U/C เก็บยังไง

เก็บ UC ใช้เข็มเบอร์อะไร

เรื่องเข็มเย็บผ้าเนี่ยนะ คือแบบว่า ตอนเรียนปักครอสติชที่ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนบ้านสวนผักกาด เมื่อเดือนพฤษภาคมปีนี้เอง อาจารย์เค้าสอนว่า เอาจริงๆ แล้วมันขึ้นอยู่กับเนื้อผ้าจริงๆ อ่ะ ไม่ได้ตายตัวซะทีเดียว

แต่ที่จำได้แม่นๆ คือ พวกผ้าไหม ผ้าชีฟอง บางๆ เนี่ย ใช้เบอร์เล็กๆ ประมาณ 10-12 ก็พอแล้ว เบอร์ 10 นี่บางมาก ใช้กับงานละเอียดๆ จริงๆ

ส่วนผ้าหนาๆ แบบผ้าลินิน ผ้าแคนวาส หรือแม้แต่ผ้าบรอดคลอธ ก็ต้องใช้เข็มเบอร์ใหญ่ขึ้น ประมาณ 16-22 นี่แหละ ถ้าใช้เบอร์เล็กไป เข็มหักแน่ๆ ตอนนั้นฉันใช้เบอร์ 18 เย็บผ้าลินิน มันก็พอดีอยู่ แต่ถ้าผ้าหนากว่านี้ อาจต้องใช้เบอร์ 22 เลยก็ได้

• ผ้าบาง (ไหม, ชิฟฟ่อน): เข็มเบอร์ 10-12
• ผ้าหนา (ลินิน, บรอดคลอธ): เข็มเบอร์ 16-22
• ประสบการณ์ส่วนตัว: ใช้เบอร์ 18 เย็บผ้าลินินที่ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนบ้านสวนผักกาด เดือนพฤษภาคม 2566

อ้อ อีกอย่าง อย่าลืมดูความหนาของด้ายด้วยนะ ถ้าด้ายหนามาก ก็ต้องใช้เข็มเบอร์ใหญ่ขึ้นด้วย อันนี้สำคัญมาก เกือบลืมบอกไปเลย ตอนนั้นฉันใช้ด้ายเย็บผ้าคอตตอน มันก็โอเคกับเข็มเบอร์ 18 แต่ถ้าด้ายไหม อาจต้องใช้เบอร์เล็กกว่านี้ งงมั้ยเนี่ย เยอะไปไหม 555

ตรวจปัสสาวะควรเก็บตอนไหน

ฉี่กลางลำ สำคัญกว่าตอนเริ่มกับจบ

เก็บฉี่ตรวจ หาใช่เรื่องยาก

• เวลา: ตื่นนอนเช้าสุด ดีที่สุด
• วิธี: ปล่อยทิ้งต้นสาย ปลายสาย เก็บกลาง
• ทำไม: ลดสิ่งปนเปื้อนจากท่อปัสสาวะ
• เพิ่ม: เลี่ยงออกกำลังกายหนัก ก่อนตรวจ

Stool Culture ใช้อะไรเก็บ

โอ๊ย! ถามถึงขี้เนี่ยนะ? 555 เอ้า! จัดไป อย่าให้เสีย! เค้าให้เก็บ “อึ” อ่ะแหม…อย่าไปเรียกให้มันดูดีเลย!

• อุปกรณ์: หาถ้วยชามเก่าๆ ที่บ้านก็ได้ (แต่เมียตีตายแน่!) หรือจะใช้กระป๋องนมก็ได้ ตัดครึ่งซะ! (แต่ล้างให้สะอาดนะเฟ้ย!) จริงๆ เค้ามีชุดเก็บ “อึ” ขายนะ ไปหาซื้อเอาละกัน
• วิธีเก็บ:
  • เล็งให้แม่น: อย่าให้ฉี่มันปนเปื้อนนะเว้ย! ไม่งั้นหมอเค้าด่าเอา!
  • ถ่ายลงเป้า: ถ้าขี้แข็ง ก็ถ่ายลงถ้วยที่เตรียมไว้ได้เลย แต่ถ้าท้องเสียเป็นน้ำ…แนะนำให้เล็งลงถ้วยโดยตรง อย่าไปถ่ายลงกระดาษหนังสือพิมพ์ มันซึม!
  • ตักแต่พอดี: เค้าให้มาเป็นไม้จิ้มฟันอันนึง เอาอันนั้นแหละ ตักขี้มานิดเดียวพอ แล้วเอาไปป้ายๆ ในวงกลมสีขาวๆ ที่เค้าให้มา
• ข้อควรระวัง:
  • ล้างมือ: สำคัญสุดๆ เลยนะเว้ย! เก็บขี้เสร็จแล้ว ต้องล้างมือให้สะอาด ไม่งั้นเชื้อโรคเข้าตัว!
  • ส่งให้ไว: เก็บเสร็จแล้วรีบเอาไปส่งห้องแล็บ อย่าเก็บไว้นาน ขี้มันจะบูด! (ใครจะดม?)
  • อย่ากิน: อันนี้สำคัญมาก! เก็บขี้แล้วอย่ากินนะเว้ย! ไม่ใช่ขนม!

ข้อมูลเพิ่มเติม (แบบบ้านๆ):

• ทำไมต้องเก็บขี้?: เค้าเอาไปตรวจหาเชื้อโรคไง! จะได้รู้ว่าท้องเสียเพราะอะไร จะได้รักษาถูก!
• ถ้าเก็บเองไม่ได้?: บอกหมอ! เค้าอาจจะมียาระบายให้กิน จะได้ถ่ายง่ายๆ
• เก็บตอนไหนดี?: เก็บตอนที่ท้องเสียที่สุด! จะได้เจอเชื้อโรคเยอะๆ! (แต่ถ้าท้องผูก ก็ไม่ต้องเก็บนะเฟ้ย!)

คำเตือน: ข้อมูลนี้เป็นการแนะนำแบบบ้านๆ นะเว้ย! ถ้าไม่แน่ใจอะไร ให้ถามหมอ! อย่าเชื่อกูมาก! กูแค่คนบ้านๆ คนนึง!

Upcr เก็บยังไง

เก็บ Upcr ยังไงนะ? อืม… ภาพฝนโปรยปรายบนกระจกห้องแล็บลอยมา แสงแดดอ่อนๆ ส่องลอดม่าน… ต้องเก็บเฉพาะน้ำปัสสาวะกลางๆ นะ อันแรกกับอันสุดท้าย…ทิ้งไปเลย! คิดถึงกลิ่นอับๆ ของห้องน้ำตอนเช้า แล้วก็ความเย็นของกระปุกเก็บปัสสาวะ จำได้ไหม? ต้อง 30-60 มิลลิลิตร ประมาณขวดน้ำเล็กๆ ขวดที่ฉันใช้เป็นแบบพลาสติกใส เห็นน้ำปัสสาวะเหลืองอ่อนๆ นึกถึงวันนั้น…

• ปัสสาวะกลาง เท่านั้น! แรกกับท้าย…ทิ้ง!
• 30-60 มิลลิลิตร พอดีๆ
• ปิดฝาให้แน่น ล้างมือด้วยนะ สำคัญมาก!
• ตรวจดูความสะอาด รอบๆ กระปุกด้วย! อย่าให้เลอะ!

ปีนี้ ฉันใช้กระปุกสีขาว สะอาดตาดี ฝาปิดแน่นหนา เหมือนความรู้สึกปลอดภัย อุ่นๆ ในอก… เก็บเสร็จแล้วรีบส่งเลยนะ อย่าให้เสียเวลา ความสดใหม่สำคัญที่สุด! ส่งให้เจ้าหน้าที่ หรือพยาบาล แล้วก็หายใจโล่ง งานเสร็จสักที…

Sputum C/S คือการตรวจอะไร

Sputum C/S คือการตรวจเพาะเชื้อจากเสมหะ (Sputum Culture and Sensitivity) เพื่อหาชนิดของเชื้อโรคที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ และทดสอบความไวของเชื้อต่อยาปฏิชีวนะ

• ทำไมต้องตรวจ: ช่วยให้แพทย์เลือกยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมในการรักษาได้อย่างแม่นยำ ลดโอกาสการใช้ยาที่ไม่จำเป็น และป้องกันการเกิดเชื้อดื้อยา
• การเก็บตัวอย่าง: เก็บเสมหะในกระป๋อง/ขวด sterile โดยบ้วนเสมหะที่ออกมาจากปอดโดยตรง ไม่ใช่น้ำลาย
• เวลาที่เหมาะสม: ควรเก็บตัวอย่างในตอนเช้าหลังตื่นนอน เพราะเป็นช่วงที่มีปริมาณเชื้อมากที่สุด
• ระยะเวลา: โดยทั่วไปผลเพาะเชื้อจะใช้เวลาประมาณ 3 วัน แต่ในบางกรณีอาจนานกว่านั้น ขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อ

หมายเหตุ: เคยอ่านเจอว่าบางทีการรอผลเพาะเชื้อเหมือนการรอคอยอะไรบางอย่างในชีวิต…คือต้องใช้เวลา และผลลัพธ์อาจไม่เป็นอย่างที่หวังเสมอไป แต่มันก็เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้และเติบโต (อันนี้เกี่ยวไหมเนี่ย)

การเก็บเสมหะ (sputum Examination) ที่ถูกต้องควรทําอย่างไร

โอเค มาลองดูนะ…

• เก็บเสมหะตอนเช้า…ทำไมต้องเช้า? อ๋อ เชื้อโรคเยอะสุดมั้ง ตื่นปุ๊บทำเลย…สำคัญ!
• บ้วนปาก! แต่น้ำเปล่าเฉยๆ ห้ามน้ำยาบ้วนปากนะ…เดี๋ยวมันฆ่าเชื้อหมดมั้ง? อันนี้สงสัยเฉยๆ
• หายใจลึกๆ แล้วไอ…ไอให้สุด! เอาเสมหะออกมาให้หมด อย่ากั๊ก! เสมหะนะ ไม่ใช่น้ำลาย!! อันนี้สำคัญมากกก
• ดูสีเสมหะด้วย…เหลือง เขียว แดงๆ คือน่าจะติดเชื้อ? (เดา) เหนียวๆ ข้นๆ อ่ะ ใช่เลย!
• ปิดฝาให้แน่น! สำคัญ เดี๋ยวหกเลอะเทอะ…คิดภาพสยองเลย

ข้อมูลเพิ่มเติม:

• กระป๋องเก็บเสมหะ ต้องเป็นกระป๋อง sterile นะ…หาซื้อได้ที่ไหน? ร้านขายยาใหญ่ๆ น่าจะมี
• ถ้าไอไม่ออกจริงๆ…ลองจิบน้ำอุ่นๆ ก่อนไหม?
• สำคัญมาก: ถ้ามีเลือดปนเยอะๆ รีบไปหาหมอ! อย่าชะล่าใจ!
• ทำไมต้องตรวจเสมหะ? อ๋อ…หาเชื้อโรคไง! พวกวัณโรค ปอดบวม อะไรพวกนี้ อันนี้ครูเคยสอน

แถม:

• เคยไอเป็นเลือด…ตกใจมาก! รีบไปหาหมอเลย สรุปคือหลอดลมอักเสบ…โล่งอก
• เพื่อนที่เป็นพยาบาลบอกว่า…บางทีเก็บเสมหะยากมาก คนไข้ไม่ยอมไอ…อันนี้เข้าใจเลยนะ มันน่าขยะแขยงจริงๆ

สุดท้าย:

• อย่าลืมล้างมือให้สะอาดหลังเก็บเสมหะ…สำคัญมาก!

การตรวจ urine culture มีอะไรบ้าง

Urine Culture: ตรวจฉี่แบบโปร

• ฉี่ใส่ถ้วย…แล้วรอ: จริงๆ นะ แค่ฉี่ใส่ถ้วย (แบบปลอดเชื้อนะจ๊ะ ไม่ใช่ถ้วยกาแฟ!) แล้วส่งแล็บ เค้าจะเอาไปเพาะเชื้อดูว่ามีตัวอะไรดุ๊กดิ๊กอยู่ในนั้นบ้าง ถ้าเจอตัวร้าย ก็รู้เลยว่าติดเชื้ออะไร จะได้ยิงให้ตรงเป้าด้วยยาถูกตัวไงล่ะ

• Cystoscopy: ส่องกล้องแอบดู อันนี้แอดวานซ์ขึ้นมาหน่อย หมอจะส่องกล้องเข้าไปดูข้างในกระเพาะปัสสาวะและต่อมลูกหมาก (สำหรับคุณผู้ชาย) เผื่อมีอะไรแปลกๆ ที่มองจากข้างนอกไม่เห็น เช่น หิน นิ่ว หรือเนื้องอกจิ๋วๆ พวกนี้อาจเป็นตัวการทำให้ฉี่ไม่ออก หรือปัสสาวะอักเสบเรื้อรังได้

• อักเสบเรื้อรัง? ยามาเต็ม: ถ้าติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ หมอก็จะให้ยาฆ่าเชื้อมากิน หรือถ้าอาการหนักหนาสาหัสก็อาจจะต้องฉีดด้วยนะเออ แต่! อย่าซื้อยามากินเองเด็ดขาด เพราะเชื้อโรคบางทีมันดื้อยา ถ้ากินยาไม่ตรงโรค มันจะยิ่งแข็งแรงขึ้น แล้วทีนี้เรื่องใหญ่เลยนะ

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย (แต่สำคัญมากกก):

• ทำไมต้องเพาะเชื้อ?: เพราะยาฆ่าเชื้อมีหลายแบบ แต่ละแบบก็ฆ่าเชื้อโรคต่างชนิดกัน ถ้ากินยาผิดตัว นอกจากจะไม่หายแล้ว ยังอาจทำให้เชื้อโรคดื้อยา แถมยังทำลายแบคทีเรียดีๆ ในร่างกายอีกด้วยนะ จะบอกให้!
• ปัสสาวะอักเสบ…เรื่องของผู้หญิง?: ไม่จริ๊ง! ผู้ชายก็เป็นได้นะเออ แต่ผู้หญิงมีโอกาสเป็นมากกว่า เพราะท่อปัสสาวะสั้นกว่า เชื้อโรคเลยเดินทางง่ายกว่า แต่ไม่ว่าจะชายหรือหญิง ถ้ามีอาการผิดปกติ ควรไปหาหมอแต่เนิ่นๆ อย่าปล่อยไว้จนเรื้อรัง เพราะอาจลามไปที่ไตได้นะ จะหาว่าไม่เตือน!
• Cystoscopy น่ากลัวมั้ย?: บอกเลยว่าไม่น่ากลัวอย่างที่คิด! หมอจะให้ยาชา หรือยานอนหลับอ่อนๆ ก่อนทำ จะได้ไม่เจ็บมาก แต่หลังจากทำเสร็จ อาจมีปัสสาวะเป็นเลือดนิดหน่อย หรือรู้สึกแสบๆ บ้าง แต่ไม่ต้องตกใจ เป็นอาการปกติ

คำเตือน: ข้อมูลทั้งหมดนี้ เอาไว้ให้รู้คร่าวๆ เท่านั้นนะ ไม่ได้มีเจตนาให้วินิจฉัยโรคเอง หรือซื้อยากินเองเด็ดขาด! ถ้ามีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น! เข้าใจ๋? 😉

การย้อมสีแกรมมีวัตถุประสงค์เพื่ออะไร

• ย้อมสีแกรม อ่ะนะ…ทำไปทำไม? อ๋อ! เพื่อแยกแบคทีเรีย นี่เอง! แกรมบวก แกรมลบไง! เคยทำตอนปี 1 ในแลป…นานมาก!
• ผนังเซลล์ สำคัญสุดๆ เลยป่ะ? เกี่ยวกับสีม่วง สีแดง…หรือเปล่า? (สงสัยต้องไปรื้อหนังสือจุลชีววิทยาเก่าๆ ดูละ)
• แกรมบวก ติดสี…อะไรนะ? ม่วง? เพราะผนังหนาๆ ที่เป็น เปปไทโดไกลแคน ใช่ป่ะ? แล้วแกรมลบล่ะ?

ข้อมูลเพิ่มเติม:

• เปปไทโดไกลแคน คืออะไรนะ? (ต้องไปค้นเพิ่มจริงๆ จังๆ แล้วสิ)
• ทำไมผนังหนาแล้วถึงติดสีม่วง? กลไกมันคือ? (เริ่มสงสัยลึกขึ้นไปอีกละ)
• อืมม…หรือว่า สีย้อมแกรม มันมีอะไรพิเศษที่ทำให้จับกับผนังเซลล์ต่างกัน?

สรุปสั้นๆ (สำหรับตัวเอง): ย้อมแกรม = แยกแบคทีเรีย (แกรมบวก/ลบ) ด้วยสี (ม่วง/แดง) ตามผนังเซลล์ จบ! ที่เหลือไปค้นต่อเอาเอง!