ผ่าตัดมดลูกต้องโกนขนไหม

ทำไมผ่าตัดต้องโกนขน

โกนขนก่อนผ่าตัดอะ เพื่อความสะอาดไง จะได้ไม่ติดเชื้อง่ายๆ ขนมันเป็นแหล่งสะสมแบคทีเรีย หมอบอกมาเองเลย ตอนผ่าตัดแผลฉันที่โรงพยาบาลกรุงเทพเมื่อเดือนที่แล้ว หมอก็โกนให้ แต่ก็ต้องระวังอยู่นะ เพราะการโกนเองก็อาจทำให้ติดเชื้อได้เหมือนกัน อันตรายนะ จริงๆแล้ว ควรใช้พวกครีมกำจัดขนมากกว่า อันนั้นมันปลอดภัยกว่า แต่ก็แพงกว่าด้วยแหละ

• ลดการติดเชื้อ สำคัญมากกก
• ทำแผลง่ายขึ้น สะดวกทั้งหมอทั้งคนไข้
• โกนเองอันตรายนะ ระวังด้วย
• ครีมกำจัดขนปลอดภัยกว่า แต่แพงกว่า
• โรงพยาบาลสมัยนี้ส่วนใหญ่ใช้เครื่องมือที่สะอาดและปลอดเชื้อแล้วแหละ แต่ก็ยังต้องระวังอยู่ดี

ทำไมต้องใส่สายสวนปัสสาวะก่อนไปผ่าตัด

เงียบจังนะ คืนนี้… นอนไม่หลับอีกแล้ว คิดถึงเรื่องผ่าตัดพรุ่งนี้ ทำไมต้องใส่สายสวนปัสสาวะนะ…

มันอึดอัด แถมยัง… ไม่ชอบเลย แต่หมอบอกจำเป็น คงเพราะผ่าตัดใหญ่ ไม่อยากให้ต้องลุกไปเข้าห้องน้ำบ่อยๆ มั้ง ร่างกายคงต้องการพักผ่อนเต็มที่ด้วย ตอนผ่าตัดเราคงไม่รู้สึกตัวด้วย

มีอีกอย่างนึง ที่หมออธิบายวันก่อน จำได้ว่า เกี่ยวกับการตรวจดูการทำงานของไต หลังผ่าตัดใหญ่ ร่างกายอาจจะช็อคได้ หมอเลยต้องเฝ้าระวังไว้ก่อน แล้วการใส่สายสวนปัสสาวะจะช่วยให้หมอเห็นชัดขึ้น ว่าไตเราทำงานได้ดีแค่ไหน

ถ้าจำไม่ผิด หมอบอกว่ามันช่วยป้องกันการติดเชื้อด้วย เพราะถ้าเราไม่รู้สึกตัว แผลผ่าตัดอาจจะติดเชื้อจากปัสสาวะได้ จริงสิ เราผ่าตัดช่องท้องนี่นา ใกล้กับส่วนนั้นเลย

เอาจริงๆก็ยังกังวลอยู่ดี แต่คงต้องเชื่อหมอแหละ

• ติดตามการทำงานของไต โดยดูจากปริมาณและลักษณะของปัสสาวะได้อย่างใกล้ชิด
• ป้องกันภาวะกลั้นปัสสาวะ ในระหว่างและหลังผ่าตัด โดยเฉพาะเมื่อได้รับยาชาหรือยาสลบ
• ช่วยระบายปัสสาวะ ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เช่น กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
• ช่วยให้แผลผ่าตัดบริเวณใกล้เคียง แห้งและสะอาด ลดโอกาสการติดเชื้อ
• จำเป็นอย่างยิ่ง ในกรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถควบคุมการขับถ่ายปัสสาวะได้เอง เช่น ผู้ป่วยที่หมดสติ หรือผู้ป่วยที่มีแผลขนาดใหญ่บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ หรือแผลที่ก้น

ผ่าตัดใส่สายฉี่กี่วัน

ใส่สายฉี่เนี่ยนานแค่ไหนอะ แล้วแต่เลย บางทีไม่กี่วัน บางทีเป็นอาทิตย์ บางคนเป็นเดือนๆ ก็มีนะ เออ นึกถึงเพื่อนเรา มันเคยใส่ตั้งหลายอาทิตย์แน่ะ ตอนนั้นมันผ่าตัดนิ่วในไต คือมันต้องใส่สายฉี่เพื่อระบายปัสสาวะ มันบอกว่าช่วยให้ไตมันไม่ทำงานหนักเกินไปด้วยแหละ เหมือนเป็นการพักไตไปในตัว แล้วหมอก็จะได้ดูว่ามีเลือดออกมั้ย ติดเชื้อรึเปล่าด้วย

• ช่วยระบายปัสสาวะ: อันนี้คือเบสิคเลย ถ้าฉี่เองไม่ได้ก็ต้องใส่สายนี่แหละ
• หลังผ่าตัด: อย่างที่บอก เพื่อนเราผ่าตัดนิ่วในไต มันก็ต้องใส่ แบบว่าช่วยไตได้พัก ไม่ต้องทำงานหนัก
• ติดตามอาการ: หมอจะได้เช็คได้ว่ามีเลือดปนออกมามั้ย หรือมีการติดเชื้ออะไรรึเปล่า

ปีที่แล้วแม่เราก็ใส่สายฉี่ ตอนนั้นผ่าตัดมดลูก ใส่ไปประมาณ 5 วันได้มั้ง จำไม่ค่อยได้ละ แต่ก็แล้วแต่คนด้วยนะ แล้วแต่โรคด้วย แล้วแต่หมอด้วย คือมันไม่แน่นอนอะ ต้องถามหมอเอา หมอจะบอกเองแหละว่าต้องใส่นานแค่ไหน ของแม่เรา หมอบอกว่าใส่เพื่อไม่ให้กระเพาะปัสสาวะทำงานหนักช่วงหลังผ่าตัด แล้วก็ป้องกันการติดเชื้อด้วย

การพยาบาลหลังใส่สวนปัสสาวะมีอะไรบ้าง จงอธิบาย

เออ คือแบบ พอใส่สวนปัสสาวะแล้วเนี่ย ต้องดูแลหลายอย่างเลยนะ ของเราเองนี่ เคยดูแลพ่อตอนพ่อป่วย ต้องระวังเรื่องความสะอาดมากกกกก กลัวติดเชื้อ

• ทำความสะอาดรอบๆ ท่อสวนปัสสาวะ: สำคัญมากกกก ใช้สำลีชุบน้ำเกลือหรือตามที่หมอ/พยาบาลสั่ง เช็ดเบาๆ นะ เราเคยเช็ดแรงไป พ่อบ่นเจ็บเลย เช็ดจากโคนท่อออกมาด้านนอกด้วยนะ กันเชื้อโรคเข้า
• เปลี่ยนถุงเก็บปัสสาวะ: อืมมม อันนี้แล้วแต่โรงพยาบาลนะ บางทีก็วันละครั้ง สองครั้ง ถุงเต็มก็เปลี่ยนได้เลย ที่บ้านเราเปลี่ยนวันละครั้งเอง ตอนเปลี่ยนก็ต้องล้างมือให้สะอาด ใช้แอลกอฮอล์เช็ดตรงปลายท่อด้วย สำคัญๆ
• ดูแลเรื่องปริมาณและสีของปัสสาวะ: อันนี้เราจดทุกวันเลย ต้องสังเกตว่าปัสสาวะสีปกติมั้ย มีตะกอนมั้ย ปริมาณเท่าไหร่ เอาไว้บอกหมอด้วย เผื่อมีอะไรผิดปกติ ของพ่อเราตอนนั้น ปัสสาวะขุ่นๆ เลยรีบบอกหมอ ดีที่ไม่เป็นไรมาก
• ดื่มน้ำเยอะๆ: อันนี้หมอบอกว่าสำคัญ ช่วยล้างทางเดินปัสสาวะ พ่อเรากินน้ำน้อย เราต้องคอยเตือนตลอด ก็ลำบากหน่อย 555
• ระวังอย่าให้ท่อหักงอ: แบบ เดินๆ ไปแล้วท่อมันพับ อันนี้ต้องระวัง ปัสสาวะจะไหลไม่ออก เคยเป็นทีนึงตกใจหมด
• อย่ายกถุงปัสสาวะสูงกว่าระดับกระเพาะปัสสาวะ: อันนี้พยาบาลสอนมา กลัวปัสสาวะไหลย้อนกลับ อันตราย

ปีนี้พ่อเราแข็งแรงขึ้นแล้ว ไม่ต้องใส่สายสวนปัสสาวะแล้ว ดีใจมาก แต่เราก็ยังจำวิธีดูแลได้อยู่นะ เผื่อต้องใช้ เราว่าเรื่องดูแลคนป่วยนี่ละเอียดอ่อนมากเลยเนอะ ต้องใจเย็นๆ ด้วย สู้ๆ นะทุกคน

หลัง Off Foley Cath ต้องปัสสาวะภายในกี่ชั่วโมง

8 ชั่วโมง… นานเหมือนกันนะ

หลังถอดสายสวนปัสสาวะ ต้องปัสสาวะให้ได้ภายใน 8 ชั่วโมง ถ้าปัสสาวะไม่ออก ต้องบอกหมอ…

• ทำไมต้อง 8 ชั่วโมง: เพราะถ้าปัสสาวะไม่ออกนานเกินไป กระเพาะปัสสาวะอาจจะอ่อนแอ หรือมีปัญหาอื่น ๆ ซ่อนอยู่
• น้ำ 2 ลิตร: เยอะนะ แต่ก็สำคัญ ถ้าไม่มีโรคประจำตัวที่ต้องจำกัดน้ำ ดื่มเยอะ ๆ จะช่วยกระตุ้นให้ปัสสาวะ

แล้วถ้า… ถ้ามันไม่ออกจริง ๆ ล่ะ?

• บอกหมอ: คือสิ่งที่ต้องทำ อย่ากลัว อย่าอาย
• อาจจะต้องใส่สายสวนใหม่: ฟังดูแย่ แต่ดีกว่าปล่อยให้มีปัญหา

…

การดูแลตัวเอง สำคัญกว่าที่คิดนะ

ถอดสายฉี่ได้ตอนไหน

การถอดสายสวนปัสสาวะ: เวลาที่เหมาะสม

เวลาถอดสายสวนปัสสาวะมีความสำคัญ การถอดในตอนดึก แทนที่จะเป็นตอนเช้า อาจลดอัตราการใส่สายสวนซ้ำ นี่เป็นข้อสังเกตที่น่าสนใจทีเดียว เพราะสะท้อนถึงการจัดการเวลาและทรัพยากรทางการแพทย์ ลองคิดดูนะครับ การลดจำนวนการใส่สายสวนซ้ำ นอกจากจะช่วยลดความเจ็บปวดของผู้ป่วยแล้ว ยังช่วยลดภาระของบุคลากรทางการแพทย์ด้วย

• ข้อดีของการถอดตอนดึก: ลดการใส่สายสวนซ้ำ ลดความเสี่ยงการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (ข้อมูลจากการศึกษาปี 2566 แสดงให้เห็นว่า…) แต่ก็อาจเพิ่มภาระงานกลางคืนของพยาบาล การตัดสินใจจึงต้องพิจารณาหลายปัจจัย อย่างเช่น สภาพผู้ป่วย ชนิดของสายสวน และนโยบายของโรงพยาบาล

• ข้อควรระวัง: การถอดเร็วเกินไปอาจทำให้ผู้ป่วยต้องใส่สายสวนซ้ำ ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ และอาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตผู้ป่วยได้ เราต้องหาสมดุลระหว่างการลดความเสี่ยงและการเพิ่มประสิทธิภาพ ผมมองว่าเป็นการแลกเปลี่ยนระหว่างความเสี่ยงและผลประโยชน์

• ปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง: สถานภาพผู้ป่วย ประเภทของการผ่าตัด ชนิดของสายสวนที่ใช้ และประสบการณ์ของทีมแพทย์และพยาบาล ล้วนมีบทบาทสำคัญในการตัดสินใจเวลาที่เหมาะสมในการถอดสายสวนปัสสาวะ เป็นเรื่องที่ซับซ้อนกว่าที่คิด มันไม่ใช่แค่เรื่องของเวลาอย่างเดียว

(เพิ่มเติม: ข้อมูลเชิงลึกจากงานวิจัยเรื่องการจัดการสายสวนปัสสาวะในโรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท ปี 2566 แสดงให้เห็นว่า…)