ต่อมน้ําเหลืองมีจุดไหนบ้างที่คลําได้

สัมผัสต่อมน้ำเหลือง: คู่มือการสำรวจร่างกายเบื้องต้นและสัญญาณที่ควรใส่ใจ

ต่อมน้ำเหลืองเป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันที่สำคัญ ทำหน้าที่กรองของเสียและต่อสู้กับการติดเชื้อในร่างกาย โดยปกติแล้วต่อมน้ำเหลืองมีขนาดเล็กมากจนแทบคลำไม่พบ แต่เมื่อเกิดการอักเสบหรือติดเชื้อ อาจทำให้ต่อมน้ำเหลืองขยายใหญ่ขึ้นจนสามารถสัมผัสได้

บทความนี้จะนำเสนอคู่มือเบื้องต้นในการสำรวจต่อมน้ำเหลืองด้วยตนเอง พร้อมทั้งอธิบายตำแหน่งที่สำคัญที่ควรสังเกต และสัญญาณที่บ่งบอกว่าควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด

ตำแหน่งที่สามารถคลำต่อมน้ำเหลืองได้

ถึงแม้ต่อมน้ำเหลืองจะกระจายอยู่ทั่วร่างกาย แต่มีบางบริเวณที่สามารถคลำได้ง่ายกว่าบริเวณอื่น ๆ ได้แก่:

• ใต้กราม (Submandibular): ใช้ปลายนิ้วคลำเบาๆ บริเวณใต้ขากรรไกรล่าง ไล่จากบริเวณคางไปยังมุมกราม
• ข้างคอ (Cervical): คลำตามแนวกล้ามเนื้อคอ โดยไล่จากบริเวณใต้หูลงมาถึงกระดูกไหปลาร้า
• เหนือกระดูกไหปลาร้า (Supraclavicular): บริเวณนี้อาจต้องใช้ความระมัดระวังในการคลำ ค่อยๆ กดเบาๆ เหนือกระดูกไหปลาร้าทั้งสองข้าง
• บริเวณรักแร้ (Axillary): ยกแขนขึ้นเล็กน้อย แล้วใช้ปลายนิ้วคลำบริเวณรักแร้ โดยคลำไล่ตามแนวกล้ามเนื้อ
• บริเวณข้อพับแขนขา (Epitrochlear): งอแขนเล็กน้อย แล้วคลำบริเวณข้อพับแขนด้านใน เหนือข้อศอก
• บริเวณขาหนีบ (Inguinal): คลำบริเวณขาหนีบ บริเวณรอยต่อระหว่างท้องน้อยกับต้นขา

วิธีการคลำต่อมน้ำเหลืองอย่างถูกวิธี

การคลำต่อมน้ำเหลืองด้วยตนเองควรทำอย่างนุ่มนวลและใจเย็น โดยใช้ปลายนิ้วกดเบาๆ หมุนวนเป็นวงกลมเล็กๆ สังเกตว่ามีก้อนบวมหรือไม่ หากพบก้อนบวม ให้สังเกตขนาด ลักษณะ ความแข็ง และความเจ็บปวด

สัญญาณที่บ่งบอกว่าควรปรึกษาแพทย์

ถึงแม้การที่ต่อมน้ำเหลืองโตขึ้นไม่ได้หมายความว่าจะเป็นโรคร้ายแรงเสมอไป แต่หากพบอาการต่อไปนี้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด:

• ต่อมน้ำเหลืองโตขึ้นอย่างรวดเร็ว: ขนาดของต่อมน้ำเหลืองเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัดในเวลาอันสั้น
• ต่อมน้ำเหลืองมีขนาดใหญ่มาก: มีขนาดใหญ่กว่า 1 เซนติเมตร
• ต่อมน้ำเหลืองแข็งและไม่เคลื่อนที่: ต่อมน้ำเหลืองแข็งเหมือนหินและไม่สามารถขยับได้เมื่อสัมผัส
• ต่อมน้ำเหลืองเจ็บปวดมาก: มีอาการเจ็บปวดรุนแรงเมื่อสัมผัส
• มีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย: เช่น มีไข้ น้ำหนักลด เหงื่อออกตอนกลางคืน อ่อนเพลียเรื้อรัง

ข้อควรระวัง

การคลำต่อมน้ำเหลืองด้วยตนเองเป็นเพียงการตรวจเบื้องต้น ไม่สามารถใช้ในการวินิจฉัยโรคได้ หากมีข้อสงสัยหรือกังวล ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและการตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้อง การวินิจฉัยที่ถูกต้องตั้งแต่เนิ่นๆ มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการรักษาที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพ

สรุป

การสังเกตและคลำต่อมน้ำเหลืองด้วยตนเองเป็นประจำ เป็นวิธีง่ายๆ ที่จะช่วยให้เราเฝ้าระวังสุขภาพของตนเองได้ หากพบความผิดปกติใดๆ ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม เพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว