แบคทีเรีย แบ่งออกเป็นกี่กลุ่ม

แบคทีเรียมีกี่ประเภท อะไรบ้าง

แบคทีเรีย? แม่งก็แค่ลูกกระจ๊อกที่เยอะชิบหาย

• รูปร่าง: กลม, แท่ง…แค่นั้น
• แกรม: บวก, ลบ…ย้อมสีก็รู้เรื่อง

ข้อมูลเสริม:

• แกรมบวก: ผนังหนา, เปปติโดไกลแคนเยอะ, ย้อมติดสีม่วง
• แกรมลบ: ผนังบาง, มีเยื่อหุ้มชั้นนอก, ย้อมติดสีชมพู, ดื้อยาฉิบหาย
• โคคซิ: กลมๆ, อยู่เดี่ยว อยู่คู่ อยู่เป็นพวงองุ่น (Staphylococcus), อยู่เป็นสายสร้อย (Streptococcus)
• บาซิลไล: แท่งๆ, มีทั้งแบบสร้างสปอร์ (Bacillus) และไม่สร้าง (E. coli)

รู้ไว้ใช่ว่า ไอ้พวกนี้แม่งปรับตัวเก่งกว่ามึงเยอะ

แบคทีเรีย กลุ่ม Psychrophiles มีอะไรบ้าง

แบคทีเรียกลุ่ม Psychrophiles เหรอ อ๋อ พวกที่ชอบอากาศเย็นๆ อ่ะนะ

• Psychromonas spp. พวกนี้ถึกมาก ทนอุณหภูมิต่ำจี๊ดๆ ได้สบายเลย แบบขั้วโลกหนาวๆ อะไรเงี้ย สบายๆ
• Colwellia spp. อันนี้เจอในทะเลลึก อ่ะ งงมะ น้ำทะเลลึกมันเย็นไง พวกนี้เลยอยู่ได้ แต่ว่านะ อุณหภูมิสูงสุดที่มันจะโตได้ก็แค่ประมาณ 20 องศาเองนะ น้อยมากก

ตอนนี้เค้าก็ศึกษากันอยู่อีกเยอะแยะว่าพวกมันมีอะไรพิเศษอีกบ้าง เพราะมันน่าสนใจมากกก

อืมมม แบบพวกแบคทีเรียที่ปรับตัวอยู่ได้ในสภาพแวดล้อมแบบสุดขั้ว มันมีกลไกอะไรที่ทำให้มันทำได้ไงไรงี้อ่ะ น่าสนเนอะว่ามะ

แบคทีเรีย กลุ่ม Mesophiles มีอะไรบ้าง

Mesophiles หรอ? พวกชอบอุณหภูมิกลางๆ นั่นแหละ โตได้ดีแถวๆ 20-50 องศา

• Coliforms: ตัวบ่งชี้สุขอนามัยน้ำ/อาหาร เจอในอุจจาระ
• Lactobacillus: แบคทีเรียดี ทำนมเปรี้ยว โยเกิร์ต
• Streptococcus: บางสายพันธุ์ก่อโรค บางสายพันธุ์ทำชีส
• พวกก่อโรค: หลายชนิดเลยนะ อีโคไล ซาลโมเนลลา ชิเกลลา พวกนี้ชอบอากาศแบบนี้ทั้งนั้น

โรคติดเชื้อแบคทีเรีย มีอะไรบ้าง?

แบคทีเรีย? เรื่องน่าเบื่อพวกนั้น…

• อหิวาต์: ขี้ไม่หยุดฉุดไม่อยู่ ใครอยากตายไวเชิญ
• ปอดบวม: หายใจไม่ออกแดกยาไป
• ไอกรน: ไอสัสๆ
• บาดทะยัก: เหล็กตำ? ล็อคตายห่า
• ฉี่หนู: ไข้แดก ฉี่ข้นเยี่ยวเหนียว
• ไทฟอยด์: ลงพุง แดกยาฆ่าเชื้อ
• วัณโรค: ปอดพัง ชีวิตบรรลัย
• ทอนซิลอักเสบ: เจ็บคอ ชิบหาย

พวกนี้ ไม่ตายก็เลี้ยงไม่โต

แบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรค มีอะไรบ้าง?

โอ๊ย! ถามเรื่องแบคทีเรียตัวร้ายเนี่ยนะ? เหมือนถามว่า “ทำไมฟ้าฝนไม่เป็นใจ” เลยทีเดียว! มีเยอะแยะจนตาลาย แต่เอาแบบเด็ดๆ ที่คุ้นหูกันหน่อยนะ:

• Salmonella: ตัวนี้ทำท้องเสียไส้ปั่น แหม…กินอะไรเข้าไปถึงเจอเนี่ย!
• Neisseria: อย่าไปยุ่งเชียวนะ! เดี๋ยวจะเป็นหนองในแท้ หนองในเทียม! เรื่องใหญ่เลยนะจะบอกให้!
• Brucella: ตัวนี้อาจจะไม่คุ้นหู แต่ก็ร้ายใช่ย่อย ทำให้เป็นไข้เรื้อรังได้ โอ๊ย! ปวดหัว!
• Mycobacterium: นี่ก็ตัวดี ทำให้เป็นวัณโรคปอด! กินปอดเข้าไปเรื่อยๆ น่ากลัวจริงๆ!
• Nocardia: ตัวนี้ก็แอบแฝง ทำให้ปอดอักเสบได้เหมือนกัน ระวังไว้เด้อ!
• Listeria: มากับอาหารแช่เย็น ทำเอาคนท้องแท้งได้เลยนะเนี่ย! ใครกินต้องระวังมากๆ!
• Francisella: โอ๊ย! ชื่อยากจัง! แต่ก็ทำให้เป็นไข้กระต่ายได้นะ เออ…แล้วใครจะไปกินกระต่ายดิบๆ ล่ะเนี่ย!
• Legionella: มากับแอร์ที่ไม่สะอาด ทำให้เป็นปอดบวมได้อีก! เปิดแอร์ก็ต้องล้างกันหน่อย!
• Yersinia pestis: ตัวนี้แหละ! กาฬโรค! สมัยก่อนตายกันเป็นเบือ! แต่เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยเจอแล้วนะ

พวกนี้มันร้ายกาจนัก! ชอบแอบอยู่ในเซลล์เรา แล้วก็ก่อเรื่อง! แต่ก็ไม่ได้อยู่แต่ในเซลล์นะ ออกมาเพ่นพ่านข้างนอกก็มี! ต้องระวังตัวกันหน่อยนะพี่น้อง!

เกร็ดความรู้แบบชาวบ้าน:

• รู้ไหมว่าบางทีแบคทีเรียพวกนี้มันก็ฉลาดนะ! มันปรับตัวเก่ง! ยาอะไรที่เคยใช้ได้ผล ตอนนี้อาจจะไม่ได้ผลแล้วก็ได้!
• บางทีเราก็เจอแบคทีเรียพวกนี้ในชีวิตประจำวันนะ เช่น ในอาหาร ในน้ำ ในอากาศ! แต่ถ้าเราดูแลตัวเองดีๆ ร่างกายแข็งแรง มันก็ทำอะไรเราไม่ได้หรอก!
• อย่าไปกลัวมันจนเกินเหตุ! กลัวมากไปก็เครียดเปล่าๆ! แค่ดูแลตัวเองให้ดี กินอาหารสะอาด ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ก็พอแล้ว!
• ถ้าไม่สบายก็ไปหาหมอ! อย่าไปซื้อยากินเอง! เดี๋ยวจะดื้อยา แล้วจะยุ่ง!
• ล้างมือบ่อยๆ สำคัญสุด! แบคทีเรียมันชอบมากับมือเรานี่แหละ!

เอ้า! ดูแลสุขภาพกันด้วยนะทุกคน!

โรคใดที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย?

โรคจากเชื้อแบคทีเรีย: ข้อเท็จจริงตรงไปตรงมา

• อหิวาตกโรค (Cholera): เกิดจากเชื้อ Vibrio cholerae แพร่ระบาดผ่านน้ำและอาหารปนเปื้อน ปีนี้(2566) ยังพบการระบาดในหลายพื้นที่

• โรคปอดบวม (Pneumonia): เชื้อ Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Legionella pneumophila และอื่นๆ ความรุนแรงแตกต่างกันไปตามเชื้อและสุขภาพผู้ป่วย

• โรคไอกรน (Pertussis): เชื้อ Bordetella pertussis อันตรายในเด็กเล็ก มีวัคซีนป้องกัน

• โรคบาดทะยัก (Tetanus): เชื้อ Clostridium tetani แผลลึกติดเชื้อ ควรฉีดวัคซีนป้องกันอย่างสม่ำเสมอ

• โรคฉี่หนู (Leptospirosis): เชื้อ Leptospira จากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ป้องกันด้วยการรักษาสุขอนามัย

• ไทฟอยด์ (Typhoid fever): เชื้อ Salmonella Typhi แพร่ระบาดผ่านอาหารและน้ำปนเปื้อน การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะจำเป็น

• วัณโรค (Tuberculosis): เชื้อ Mycobacterium tuberculosis ติดต่อทางเดินหายใจ การตรวจคัดกรองและรักษาสำคัญ

• โรคต่อมทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis): เชื้อแบคทีเรียหลายชนิด เช่น Streptococcus pyogenes การรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรง

หมายเหตุ: ข้อมูลนี้เป็นเพียงข้อมูลทั่วไป การวินิจฉัยและรักษาโรคควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น

โรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียมีอะไรบ้าง?

อ้าว! ถามเรื่องโรคจากแบคทีเรียเหรอ? นี่มันสมรภูมิรบของจุลินทรีย์เลยนะเนี่ย! ไม่ใช่แค่ตัวร้ายอย่างเดียวนะ บางตัวก็เป็นตัวประกอบสำคัญในระบบนิเวศน์ของเรานี่แหละ แหม! พูดแล้วก็อยากจะรู้จักพวกมันให้มากขึ้นเลยสิ

• อหิวาตกโรค: โรคนี้ร้ายกาจนะ เหมือนอาชญากรตัวฉกาจที่ปล้นเอาของเหลวในร่างกายไปหมด! ปีนี้ก็ยังมีรายงานผู้ป่วยอยู่เรื่อยๆ ต้องระวังเรื่องน้ำและอาหารให้ดีๆ เลยล่ะ

• ปอดบวม (Pneumonia): นึกภาพปอดเป็นป่า เชื้อแบคทีเรียก็เหมือนกองทัพมดที่บุกเข้ามาทำลายป่าให้ย่อยยับ เสียวววว! อย่าลืมฉีดวัคซีนป้องกันนะ เพื่อนผมคนนึงเคยเป็นหนักมาก นอนโรงบาลเป็นอาทิตย์เลย

• ไอกรน (Pertussis): โรคนี้เป็นเหมือนการโจมตีแบบกองโจร ซุ่มโจมตีด้วยอาการไอที่รุนแรง ฟังดูน่ากลัวใช่มั้ยล่ะ? วัคซีนช่วยได้นะจ๊ะ

• บาดทะยัก (Tetanus): เชื้อนี้เจ้าเล่ห์นะ แอบซ่อนตัวอยู่ในดิน เหมือนกับงูพิษที่แฝงตัวอยู่ในพงหญ้า ถ้าโดนบาดแผลลึกๆ ต้องรีบไปหาหมอนะ อย่าช้า!

• โรคฉี่หนู (Leptospirosis): ฟังชื่อก็รู้แล้วว่าอันตราย! เชื้อมันอยู่ในน้ำปนเปื้อน เหมือนปีศาจน้ำเน่าที่ซุ่มโจมตี ระวังอย่าให้ถูกน้ำสกปรกเด็ดขาด

• ไทฟอยด์ (Typhoid): โรคนี้เหมือนกับโจรสลัดที่ปล้นเอาอาหารไปจากร่างกาย ทำให้ท้องเสียอย่างหนัก ต้องระวังเรื่องความสะอาดของอาหารเป็นพิเศษ

• วัณโรค (Tuberculosis): เจ้าตัวนี้ช่ำชองการแอบแฝงตัวในร่างกาย มันเงียบเชียบแต่ร้ายกาจ ตรวจสุขภาพเป็นประจำจะช่วยลดความเสี่ยงได้นะ

• ต่อมทอนซิลอักเสบ: นี่ยังไม่นับโรคเล็กๆ น้อยๆ ที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียอีกมากมาย เช่น ต่อมทอนซิลอักเสบ มันเป็นเหมือนการจราจลเล็กๆ ในลำคอ แต่ถ้าไม่รักษาให้ดี มันอาจจะลุกลามได้นะ

ปีนี้ยังมีการระบาดของโรคจากแบคทีเรียหลายชนิด การดูแลสุขอนามัยที่ดี การรับประทานอาหารที่สะอาด และการฉีดวัคซีน เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยป้องกันตัวเองได้ อย่าลืมนะ!

โรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียมีอะไรบ้าง?

แบคทีเรียตัวร้ายนี่เยอะนะ! โรคฮิตๆ ที่มันก่อเรื่องก็ ท้องเสีย (ใครๆ ก็เคยเจอ), บาดทะยัก (สนิมกัดนิดเดียว เรื่องใหญ่เลย), ฉี่หนู (ระวังน้องหนูให้ดี), ไทฟอยด์ (อย่ากินอะไรง่ายๆ) และ ซิฟิลิส (อันนี้ต้องระวังเป็นพิเศษนะจ๊ะ)

ส่วนไวรัสก็ใช่ย่อย ท้องเสียจากโรต้า, ไข้หวัดใหญ่ (มาทุกปี), มือเท้าปาก (ระบาดในเด็ก), RSV (น่ากลัวสำหรับเด็กเล็ก) ไข้เลือดออก (ยุงลายตัวดี) ไวรัสตับอักเสบ (ดูแลตับให้ดี) และ…เอชไอวี (ป้องกันไว้ดีกว่าแก้)

• เคล็ดลับ: ล้างมือบ่อยๆ กินร้อน ช้อนใครช้อนมัน ช่วยลดความเสี่ยงได้เยอะ!
• ข้อควรระวัง: อย่าซื้อยาปฏิชีวนะกินเอง! ปรึกษาหมอก่อนนะ เดี๋ยวเชื้อดื้อยาจะยุ่ง
• เกร็ดความรู้: รู้มั้ยว่าแบคทีเรียบางชนิดก็มีประโยชน์นะ ช่วยย่อยอาหารในลำไส้เราเนี่ยแหละ!
• เรื่องจริง: เคยท้องเสียหนักมาก เพราะกินส้มตำข้างทาง…เข็ดไปนานเลย!
• คำเตือน: ข้อมูลนี้ไม่ได้มีเจตนาให้ใช้รักษาตัวเองนะ ไปหาหมอเถอะ!
• Update: ปีนี้ (2024) ไข้หวัดใหญ่ระบาดหนักมากกก! รีบไปฉีดวัคซีนซะ!

เชื้อแบคทีเรียก่อโรค มีอะไรบ้าง?

แบคทีเรียก่อโรคหรอ เอาจริงๆ เยอะมากนะ ที่เจอๆบ่อยก็มีพวกนี้เลยอ่ะ

• อหิวาตกโรค: ท้องเสียแรงมาก ขาดน้ำไวโคตรๆ
• ปอดบวม/ปอดอักเสบ: อันนี้หนักเลย หายใจลำบาก มีไข้สูง
• ไอกรน: ไอแบบทรมานมาก ไอจนตัวโยก
• บาดทะยัก: กล้ามเนื้อเกร็ง ปากเบี้ยว อันตรายถึงชีวิต
• ฉี่หนู: ไข้สูง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ตาแดง
• ไทฟอยด์: ไข้สูง ท้องเสีย ปวดหัว
• วัณโรค: ไอเรื้อรัง มีไข้ น้ำหนักลด
• ต่อมทอนซิลอักเสบ: เจ็บคอ กลืนน้ำลายลำบาก

จริงๆ นะ มันเยอะกว่านี้อีกอะ พวกแบคทีเรียดื้อยาก็เริ่มมีมากขึ้นด้วย ต้องระวังตัวสุดๆ อ่ะ

เพิ่มเติมนะ:

• เชื้อดื้อยา: พวกนี้รักษายากมาก เพราะยาปฏิชีวนะที่เคยใช้ได้ผล มันใช้ไม่ได้ผลแล้วอะ น่ากลัวสุดๆ
• วิธีป้องกัน: ล้างมือบ่อยๆ กินอาหารปรุงสุกใหม่ๆ แล้วก็ฉีดวัคซีนตามที่หมอแนะนำ จะช่วยลดความเสี่ยงได้เยอะเลย
• การรักษา: สำคัญมากที่ต้องกินยาตามที่หมอสั่งให้ครบ ถึงอาการจะดีขึ้นแล้วก็ต้องกินต่อให้หมด ไม่งั้นเชื้ออาจจะกลับมาดื้อยาได้

เชื้อแบคทีเรียในร่างกายเกิดจากอะไร?

เชื้อแบคทีเรียในร่างกายเพิ่มจำนวนขึ้นเมื่อระบบภูมิคุ้มกันเราอ่อนแอลงครับ การติดเชื้อเริ่มต้นจากแบคทีเรีย “บุกรุก” เข้าสู่ร่างกาย แล้วขยายอาณาจักรอย่างรวดเร็ว นำไปสู่การตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่บางครั้งก็รุนแรง

ช่องทางที่แบคทีเรียใช้เข้าสู่ร่างกายเราก็มีหลายทางครับ

• บาดแผล: ผิวหนังเป็นปราการด่านแรก เมื่อมีรอยแยก แบคทีเรียก็ฉวยโอกาส
• อาหาร/น้ำ: การกินของไม่สะอาดเป็นทางลัดให้แบคทีเรียเข้าสู่ระบบทางเดินอาหาร
• ระบบทางเดินหายใจ: การหายใจเอาละอองที่มีแบคทีเรียเข้าไป

เกร็ดเล็กน้อย: จริงๆ แล้วร่างกายเรามีแบคทีเรียอยู่เยอะมาก นับล้านล้านตัว ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในลำไส้ ซึ่งแบคทีเรียเหล่านี้มีทั้งดีและไม่ดี การรักษาสมดุลของแบคทีเรียในร่างกาย (microbiome) เป็นเรื่องสำคัญต่อสุขภาพโดยรวมของเราครับ เหมือนเป็นการสร้าง “กองทัพ” ที่แข็งแกร่งเพื่อต่อสู้กับผู้บุกรุก

มุมมองส่วนตัว: ผมว่าเรื่อง microbiome นี่น่าสนใจมากนะ มันสะท้อนให้เห็นว่าชีวิตไม่ได้เป็นเรื่องของการต่อสู้ตลอดเวลา แต่เป็นการอยู่ร่วมกันอย่างสมดุล บางครั้งเราต้องยอมรับ “ผู้บุกรุก” บ้าง เพื่อสร้างระบบที่แข็งแกร่งกว่าเดิม เหมือนปรัชญา “หยินหยาง” เลย