ขั้นตอนการช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐานมีอะไรบ้าง

กู้ชีพเบื้องต้น: เมื่อลมหายใจแผ่วเบา คือสัญญาณแห่งความหวัง

เมื่อเผชิญหน้ากับเหตุการณ์ไม่คาดฝัน ผู้ที่หมดสติอยู่ตรงหน้า อาจทำให้เราตกใจและทำอะไรไม่ถูก แต่การตัดสินใจอย่างรวดเร็วและการลงมือปฏิบัติที่ถูกต้องตามหลักการ สามารถสร้างความแตกต่างระหว่างความเป็นและความตายได้ การช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐาน หรือ CPR (Cardiopulmonary Resuscitation) คือทักษะสำคัญที่ทุกคนควรมีติดตัว เพราะสามารถช่วยชีวิตผู้ที่หัวใจหยุดเต้นหรือหยุดหายใจได้อย่างทันท่วงที

ก่อนเริ่ม CPR: ประเมินสถานการณ์และขอความช่วยเหลือ

1. ประเมินความปลอดภัย: ตรวจสอบให้แน่ใจว่าบริเวณโดยรอบปลอดภัยสำหรับทั้งตัวคุณเองและผู้ป่วย หากมีอันตราย เช่น ไฟไหม้, สายไฟขาด, หรือรถที่อาจเคลื่อนที่ได้ ให้ย้ายผู้ป่วยไปยังที่ปลอดภัยก่อน
2. ตรวจสอบการตอบสนอง: ตรวจสอบว่าผู้ป่วยหมดสติจริงหรือไม่ โดยการเรียกชื่อดังๆ, เขย่าตัวเบาๆ ที่ไหล่, หรือถามว่า “เป็นอะไรไหม?” หากไม่มีการตอบสนองใดๆ แสดงว่าผู้ป่วยหมดสติ
3. ขอความช่วยเหลือ: โทรแจ้ง 1669 หรือขอให้คนอื่นโทรแจ้งหน่วยแพทย์ฉุกเฉินทันที แจ้งข้อมูลสำคัญ เช่น สถานที่เกิดเหตุ, อาการของผู้ป่วย, และจำนวนผู้ป่วยที่ต้องการความช่วยเหลือ
4. เตรียมพร้อม: หากมีผู้ช่วย ให้มอบหมายงาน เช่น เตรียมชุดปฐมพยาบาล หรือนำเครื่องกระตุกหัวใจไฟฟ้าชนิดอัตโนมัติ (AED) มาเตรียมพร้อมใช้งาน

ขั้นตอนการทำ CPR: ลมหายใจแห่งชีวิต

เมื่อได้รับการยืนยันว่าผู้ป่วยหมดสติและได้ขอความช่วยเหลือแล้ว ให้เริ่มทำการ CPR ตามขั้นตอนดังนี้:

1. เปิดทางเดินหายใจ: จัดให้ผู้ป่วยนอนหงายราบกับพื้นแข็ง คุกเข่าข้างตัวผู้ป่วย ใช้มือข้างหนึ่งกดหน้าผากลง และใช้สองนิ้วของมืออีกข้างเชยคางขึ้น เพื่อเปิดทางเดินหายใจ (Head-tilt/Chin-lift maneuver)
2. ตรวจสอบการหายใจ: มองดูหน้าอก, ฟังเสียงลมหายใจ, และรู้สึกถึงลมหายใจที่แก้ม เป็นเวลาไม่เกิน 10 วินาที หากผู้ป่วยไม่หายใจ หรือหายใจเฮือก (gasping) ให้เริ่มทำการช่วยหายใจ
3. ช่วยหายใจ (Rescue Breathing):
   • บีบจมูกของผู้ป่วยให้สนิทด้วยนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้
   • อ้าปากของคุณให้กว้าง ครอบปากของผู้ป่วยให้มิดชิด
   • เป่าลมหายใจเข้าไปในปากของผู้ป่วยเป็นเวลา 1 วินาที มองดูหน้าอกของผู้ป่วยขยับขึ้นลง หากไม่ขยับ ให้ปรับท่าทางของผู้ป่วยแล้วลองอีกครั้ง
   • ทำการช่วยหายใจ 2 ครั้ง
4. กดหน้าอก (Chest Compressions):
   • วางส้นมือข้างหนึ่งตรงกึ่งกลางหน้าอกของผู้ป่วย (บริเวณกระดูกหน้าอกส่วนล่าง) วางมืออีกข้างทับลงบนมือแรก
   • ประสานนิ้วมือเข้าด้วยกัน และให้แน่ใจว่านิ้วมือไม่สัมผัสกับหน้าอกของผู้ป่วย
   • กดหน้าอกลงไปลึกประมาณ 5-6 เซนติเมตร ด้วยความถี่ 100-120 ครั้งต่อนาที
   • ปล่อยให้หน้าอกคืนตัวเต็มที่ระหว่างการกดแต่ละครั้ง
5. ทำ CPR ต่อเนื่อง: กดหน้าอก 30 ครั้ง สลับกับการช่วยหายใจ 2 ครั้ง (30:2) ทำต่อไปจนกว่า:
   • ทีมแพทย์จะมาถึงและรับช่วงต่อ
   • ผู้ป่วยเริ่มหายใจได้เอง หรือมีการเคลื่อนไหว
   • คุณหมดแรงจนไม่สามารถทำ CPR ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ข้อควรจำ:

• คุณภาพสำคัญกว่าปริมาณ: การกดหน้าอกที่ถูกต้องตามหลักการสำคัญกว่าการกดจำนวนครั้งมากๆ หากคุณไม่มั่นใจในวิธีการกด ให้เน้นที่การกดให้ลึกและเร็วตามอัตราที่แนะนำ
• อย่าหยุด: การหยุด CPR แม้เพียงชั่วครู่ สามารถลดโอกาสรอดชีวิตของผู้ป่วยได้ ทำ CPR ต่อเนื่องจนกว่าจะได้รับการช่วยเหลือ
• AED: หากมีเครื่อง AED ให้ใช้ตามคำแนะนำของเครื่อง การใช้ AED ร่วมกับการทำ CPR สามารถเพิ่มโอกาสรอดชีวิตได้อย่างมาก

บทสรุป:

การช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐาน หรือ CPR เป็นทักษะที่มีค่าอย่างยิ่งที่ทุกคนควรเรียนรู้ การลงมือปฏิบัติอย่างถูกต้องและรวดเร็ว สามารถช่วยชีวิตผู้ที่หัวใจหยุดเต้นหรือหยุดหายใจได้ อย่าลังเลที่จะช่วยเหลือเมื่อพบเจอเหตุการณ์ เพราะทุกวินาทีที่ผ่านไปมีความหมายต่อชีวิตของผู้ป่วย การเรียนรู้และฝึกฝนทักษะ CPR อย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้คุณมีความมั่นใจและพร้อมที่จะช่วยเหลือผู้อื่นเมื่อถึงเวลาที่จำเป็น