การผ่าตัดช่องท้องมีอะไรบ้าง

การพยาบาลก่อนผ่าตัดมีอะไรบ้าง?

เมื่อต้นปีที่แล้ว ตอนแม่ต้องผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าที่ รพ. กรุงเทพ…จำได้เลยว่าก่อนวันผ่าตัด พยาบาลเน้นย้ำเรื่อง “อาบน้ำ สระผม” คือต้องสะอาดหมดจดจริงๆ เพราะมันลดความเสี่ยงติดเชื้อหลังผ่าตัดได้เยอะมาก

แล้วก็มีเรื่อง “งดแต่งหน้า ทาครีม” อะไรพวกนี้ด้วยนะ เขาบอกว่ามันอาจจะไปรบกวนการทำงานของเครื่องมือแพทย์ หรือทำให้สังเกตอาการผิดปกติยากขึ้น

• เล็บสำคัญมาก: ต้องตัดสั้นๆ ล้างสีเล็บออกให้หมด! เหตุผลคือเวลาผ่าตัด เขาจะดูสีเล็บเราเพื่อเช็คว่าร่างกายเราขาดออกซิเจนรึเปล่า ถ้าทาสีเล็บไว้มันจะดูยาก
• ทำไมต้องอาบน้ำ: ลดแบคทีเรียบนผิวหนัง ลดโอกาสติดเชื้อหลังผ่าตัด
• ทำไมต้องงดเครื่องสำอาง: รบกวนการตรวจจับสัญญาณชีพ ลดความแม่นยำในการวินิจฉัย
• ช่วงเวลาสำคัญ: การดูแลตัวเองก่อนผ่าตัด 1-2 วัน สำคัญพอๆ กับการดูแลหลังผ่าตัดเลย
• ใครบอก: พยาบาลที่ รพ. กรุงเทพ แนะนำมาเองเลย! ตอนนั้นคือเครียดมาก กลัวแม่เป็นอะไรไป 😥

แผลผ่าตัดจำแนกได้กี่ประเภท?

แผลผ่าตัด แบ่งได้ 4 ประเภทหลัก ตามระดับการปนเปื้อนเชื้อ ซึ่งส่งผลต่อการพิจารณาให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อ

• แผลสะอาด (Clean Wound): แผลที่เกิดภายใต้สภาวะปลอดเชื้อ ไม่มีร่องรอยการอักเสบ และไม่มีการเข้าไปในระบบทางเดินหายใจ ทางเดินอาหาร หรือทางเดินปัสสาวะ อัตราการติดเชื้อต่ำ (1-5%) มักไม่จำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะ
• แผลสะอาดปนเปื้อน (Clean-Contaminated Wound): แผลที่เกี่ยวข้องกับการเปิดระบบทางเดินหายใจ ทางเดินอาหาร หรือทางเดินปัสสาวะ ภายใต้สภาวะที่ควบคุมได้ อัตราการติดเชื้อสูงกว่าแผลสะอาด (3-10%) พิจารณาให้ยาปฏิชีวนะเป็นรายกรณี
• แผลปนเปื้อน (Contaminated Wound): แผลที่เกิดจากอุบัติเหตุ แผลเปิดใหม่ หรือมีการปนเปื้อนจากระบบทางเดินอาหาร อัตราการติดเชื้อสูง (10-17%) มักต้องใช้ยาปฏิชีวนะ
• แผลสกปรก (Dirty Wound): แผลที่มีการติดเชื้ออยู่แล้ว มีเนื้อตาย หรือมีสิ่งแปลกปลอม อัตราการติดเชื้อสูงมาก (สูงกว่า 27%) ต้องใช้ยาปฏิชีวนะร่วมกับการผ่าตัดทำความสะอาดแผล

การจำแนกประเภทแผลผ่าตัดเป็นเหมือนการ “อ่านใจ” ร่างกาย คือเราต้องประเมินความเสี่ยงของการติดเชื้อให้แม่นยำ เพื่อเลือกวิธีการป้องกันที่เหมาะสม บางครั้งการป้องกันมากเกินไปก็อาจส่งผลเสียมากกว่าผลดี เหมือนการใส่เกราะหนาเกินไปจนเคลื่อนไหวลำบาก

ข้อมูลเพิ่มเติม: การเลือกใช้ยาปฏิชีวนะ (Antibiotic Prophylaxis) ในการผ่าตัด ไม่ใช่แค่เรื่องของประเภทแผล แต่ยังรวมถึงปัจจัยอื่นๆ เช่น สุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย ประวัติการแพ้ยา และชนิดของการผ่าตัดที่ทำ การตัดสินใจจึงซับซ้อนกว่าที่เราเห็นภายนอก

ข้อสังเกต: ตัวเลขอัตราการติดเชื้อที่ยกมาข้างต้นเป็นค่าประมาณ อาจมีการเปลี่ยนแปลงได้ขึ้นอยู่กับแหล่งอ้างอิงและช่วงเวลาที่ทำการศึกษา ตัวเลขเหล่านี้เป็นเพียงแนวทางในการประเมินความเสี่ยงเท่านั้น