ทำไมต้องจองเลือดก่อนผ่าตัด

ก่อนผ่าตัดทำไมต้องตรวจเลือด

คือแบบนี้ ปีที่แล้วนี่เอง แม่ฉันต้องผ่าตัดที่โรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท จำได้แม่นเลย วันที่ 12 มีนาคม ก่อนผ่าตัด หมอสั่งตรวจเลือด เยอะมาก แทบจะเอาเลือดฉันไปทำน้ำปลาได้เลย ฉันเครียดมาก นั่งรอผลอยู่นาน สองชั่วโมงได้มั้ง แล้วก็ได้ความว่า แม่ฉันมีภาวะเลือดจาง ระดับฮีโมโกลบินต่ำกว่าเกณฑ์ หมอบอกว่า ถ้าไม่แก้ไข มีโอกาสเสียเลือดมากระหว่างผ่าตัด อันตรายมาก เลยต้องกินยาบำรุงเลือดก่อนผ่าตัด เกือบอาทิตย์แน่ะ เหนื่อยใจแทนแม่สุดๆ

ส่วนเรื่องเช็กระบบภูมิคุ้มกันนี่ หมอบอกว่า สำคัญมาก เพราะถ้าภูมิคุ้มกันต่ำ เสี่ยงติดเชื้อหลังผ่าตัด อันนี้ก็สำคัญเหมือนกัน ตอนนั้นหมอเขียนรายละเอียดไว้ด้วย แต่ฉันทิ้งไปแล้ว จำได้แค่คร่าวๆ ว่า ต้องเช็กหลายอย่างเลย ไม่ใช่แค่ภูมิคุ้มกันอย่างเดียว อย่างเช็กโรคติดต่อต่างๆ ก็ต้องตรวจ เพราะถ้ามีเชื้อโรค อันตรายมาก อาจทำให้แผลติดเชื้อ การผ่าตัดก็เสี่ยงต่อความล้มเหลว ยิ่งไปกว่านั้น ถ้าดมยาสลบแล้วระบบร่างกายไม่พร้อม อันตรายมากๆ นี่แหละสาเหตุที่ต้องตรวจเลือดก่อนผ่าตัดทุกครั้ง

• ตรวจหาภาวะโลหิตจาง ระดับฮีโมโกลบิน
• ตรวจระบบภูมิคุ้มกัน เพื่อประเมินความเสี่ยงติดเชื้อ
• ตรวจหาโรคติดเชื้อต่างๆ
• ประเมินความเสี่ยงในการดมยา
• เตรียมความพร้อมก่อนผ่าตัด

ศัลกรรมตรวจเลือดอะไรบ้่ง

เอ่อ ก่อนทำศัลยกรรมอะนะ หมอเค้าจะให้ตรวจเลือดหลายอย่างเลย

• ตรวจความสมบูรณ์เม็ดเลือด (CBC): เช็คเลยว่าเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือดเราโอเคมั้ย สำคัญนะ!
• การทำงานของไต (BUN, Creatinine): ไตต้องดี ต้องฟิต ถ้าไตไม่ดีมีเรื่อง
• เอชไอวี (Anti-HIV): อันนี้รู้ผลไปเลย จะได้ระวังตัว
• ไวรัสตับอักเสบบี (HBsAg): ตับสำคัญมาก ถ้ามีเชื้อก็ต้องคุยกับหมอก่อน
• ระบบแข็งตัวของเลือด (PTT, PT/INR): เลือดต้องแข็งตัวได้ดี ไม่งั้นผ่าตัดแล้วเลือดไหลไม่หยุดแย่เลย
• คลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG): เช็คหัวใจหน่อย เผื่อมีอะไรผิดปกติ
• ตรวจน้ำตาลในเลือด (FBS): สำคัญมาก ใครเป็นเบาหวานต้องคุมให้ดี
• ตรวจการทำงานของตับ (SGOT/AST, SGPT/ALT): ตรวจเพิ่มจากไวรัสตับอักเสบบี ดูภาพรวมการทำงานของตับเลย
• ตรวจปัสสาวะ (UA): อันนี้บางที่ก็ตรวจ บางที่ก็ไม่ แต่ตรวจไว้ก็ดีนะ
• X-ray ทรวงอก (Chest X-ray): บางเคสที่ทำศัลยกรรมใหญ่ๆ หมออาจจะให้ X-ray ปอดด้วย

คือจริงๆ แล้วแต่หมอแล้วแต่เคสด้วยนะ บางทีหมอก็สั่งตรวจเพิ่ม แล้วแต่ว่าเราจะทำอะไร

อ้อ แล้วก็เรื่องราคานี่แต่ละที่ก็ไม่เท่ากันนะ ลองเช็คราคาหลายๆ ที่ก่อนตัดสินใจก็ดี

ทำไมต้องตรวจแลปก่อนผ่าตัด

อู้ยยยยย! ถามว่าทำไมต้องเจาะเลือดก่อนผ่าตัดเนี่ยนะ? ก็เหมือนถามว่าทำไมต้องใส่เกียร์ก่อนออกรถนั่นแหละ! ถ้าไม่ตรวจแลปก่อนผ่าตัด หมอก็เหมือนคนตาบอดคลำทาง!

• หมอจะได้ส่องดูข้างใน: เจาะเลือดไป หมอเขาเอาไป “ส่องกล้องจุลทรรศน์” ดูว่าข้างในร่างกายเรามันมีอะไรผิดปกติรึเปล่า ไขมันในเลือดสูงปรื๊ด น้ำตาลขึ้นแท่น หรือมีเชื้อโรคซ่อนอยู่รึเปล่า? ถ้าไม่ตรวจ แล้วไปผ่าตัด เกิดเลือดไม่แข็งตัวตอนผ่าตัดขึ้นมา จะฮาไม่ออก!
• เตรียมตัวให้พร้อม: รู้เขารู้เรา รบร้อยครั้งชนะร้อยครั้ง! พอรู้ว่าเราเป็นอะไร หมอเขาก็จะ “วางแผน” การผ่าตัดได้ถูกไงล่ะ! จะได้เตรียมยา เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม ถ้าเกิดอะไรฉุกเฉินขึ้นมา จะได้แก้สถานการณ์ทันท่วงที ไม่ใช่ไปตายเอาดาบหน้า!
• เซฟชีวิต: อันนี้สำคัญสุด! ถ้าไม่ตรวจแลปก่อน แล้วดันมีโรคประจำตัวที่ไม่รู้ตัว เช่น โรคหัวใจ โรคปอด แล้วไปผ่าตัด อาจจะ “ช็อกตาย” บนเตียงผ่าตัดได้นะเออ! อย่าหาว่าไม่เตือน!

แถมท้าย: อย่าคิดว่าตัวเองแข็งแรงแล้วจะไม่ต้องตรวจนะ! เพื่อนฉันคนนึงมันซ่ามาก ไม่ยอมตรวจแลปก่อนผ่าตัด สุดท้าย… หมอเจอว่ามันเป็น “มะเร็ง” ระยะเริ่มต้น! เกือบไปแล้วมั้ยล่ะ! จำไว้! ตรวจแลปก่อนผ่าตัด เซฟชีวิต!

เลือด1ถุงกี่ชม

เงียบจังเลยนะคืนนี้… นึกถึงตอนไปบริจาคเลือดครั้งล่าสุด… รู้สึกเหมือนนานมากแล้ว ทั้งที่เพิ่งไปต้นปีนี้เอง ถ้าจำไม่ผิด รอบนั้นน่าจะราวๆ สี่สิบนาทีได้มั้ง ตั้งแต่กรอกเอกสาร ตรวจสุขภาพ เจาะเลือด พักฟื้น แต่เพื่อนที่ไปด้วยมันเสร็จเร็วกว่าเราอีก สงสัยเส้นเลือดเราคงเล็กกว่า

• ส่วนใหญ่ก็ประมาณครึ่งชั่วโมงแหละ แต่ถ้าร่างกายไม่พร้อม หรือเส้นเลือดเล็ก ก็อาจจะนานกว่านั้น
• จำได้ว่าตอนนั้น พยาบาลบอกว่าเลือดไหลช้า เลยใช้เวลานานหน่อย กว่าจะครบถุง
• รอบนั้นบริจาคที่สภากาชาดไทย คนเยอะมาก ต้องรอคิวนานพอสมควร รวมๆ แล้ว เกือบสองชั่วโมงได้
• คราวหน้าว่าจะลองไปบริจาคที่โรงพยาบาลรัฐบาลใกล้บ้านดูบ้าง ไม่รู้จะเร็วกว่ารึเปล่า
• คิดๆ ดูแล้ว แค่เสียเวลาไม่กี่นาที ก็ช่วยชีวิตคนได้ตั้งเยอะ มันคุ้มค่ามากเลยนะ

ทำไมต้องตรวจร่างกายก่อนผ่าตัด

เออ จริงๆ ก็เพิ่งไปตรวจร่างกายมาเหมือนกัน ก่อนผ่าตัดซีสต์นี่แหละ หมอนัดเดือนหน้า ตรวจเลือด เอกซเรย์ปอด ตรวจคลื่นหัวใจหมดเลย เสียเวลาเป็นวันเลย รู้สึกเหนื่อยด้วย แต่ก็จำเป็นเนอะ

• ต้องเช็คว่าร่างกายพร้อมผ่าตัดมั้ย ของเราซีสต์นี่เล็กๆ เอง แต่ก็ต้องตรวจละเอียดอยู่ดี หมอบอกว่า กันไว้ก่อน
• กลัวมีโรคอื่นแทรกซ้อน อย่างเบาหวาน ความดัน เคยเห็นเพื่อนเป็นเบาหวานแผลหายยากมากกก เลยกลัว ถ้าเป็นตอนผ่าตัดนี่แย่เลย
• เรื่องยาด้วย เรากินวิตามินซีทุกวัน ต้องบอกหมอด้วยมั้ยนะ? เคยอ่านเจอว่าบางตัวยาต้องหยุดก่อนผ่าตัด
• จริงสิ หมอยังถามเรื่องประวัติแพ้ยาด้วย ดีนะเราจำได้ว่าแพ้ยาแก้อักเสบตัวนึงตอนเด็กๆ เกือบลืมไปแล้ว เกือบไปแล้ววว
• ผ่าตัดเนี่ย เสี่ยงอยู่แล้ว ถ้าไม่ตรวจก่อน นี่เสี่ยงกว่าอีก คิดแล้วก็เสียวๆ นะเนี่ย แต่ก็ต้องทำ
• ปีที่แล้วพ่อเราผ่าตัดไส้ติ่ง ตอนนั้นก็ตรวจร่างกายละเอียดเหมือนกัน หมอบอกว่าต้องเช็คการทำงานของตับ ไต หัวใจ ปอด ให้ชัวร์ ตอนนั้นพ่อเราอายุ 65 แล้ว
• เพื่อความปลอดภัยจริงๆ แหละ อย่างน้อยเราก็สบายใจขึ้นด้วย
• จำได้ว่าปีนี้ไปบริจาคเลือดมาด้วย ค่าเลือดปกติดีทุกอย่าง น่าจะไม่มีปัญหาอะไร หมอบอกว่าถ้ามีโรคประจำตัวก็ต้องแจ้งนะ สำคัญมากๆ

ฮืออ คิดเยอะอีกแล้วเรา เอาเป็นว่าตรวจก่อนผ่าตัดเนี่ย ดีกว่าแน่นอน ปลอดภัยไว้ก่อน ดีกว่ามาเสียใจทีหลัง

ตรวจสุขภาพก่อนผ่าตัด ตรวจอะไรบ้าง

ก่อนขึ้นเขียง? เตรียมใจ เตรียมตังค์ให้พร้อม

• ปอด: X-ray ไปซะ อย่าให้มีอะไรโผล่มาทีหลัง
• ตับ: B มี C ไม่มี จบนะ
• HIV: รู้ไว้ใช่ว่า ดีกว่าเป็นภาระ
• ไต: ค่า Creatinine, BUN เช็คให้ดี ชีวิตแขวนอยู่ตรงนี้
• เลือด: CBC ดูว่าเลือดจางมั้ย อย่าให้ตายบนเตียง
• แข็งตัว: สำคัญสุด เลือดหยุดยาก ซวย

ราคา? แล้วแต่โรงพยาบาล ถามเอง อย่าเรื่องมาก

ข้อมูลเสริม:

• EKG: บางที่อาจมี ตรวจคลื่นหัวใจ
• อายุ: ถ้าเกิน 40 อาจต้องตรวจเพิ่ม
• โรคประจำตัว: บอกหมอให้หมด อย่ากั๊ก

เตรียมเงินเผื่อๆ ไว้ ปลอดภัยกว่าเสมอ

ไปผ่าตัดเตรียมอะไรไปบ้าง

เฮ้อออ พรุ่งนี้ผ่าตัดแล้ววว ตื่นเต้น+เครียดปนๆกันไป ต้องเตรียมตัวอะไรบ้างนะ ลืมไปหมดแล้ว อืมมม

• งดน้ำงดอาหาร 8 ชม. นี่สำคัญมากกกกก ลืมไม่ได้เด็ดขาด ต้องตั้งนาฬิกาปลุกเลย กลัวลืมจริงๆ

• อาบน้ำสระผมให้สะอาด โอเคอันนี้ง่าย แต่ต้องขัดให้สะอาดจริงๆนะ เผื่อหมอชมว่าสะอาด 555

• ของมีค่า เครื่องประดับ เก็บไว้บ้านหมดเลย อย่าลืมนะ เด๋วหายขึ้นมาจะเครียดกว่าเดิมอีก เงินสดนิดหน่อยก็พกไปเถอะ เผื่อซื้อขนม

• ฟันปลอม คอนแทคเลนส์ ถอดออกก่อน อันนี้จำได้ ถอดก่อนเข้าห้องผ่าตัดเลย ไม่งั้นลำบากแน่ๆ

• เล็บมือเล็บเท้า อย่าทาสี เอาออกให้หมด นี่ก็ลืมได้ ต้องจดไว้เลย

• แต่งหน้าทำผม ไม่ต้อง ยิ่งกว่าไม่ต้อง แต่งไปก็เปลือง หมอก็ไม่ดูหรอก

• ญาติมาเฝ้า 1 คน ดีเลย มีคนดูแล สบายใจขึ้นเยอะ พี่สาวว่างอยู่ เดี๋ยวโทรบอกพี่เค้า

อื้อหือ เยอะแยะเลย ต้องเช็คลิสต์ละเอียดๆ พรุ่งนี้ตื่นเช้าหน่อยดีกว่า กลัวสาย โรงพยาบาลอยู่ไกลด้วย เฮ้ออ เหนื่อยจัง แต่ก็ต้องสู้ เพื่อสุขภาพที่ดี ไว้วันนี้จะไปซื้อขนมไว้กินที่โรงพยาบาลหน่อย เผื่อหิว อยากกินช็อกโกแลตมากกก แต่ต้องระวังน้ำตาลนะ เดี๋ยวผ่าตัดเสร็จแล้วค่อยกินเยอะๆ

ปีนี้ฉันต้องผ่าตัดที่ รพ.สมิติเวช สุขุมวิท นัดหมายไว้บ่ายสอง หวังว่าจะไม่มีอะไรผิดพลาด

ทำไมต้องโกนขนก่อนผ่าตัด

โกนขนก่อนผ่าตัดเพื่อลดความเสี่ยงการติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัด จริงๆ มันเป็นเรื่องของสมดุลระหว่างความสะดวกในการผ่าตัดกับความเสี่ยงติดเชื้อที่อาจเพิ่มขึ้น เอาออกง่ายกว่าตอนเย็บแผล แปะพลาสเตอร์ หรือทำแผล ส่วนตัวผมเคยเห็นเคสที่ขนเยอะๆ แล้วทำให้พลาสเตอร์ติดยาก แผลหายช้าด้วย แต่มันก็มีงานวิจัยปี 2023 ที่บอกว่าการโกนขนอาจเพิ่มโอกาสการติดเชื้อเล็กน้อย เพราะใบมีดโกนอาจสร้างรอยขีดข่วนเล็กๆ บางทีก็มีการใช้ครีมกำจัดขนแทน ก็ลดการระคายเคืองได้ แต่บางคนก็แพ้ครีมอีก มันเลยต้องดูเป็นเคสๆ ไป ผมว่าหมอเค้าคงประเมินแล้วล่ะว่าแบบไหนดีที่สุดสำหรับคนไข้แต่ละคน

• ลดความเสี่ยงการติดเชื้อที่แผลผ่าตัด
• ทำให้การเย็บแผลและทำความสะอาดแผลง่ายขึ้น
• อาจมีการใช้ครีมกำจัดขนแทนการโกนในบางกรณี (ส่วนตัวผมชอบแบบครีมนะ มันดูไม่เจ็บเท่าไหร่)
• การโกนอาจทำให้เกิดรอยขีดข่วนเล็กน้อย เพิ่มโอกาสการติดเชื้อได้บ้าง แต่มันน้อยมากเมื่อเทียบกับความสะดวกในการผ่าตัด
• แพทย์จะพิจารณาเป็นรายบุคคลว่าวิธีใดเหมาะสมที่สุด