ปัจจัยสภาพแวดล้อมในการทำงานใดบ้างที่เป็นสาเหตุให้ผู้ปฏิบัติงานมีโอกาสเป็นโรคที่เกิดจากการประกอบอาชีพ

ปัจจัยแวดล้อมในการทำงาน : บ่อเกิดแห่งโรคจากอาชีพที่มองข้ามไม่ได้

โรคจากการประกอบอาชีพ (Occupational diseases) เป็นปัญหาสุขภาพที่ส่งผลกระทบต่อผู้ทำงานเป็นจำนวนมากทั่วโลก และมักถูกมองข้ามไป เนื่องจากอาการอาจไม่ปรากฏชัดเจนในทันที หรือถูกเข้าใจผิดว่าเป็นโรคทั่วไป ความจริงแล้ว สภาพแวดล้อมในการทำงานมีบทบาทสำคัญยิ่งในการก่อให้เกิดโรคเหล่านี้ โดยปัจจัยเสี่ยงสามารถแบ่งออกได้หลากหลายประเภท ซึ่งล้วนส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้ปฏิบัติงานในระยะยาว หากไม่ระมัดระวังและป้องกันอย่างถูกวิธี

1. ปัจจัยทางกายภาพ: นี่คือกลุ่มปัจจัยที่สัมผัสได้โดยตรงและส่งผลกระทบต่อร่างกาย ตัวอย่างเช่น:

• เสียงดัง: การทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม การก่อสร้าง หรือแม้แต่การทำงานในสนามบิน ล้วนสัมผัสกับเสียงดังเกินมาตรฐาน ซึ่งอาจทำให้เกิดภาวะสูญเสียการได้ยิน (Noise-Induced Hearing Loss – NIHL) หูอื้อ และปัญหาเกี่ยวกับระบบประสาท ความรุนแรงขึ้นอยู่กับระดับความดัง ระยะเวลาการสัมผัส และความถี่ของเสียง

• การสั่นสะเทือน: การใช้งานเครื่องจักรกลหนัก เช่น เครื่องเจียร เครื่องตัด หรือการทำงานที่ต้องใช้เครื่องมือสั่นสะเทือนอย่างต่อเนื่อง อาจทำให้เกิดอาการมือสั่น ชา อ่อนแรง และโรค Raynaud’s phenomenon ส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบประสาทและหลอดเลือด

• ความร้อนและความเย็นจัด: การทำงานในสภาพอากาศที่ร้อนจัดหรือเย็นจัดอย่างต่อเนื่อง อาจทำให้เกิดภาวะความร้อนสะสม ภาวะอุณหภูมิร่างกายต่ำ และโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ

• รังสี: การสัมผัสรังสี ไม่ว่าจะเป็นรังสีเอกซ์ รังสีแกมมา หรือรังสีอัลตราไวโอเลต จากการทำงานในโรงพยาบาล โรงงานอุตสาหกรรม หรือแม้แต่การสัมผัสแสงแดดโดยตรงเป็นเวลานาน ล้วนเพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็ง และโรคเกี่ยวกับผิวหนัง

2. ปัจจัยทางเคมี: การสัมผัสสารเคมีต่างๆ เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคจากอาชีพ เช่น:

• สารพิษ: เช่น สารตะกั่ว ปรอท สารหนู และไซยาไนด์ อาจทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับระบบประสาท ระบบเลือด และอวัยวะต่างๆ

• สารระเหยง่าย: เช่น ตัวทำละลาย สี และสารเคลือบผิว อาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองระบบทางเดินหายใจ ปอดอักเสบ และมะเร็งปอด

• ฝุ่นละออง: ฝุ่นละอองในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น ฝุ่นซิลิกา ฝุ่นใยหิน และฝุ่นโลหะหนัก อาจทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น ซิลิโคซิส แอสเบสโตซิส และโรคปอดต่างๆ

3. ปัจจัยทางชีวภาพ: การสัมผัสกับสิ่งมีชีวิตต่างๆ เช่น แบคทีเรีย ไวรัส และเชื้อรา อาจทำให้เกิดโรคติดเชื้อต่างๆ ตัวอย่างเช่น พยาบาล แพทย์ และนักวิจัย มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่างๆ สูงกว่าอาชีพอื่นๆ

4. ปัจจัยทางจิตใจ: นอกเหนือจากปัจจัยทางกายภาพและเคมี ปัจจัยทางจิตใจก็มีความสำคัญเช่นกัน การทำงานภายใต้ความกดดันสูง การทำงานหนักเกินไป และการขาดความสมดุลระหว่างชีวิตการทำงานและชีวิตส่วนตัว อาจนำไปสู่โรคซึมเศร้า ความเครียด และภาวะหมดไฟ (Burnout)

การป้องกันและควบคุมปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากหลายฝ่าย ทั้งผู้ประกอบการ ผู้ปฏิบัติงาน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยการจัดให้มีมาตรการด้านความปลอดภัย การฝึกอบรม และการตรวจสุขภาพ เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคจากอาชีพ และส่งเสริมสุขภาพที่ดีของผู้ทำงาน เป็นการสร้างความยั่งยืนให้กับทั้งภาคธุรกิจและสังคมในระยะยาว