การอักเสบในร่างกายเกิดจากอะไร

ภัยเงียบในร่างกาย: ลึกลงไปในสาเหตุของการอักเสบ

การอักเสบ (Inflammation) เป็นกลไกการป้องกันตนเองตามธรรมชาติของร่างกาย เสมือนเป็นระบบเตือนภัยที่ทำงานอย่างไม่หยุดหย่อน เพื่อปกป้องเราจากอันตรายทั้งภายในและภายนอก เมื่อร่างกายตรวจพบสิ่งแปลกปลอม เช่น เชื้อแบคทีเรีย ไวรัส สารพิษ หรือแม้แต่เซลล์ที่เสียหาย กระบวนการอักเสบจะถูกกระตุ้นขึ้นมาทันที แสดงออกด้วยอาการบวม แดง ร้อน และปวด แต่ความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุของการอักเสบนั้นซับซ้อนกว่าที่คิด ไม่ได้มีเพียงแค่การติดเชื้อเพียงอย่างเดียว

สาเหตุของการอักเสบสามารถแบ่งออกได้เป็นสองประเภทหลัก คือ การอักเสบเฉียบพลันและการอักเสบเรื้อรัง แต่ละประเภทมีสาเหตุที่แตกต่างกันออกไป:

1. การอักเสบเฉียบพลัน: มักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและมีระยะเวลาสั้นๆ สาเหตุหลักมาจาก:

• การติดเชื้อ: เชื้อแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา และปรสิตต่างๆ สามารถกระตุ้นให้เกิดการอักเสบได้อย่างรวดเร็ว เพื่อกำจัดเชื้อเหล่านั้นออกไป เช่น การอักเสบของแผลจากการบาดเจ็บ ปอดบวม หรือลำไส้อักเสบ
• การบาดเจ็บ: การกระทบกระแทก การบาดเจ็บ หรือการผ่าตัด ทำให้เกิดการเสียหายของเนื้อเยื่อ กระตุ้นให้เกิดการอักเสบเพื่อซ่อมแซมส่วนที่เสียหาย
• ปฏิกิริยาภูมิแพ้: การสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ เช่น เกสรดอกไม้ อาหารบางชนิด หรือสารเคมี ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองอย่างรุนแรง เกิดการอักเสบขึ้น เช่น โรคหอบหืด โรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้

2. การอักเสบเรื้อรัง: เป็นการอักเสบที่ดำเนินอยู่นานกว่า 6 เดือน และอาจเกิดขึ้นโดยที่ไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน หรืออาจเกิดจากสาเหตุต่อไปนี้:

• การติดเชื้อเรื้อรัง: เชื้อแบคทีเรียบางชนิดสามารถก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรังได้ เช่น การติดเชื้อ Helicobacter pylori ในกระเพาะอาหาร ที่อาจนำไปสู่แผลในกระเพาะอาหาร และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งกระเพาะอาหาร
• โรคภูมิต้านตนเอง: ระบบภูมิคุ้มกันเข้าใจผิดโจมตีเซลล์และเนื้อเยื่อของร่างกายเอง ก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคลูปัส
• ความผิดปกติของระบบเผาผลาญ: เช่น โรคอ้วน ภาวะดื้ออินซูลิน ซึ่งมีความเชื่อมโยงกับการเพิ่มขึ้นของสารอักเสบในร่างกาย
• ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม: เช่น มลพิษทางอากาศ ควันบุหรี่ อาหารแปรรูปที่มีสารเคมี และความเครียด สามารถกระตุ้นให้เกิดการอักเสบเรื้อรังได้

การอักเสบเรื้อรังเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการเกิดโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง และโรคอัลไซเมอร์ ดังนั้น การดูแลสุขภาพ การรับประทานอาหารที่ดี การออกกำลังกาย การจัดการความเครียด และการหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการลดความเสี่ยงต่อการเกิดการอักเสบเรื้อรัง และการรักษาสุขภาพให้แข็งแรงยั่งยืน

หมายเหตุ: บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุของการอักเสบ มิใช่คำแนะนำทางการแพทย์ หากมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง