การต้มน้ำจนกลายเป็นไอน้ำและการจุดดอกไม้ไฟเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้หรือผันกลับไม่ได้เพราะอะไร

การต้มน้ำ การจุดดอกไม้ไฟ และความลับของการเปลี่ยนแปลง

ในโลกใบนี้ เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลงมากมาย บางอย่างเกิดขึ้นแล้วผ่านเลยไป บางอย่างทิ้งร่องรอยไว้เบื้องหลัง เราจะมาสำรวจกันว่าการต้มน้ำจนกลายเป็นไอ และการจุดดอกไม้ไฟตระการตา จัดอยู่ในประเภทของการเปลี่ยนแปลงแบบไหน ผันกลับได้หรือไม่ และเพราะอะไร?

เริ่มจากการต้มน้ำ ธรรมดาแต่อัศจรรย์ เราเห็นน้ำเดือดพล่าน ไอน้ำลอยฟุ้ง ภาพนี้คือการเปลี่ยนสถานะของน้ำ จากของเหลวกลายเป็นก๊าซ แต่เบื้องหลังความร้อนแรงนี้ โมเลกุลของน้ำยังคงเป็น H2O เหมือนเดิม เพียงแต่มีพลังงานมากขึ้นจนขยับห่างออกจากกัน หากเรานำภาชนะเย็นๆ มาครอบ ไอน้ำจะควบแน่นกลับมาเป็นหยดน้ำได้เหมือนเดิม นี่คือลักษณะของ “การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้” คือสามารถเปลี่ยนกลับไปสู่สถานะเดิมได้ เช่นเดียวกับน้ำแข็งละลายกลายเป็นน้ำ

ส่วนการจุดดอกไม้ไฟ สีสันเจิดจ้า เสียงดังกึกก้อง สร้างความตื่นตาตื่นใจ แต่เบื้องหลังความสวยงาม คือปฏิกิริยาเคมีที่รุนแรง วัตถุดิบภายในดอกไม้ไฟทำปฏิกิริยากับออกซิเจน เกิดเป็นสารใหม่ เช่น ขี้เถ้า ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ พร้อมปลดปล่อยพลังงานออกมา เราไม่สามารถนำขี้เถ้าและก๊าซเหล่านั้น มาประกอบกลับเป็นดอกไม้ไฟดังเดิมได้ นี่คือลักษณะของ “การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไม่ได้” เกิดการเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างของสาร เกิดสารใหม่ที่มีสมบัติต่างจากเดิม เช่นเดียวกับการเผากระดาษ

สรุปได้ว่า การต้มน้ำเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ ผันกลับได้ เพราะเป็นการเปลี่ยนสถานะ ส่วนการจุดดอกไม้ไฟ เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ ผันกลับไม่ได้ เพราะเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมี