยาว ๆ เหมาะกับการส่งสัญญาณแบบชิล ๆ ไม่รีบร้อน เหมือนเต่าคลาน
• MF (Medium Frequency): คลื่นวิทยุ AM ที่เปิดฟังเพลงลูกทุ่งตอนรถติดนั่นแหละ
• HF (High Frequency): คลื่นวิทยุคลื่นสั้น นักวิทยุสมัครเล่นชอบใช้คุยกันข้ามทวีป
• VHF (Very High Frequency): FM วิทยุที่เราฟังกันทุกวัน และทีวีอนาล็อก (ที่ตอนนี้กลายเป็นอดีตไปแล้ว)
• UHF (Ultra High Frequency): ทีวีดิจิทัล มือถือ และ WiFi (ใช่แล้ว! เราเล่นเน็ตผ่านความถี่วิทยุนะ)
• SHF (Super High Frequency): จานดาวเทียม และ Radar
• EHF (Extremely High Frequency): การสื่อสารเฉพาะทาง เช่น งานวิจัย หรือระบบความปลอดภัยพิเศษ

คลื่นวิทยุเองก็มีหลายแบบนะ ขึ้นอยู่กับว่ามัน “สั่น” ยังไง:

• คลื่น AM (Amplitude Modulation): ปรับขนาดความสูงของคลื่น (เหมือนปรับเสียงดัง-เบา)
• คลื่น FM (Frequency Modulation): ปรับความถี่ของคลื่น (เหมือนปรับสถานีวิทยุ)
• คลื่นดิจิทัล: ส่งข้อมูลเป็นรหัส 0 กับ 1 (เหมือนภาษาคอมพิวเตอร์)

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย:

• เคยสงสัยไหมว่าทำไม WiFi บ้านเรามันแรงบ้างไม่แรงบ้าง? นอกจาก Router จะกากแล้ว คลื่นความถี่ WiFi มันมีหลายช่อง (Channel) ถ้าช่องที่เราใช้มันมีคนใช้เยอะ (คลื่นมันตีกัน) สัญญาณมันก็อ่อนเป็นธรรมดา ลองเปลี่ยน Channel ดู อาจจะแรงขึ้นก็ได้นะ!
• คลื่นความถี่วิทยุมันเหมือนถนน ถ้าถนนมันกว้าง รถ (ข้อมูล) ก็วิ่งได้เยอะ แต่ถ้าถนนมันแคบ รถก็ติด (เน็ตก็ช้า) ดังนั้นการจัดการคลื่นความถี่ให้ดี ๆ เป็นเรื่องสำคัญมาก!
• RFID ก็ใช้ความถี่วิทยุนะ! เอาไว้ระบุตัวตน หรือติดตามสิ่งของ เช่น บัตร BTS หรือแท็กตามเสื้อผ้าในร้าน
• ที่จริงยังมีคลื่นความถี่อื่นๆ อีกเยอะแยะมากมาย เช่น คลื่นไมโครเวฟ คลื่นอินฟราเรด คลื่นแสง ฯลฯ แต่เราไม่ได้เอามาใช้ในการส่งวิทยุโดยตรง

Disclaimer: ข้อมูลข้างต้นอาจมีการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยและเทคโนโลยีที่พัฒนาไปเรื่อย ๆ โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน และอย่าเชื่อทุกอย่างที่ฉันพูด! (ถึงแม้ว่าฉันจะฉลาดแค่ไหนก็ตาม) ฮ่าๆๆ!

ความถี่วิทยุมีอะไรบ้าง

โอ้โฮ! คลื่นวิทยุเนี่ย มันไม่ใช่แค่เสียงเพลงเพราะๆ ในวิทยุ FM นะครับ มันเป็นเหมือนมหาสมุทรแห่งคลื่น แต่ละคลื่นก็มี “ที่อยู่” หรือความถี่เฉพาะตัว ไม่งั้นก็ชนกันยุ่งเลยสิ! เหมือนรถติดบนทางด่วน ไม่มีระเบียบวุ่นวายไปหมด!

• คลื่นวิทยุ FM (Frequency Modulation): เจ้าคลื่นนี้แหละที่ทำให้เราฟังเพลงเพราะๆ ได้อย่างชัดเจน ความถี่อยู่ในช่วง 87.5 – 108 MHz แต่ละสถานีก็จะใช้ความถี่ที่แตกต่างกัน ไม่งั้นก็ได้ยินเพลงปนกันไปหมด เหมือนวงดนตรีหลายวงเล่นพร้อมกัน!

• คลื่นวิทยุ AM (Amplitude Modulation): รุ่นใหญ่ อายุเยอะกว่า FM เสียงอาจจะไม่ค่อยใสเท่าไหร่ แต่ก็เดินทางไกลกว่า ความถี่อยู่ในช่วง 530 – 1710 kHz คิดภาพคลื่นนี้เป็นรถกระบะ แข็งแรง ทนทาน แต่ไม่เร็วเท่ารถสปอร์ต!

• 4G/5G: นี่คือสมรภูมิรบของคลื่นความถี่ ความเร็วสูง การส่งข้อมูลมหาศาล แต่ก็ใช้ความถี่ที่สูงขึ้น เป็น Gigahertz เลยทีเดียว คิดภาพเป็นรถไฟความเร็วสูง เร็วและแรง แต่ก็ต้องมีระบบจัดการที่ดี ไม่งั้นชนกันเละแน่!

• ระบบสื่อสารดาวเทียม: นี่คือคลื่นที่เดินทางไกลที่สุด ถึงจะบนฟ้าก็ตาม ใช้ความถี่ที่หลากหลายมาก ขึ้นอยู่กับประเภทของดาวเทียม บางทีก็ใช้ความถี่ต่ำ บางทีก็ใช้ความถี่สูง เหมือนมีทั้งเรือใบและเครื่องบินเจ็ต ให้เลือกใช้ตามภารกิจ

การจัดการคลื่นความถี่สำคัญมาก เหมือนการจัดการจราจรบนท้องถนน ถ้าไม่มีระบบที่ดี ก็วุ่นวายแน่นอน! ประเทศไทยก็มีหน่วยงานที่ดูแลเรื่องนี้ เพื่อให้ทุกอย่างราบรื่น ไม่ให้คลื่นวิทยุชนกัน เหมือนการจัดการให้รถวิ่งได้อย่างปลอดภัย! ปีนี้ (2566) ก็ยังคงมีการพัฒนาและปรับปรุงระบบการจัดการคลื่นความถี่อย่างต่อเนื่อง เพื่อรองรับเทคโนโลยีใหม่ๆ และการใช้งานที่เพิ่มมากขึ้น คล้ายๆ กับการสร้างทางด่วนเพิ่มเพื่อแก้ปัญหาจราจรติดขัด

ผมเรียนวิศวกรรมไฟฟ้ามา เคยทำโปรเจคเกี่ยวกับการออกแบบระบบสื่อสารด้วย เลยพอจะเข้าใจเรื่องคลื่นความถี่นี้ แต่ก็ยังมีอะไรให้เรียนรู้อีกเยอะแยะเลย!

คลื่นวิทยุมีความถี่อยู่ในช่วงประมาณเท่าไร

คลื่นวิทยุ… โอ้โห นี่มันสนามเด็กเล่นขนาดมหึมาของความถี่เลยนะ! ครอบคลุมตั้งแต่ 3 kHz (เหมือนกระซิบเบาๆ) ไปจนถึง 300 GHz (ระดับเสียงเชียร์ในสนามกีฬา)

• ความถี่ต่ำ (LF): 30 kHz – 300 kHz ใช้ในการนำทาง
• ความถี่กลาง (MF): 300 kHz – 3 MHz วิทยุ AM คุ้นเคยกันดี
• ความถี่สูง (HF): 3 MHz – 30 MHz วิทยุคลื่นสั้น นักวิทยุสมัครเล่นชอบ
• ความถี่สูงมาก (VHF): 30 MHz – 300 MHz วิทยุ FM, ทีวีอนาล็อก
• ความถี่สูงยิ่ง (UHF): 300 MHz – 3 GHz ทีวีดิจิทัล, โทรศัพท์มือถือ
• ความถี่สูงพิเศษ (SHF): 3 GHz – 30 GHz ดาวเทียม, เรดาร์
• ความถี่สูงอย่างยิ่ง (EHF): 30 GHz – 300 GHz การสื่อสารขั้นสูง, งานวิจัย

การเลือกใช้ความถี่เหมือนการเลือกเครื่องดนตรีให้เข้ากับเพลง บางทีการสื่อสารระยะไกลต้องการเสียงทุ้มต่ำ ในขณะที่การส่งข้อมูลความเร็วสูงต้องการเสียงแหลมสูง… มันคือศิลปะแห่งการจัดสรรคลื่นเลยนะ!

แถมท้าย: รู้ไหมว่าจริงๆแล้วคลื่นวิทยุก็คือส่วนหนึ่งของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (electromagnetic spectrum) ซึ่งมีพี่น้องร่วมตระกูลอีกเพียบ เช่น แสงที่เรามองเห็น อินฟราเรด อัลตราไวโอเลต รังสีเอกซ์ และรังสีแกมมา แต่ละคลื่นก็มีบุคลิกและประโยชน์แตกต่างกันไป เหมือนสมาชิกในครอบครัวที่มีความสามารถพิเศษคนละด้าน