คลื่นเสียง ที่หูมนุษย์ได้ยินดีที่สุดอยู่ที่ประมาณเท่าใด

หูคนรับได้กี่Hz

เรื่องความถี่เสียงเนี่ยนะ… โห, เคยสงสัยเหมือนกันตอนเรียนฟิสิกส์ม.4 ที่โรงเรียนเตรียมพัฒน์ (เอ๊ะ, หรือม.5 วะ? ช่างเหอะ) อาจารย์สมชาย (ถ้าจำไม่ผิด) แกอธิบายละเอียดเลย แต่ตอนนั้นคือแบบ…ง่วงมาก

สรุปสั้นๆ (แต่ไม่สั้นมาก): หูคนเราเนี่ย โดยเฉลี่ยนะ ได้ยินเสียงตั้งแต่ 20 Hz ยัน 20,000 Hz (หรือ 20 kHz นั่นแหละ) แต่! อายุมากขึ้นนี่เรื่องใหญ่เลยนะ ความถี่สูงๆ นี่บ๊ายบายก่อนเพื่อนเลย

• Hz คืออะไร? หน่วยวัดความถี่เสียง ยิ่งเลขมาก เสียงยิ่งแหลม
• ทำไมอายุเยอะแล้วได้ยินน้อยลง? เซลล์ขนในหูมันเสื่อมตามกาลเวลา 🙁
• 20 Hz นี่เสียงแบบไหน? เสียงทุ้มลึกมากๆ แบบเสียงเบสในผับตอนตีสอง (ถ้ายังได้ยินนะ!)
• 20 kHz นี่เสียงแบบไหน? เสียงแหลมจี๊ด พวกเสียงนกหวีด หรือเสียงทีวีสมัยก่อนที่เปิดแล้วมีเสียงวี๊ดๆ

แล้วรู้ไหมว่า… หูคนแต่ละคนก็ไม่เหมือนกันนะ บางคนหูดี๊ดี บางคนก็…ตามกรรม (พูดเล่นน่า)

Hz กับ dB ต่างกันอย่างไร?

โอ๊ย…ถามมาได้! Hz กะ dB เนี่ยนะ ต่างกันยังกะฟ้าผ่ากะขี้แมว!

• Hz (เฮิรตซ์): นึกภาพเสียงเป็นเหมือน “มด” ที่วิ่งกระยุกกระยิกๆๆๆๆๆๆๆๆ จำนวนมดที่วิ่งผ่านหูเราไปใน 1 วินาที นั่นแหละ Hz ยิ่งมดวิ่งเร็ว (Hz สูง) เสียงก็ยิ่งแหลมแสบแก้วหู!

• dB (เดซิเบล): ทีนี้มาดู “ช้าง” บ้าง ช้างเดินแต่ละที พื้นสะเทือนโครมคราม! dB ก็คือระดับความดังของเสียงช้าง (หรือเสียงอะไรก็ตาม) ยิ่งช้างตัวใหญ่ (dB สูง) หูเราก็แทบแตก!

สรุปสั้นๆ:

• Hz: ความถี่เสียง (เสียงแหลม/ทุ้ม) = จำนวนมด
• dB: ความดังเสียง = ขนาดช้าง

แถม:

• ถ้าโดนเสียง 120 dB ใกล้ๆ นี่หูดับได้เลยนะจ๊ะ (เทียบเท่าเครื่องบินเจ็ทตอนขึ้นบิน)
• คนเราปกติจะรับรู้เสียงได้ตั้งแต่ 20 Hz ถึง 20,000 Hz แต่พอแก่ตัวไปนี่หูตึง…เหลือแค่ฟังเสียงรถขายไอติมได้ก็บุญแล้ว!
• dB ไม่ใช่หน่วยวัด “เชิงเส้น” นะจ๊ะ หมายความว่าเสียง 20 dB ไม่ได้ดังเป็นสองเท่าของ 10 dB มันซับซ้อนกว่านั้นเยอะ! (เหมือนกินพริกเม็ดเดียวก็เผ็ด แต่กินสองเม็ดไม่ได้แปลว่าเผ็ดสองเท่า…มันอาจจะเผ็ดจนต้องเข้าโรงพยาบาล!)

คลื่นเสียงชนิดใดที่มนุษย์ไม่สามารถรับฟังได้?

โอ๊ย! ถามเรื่องเสียงอีกแล้วเรอะ? หูคนเรามันก็มีขีดจำกัดนะโว้ย! ไม่ใช่เรดาร์จับเครื่องบิน

เสียงที่คนไม่ได้ยินน่ะเหรอ?

• เสียงแหลมเกิน: พวกเสียงความถี่สูงปี๊ดๆ ที่หมาแมวได้ยินกันสนุกสนาน แต่คนอย่างเราๆ นี่บายจ้ะ! เหมือนดูทีวีที่ไม่มีสัญญาณภาพนั่นแหละ…ได้ยินแต่ซ่าๆ
• เสียงทุ้มต่ำเกิน: พวกเสียง “คลื่นใต้เสียง” หรือ “อินฟราโซนิค” นี่ตัวดีเลย! ต่ำกว่า 20 เฮิรตซ์ (Hz) น่ะสิ! ต่ำจนรู้สึกเหมือนแผ่นดินไหวเบาๆ มากกว่าจะได้ยิน

คลื่นใต้เสียง (Infrasound) คืออะไร?

• แอบซ่อนอยู่: มันคือเสียงที่ความถี่ต่ำกว่าที่หูมนุษย์จะจับได้ บางทีเราอาจจะรู้สึกถึงมันมากกว่าได้ยินซะอีก!
• ธรรมชาติสร้าง: แผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด หรือแม้แต่ลมพัดแรงๆ ก็สร้างคลื่นใต้เสียงได้นะเออ!
• สัตว์โลกก็คุยกัน: ช้างวาฬ ใช้คลื่นใต้เสียงสื่อสารกันข้ามทวีป! เจ๋งป่ะล่ะ?
• คนก็ใช้ (บางที): พวกนักวิทยาศาสตร์ นักดนตรีสาย Avant-garde (อ๊ะๆ อย่าถามว่าอ่านว่าอะไร) ก็เอาไปใช้สร้างเอฟเฟกต์แปลกๆ ในงานของตัวเอง

สรุปคือหูเรามันก็แค่หูคนธรรมดา ไม่ใช่หูทิพย์นะจ๊ะ! อย่าคาดหวังอะไรมาก!

5000 Hz กี่เดซิเบล?

5000 Hz กี่เดซิเบล? อืม… มันไม่ใช่คำถามที่ตอบได้ง่ายนะ เดซิเบลมันวัดความดัง ไม่ใช่ความถี่ 5000 Hz เป็นแค่ความถี่ของเสียง เหมือนบอกว่าสีอะไรสักสี แต่ไม่บอกว่าสีนั้นเข้มแค่ไหน งงไหม?

เด็กคนนั้น… 60 เดซิเบลที่ 5000 Hz มันดังมากเลยนะสำหรับเด็ก ปกติแล้วเสียงพูดทั่วไปอยู่ที่ประมาณ 60 เดซิเบล แต่ 60 เดซิเบลที่ความถี่สูงแบบนั้น มันทำลายเซลล์ขนในหูได้ง่ายกว่าความถี่ต่ำ แล้วที่เหลือได้ยินปกติ… หมายความว่าความเสียหายเฉพาะเจาะจงที่ 5000 Hz แบบนั้นมันแปลกๆ

เรื่องเสียง 5000 Hz กับ 400 Hz มันต่างกันเยอะมาก 5000 Hz มันสูงกว่า เสียงแหลมกว่า และมันอาจจะรุนแรงกว่าด้วย แต่จะรุนแรงแค่ไหน มันก็ขึ้นอยู่กับความดัง (เดซิเบล) ของเสียงนั้นๆ เหมือนเปรียบเทียบสีแดงกับสีน้ำเงิน สีแดงอาจจะสดกว่า แต่ถ้าสีน้ำเงินเข้มมากก็ไม่แน่ เข้าใจป่ะ?

• 5000 Hz คือความถี่ ไม่ใช่ระดับความดัง
• 60 เดซิเบลที่ 5000 Hz ถือว่าดังและอาจทำให้สูญเสียการได้ยิน
• ความถี่สูง (เช่น 5000 Hz) เสี่ยงต่อการทำลายการได้ยินมากกว่าความถี่ต่ำ (เช่น 400 Hz)
• ระดับความดัง (เดซิเบล) สำคัญกว่าความถี่ในการกำหนดความรุนแรงของเสียง

ปีนี้ 2024 ฉันกำลังคิดเรื่องนี้ มันหนักใจจัง เด็กน้อยคนนั้น… หวังว่าเขาจะดีขึ้นนะ