ค่ำๆคือกี่ทุ่ม

ค่ำๆ กี่ทุ่ม? ไขความหมาย “ยาม” ในภาษาไทยโบราณ

เมื่อพูดถึงเวลาในสมัยโบราณ คนไทยไม่ได้ใช้ระบบนาฬิกาแบบที่เราคุ้นเคยในปัจจุบัน แต่ใช้คำว่า “ยาม” ในการแบ่งช่วงเวลา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลากลางคืน ซึ่งมีเสน่ห์และรายละเอียดที่น่าสนใจซ่อนอยู่

บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจความหมายของคำว่า “ยาม” ในบริบทของเวลากลางคืน เพื่อตอบคำถามยอดฮิตว่า “ค่ำๆ กี่ทุ่ม?” และทำความเข้าใจถึงระบบการบอกเวลาที่สะท้อนถึงวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของคนไทยในอดีต

ตามที่กล่าวมาแล้วว่าคืนหนึ่งแบ่งออกเป็น 6 ยาม แต่ละยามกินเวลา 2 ชั่วโมง โดยเริ่มตั้งแต่ ย่ำค่ำ ซึ่งหมายถึงเวลาประมาณ 18.00 น. หรือ 6 โมงเย็น ดังนั้น เมื่อเราพูดถึง “ค่ำๆ” โดยทั่วไปแล้ว มักจะหมายถึงช่วงเวลาใกล้เคียงกับย่ำค่ำ หรือประมาณ 18.00 น. ถึง 19.00 น. (6 โมงเย็น ถึง 1 ทุ่ม)

การแบ่งเวลาเป็นยามไม่ได้เป็นเพียงแค่ระบบบอกเวลาเท่านั้น แต่ยังมีความเชื่อมโยงกับกิจกรรมและความเชื่อต่างๆ ในชีวิตประจำวันอีกด้วย ยกตัวอย่างเช่น:

• ยามหนึ่ง (18.00 – 20.00 น.): เป็นช่วงเวลาเริ่มต้นของกิจกรรมยามค่ำคืน ผู้คนอาจจะกำลังเตรียมตัวทานอาหารเย็น สังสรรค์กับครอบครัว หรือเริ่มต้นกิจกรรมที่ทำหลังจากเลิกงาน
• ยามสอง (20.00 – 22.00 น.): เป็นช่วงเวลาที่ความเงียบสงบเริ่มเข้ามาเยือน ผู้คนอาจจะพักผ่อน อ่านหนังสือ หรือใช้เวลาส่วนตัว
• ยามสาม (22.00 – 24.00 น.): เป็นช่วงเวลาที่หลายคนเริ่มเข้านอน เตรียมตัวสำหรับวันใหม่

นอกจากนี้ ยังมีความเชื่อเกี่ยวกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์และวิญญาณที่เกี่ยวข้องกับแต่ละยาม ซึ่งอาจจะส่งผลต่อกิจกรรมและความระมัดระวังในการใช้ชีวิตในช่วงเวลานั้นๆ

แม้ว่าในปัจจุบัน เราจะคุ้นเคยกับการใช้ระบบนาฬิกาแบบสากลมากกว่า แต่การทำความเข้าใจความหมายของคำว่า “ยาม” ก็ยังคงมีความสำคัญ เพราะเป็นส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรมและภาษาที่สะท้อนถึงภูมิปัญญาของคนไทยในอดีต

ดังนั้น ครั้งต่อไปเมื่อคุณได้ยินใครพูดว่า “ค่ำๆ” ลองนึกภาพช่วงเวลาที่พระอาทิตย์กำลังลับขอบฟ้า อากาศเริ่มเย็นสบาย และชีวิตประจำวันกำลังเข้าสู่ช่วงพักผ่อน นั่นคือเสน่ห์ของ “ยาม” ในภาษาไทย ที่มากกว่าแค่การบอกเวลา แต่เป็นการบอกเล่าเรื่องราวของวิถีชีวิตและความเชื่อของคนไทยในอดีตนั่นเอง