ภาวะแทรกซ้อนของ ERCP มีอะไรบ้าง

ERCP: ดาบสองคมของการรักษาโรคทางเดินน้ำดีและตับอ่อน – รู้จักภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

การส่องกล้องตรวจท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน (Endoscopic Retrograde Cholangiopancreatography หรือ ERCP) คือหัตถการทางการแพทย์ที่สำคัญอย่างยิ่งในการวินิจฉัยและรักษาโรคที่เกี่ยวกับท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน แม้ว่า ERCP จะเป็นเครื่องมือที่ทรงประสิทธิภาพ แต่ก็เหมือนกับหัตถการทางการแพทย์อื่นๆ ที่อาจมาพร้อมกับภาวะแทรกซ้อนบางประการ การทำความเข้าใจถึงความเสี่ยงเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้ผู้ป่วยและแพทย์สามารถตัดสินใจร่วมกันได้อย่างรอบคอบและเตรียมพร้อมรับมือกับสถานการณ์ที่ไม่คาดฝัน

ภาวะแทรกซ้อนของ ERCP ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่ตับอ่อนอักเสบ การติดเชื้อ หรือภาวะเลือดออกตามที่ได้กล่าวมาข้างต้น แต่ยังมีรายละเอียดและแง่มุมอื่นๆ ที่ควรพิจารณา:

1. ตับอ่อนอักเสบ (Post-ERCP Pancreatitis – PEP):

• สาเหตุ: การระคายเคืองของตับอ่อนจากการฉีดสีหรือการใส่เครื่องมือเข้าไปในท่อตับอ่อน
• ความรุนแรง: มีตั้งแต่เล็กน้อย (ปวดท้องเล็กน้อย) ไปจนถึงรุนแรง (ปวดท้องรุนแรง ภาวะแทรกซ้อนต่ออวัยวะอื่นๆ เช่น ไต)
• ปัจจัยเสี่ยง: ประวัติเคยเป็นตับอ่อนอักเสบ, การส่องกล้องที่ยาก, การฉีดสีเข้าไปในท่อตับอ่อนหลายครั้ง
• การป้องกัน: เทคนิคการส่องกล้องที่นุ่มนวล, การใช้ยาเพื่อลดการอักเสบหลังการส่องกล้อง

2. การติดเชื้อ:

• สาเหตุ: การปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรียระหว่างการส่องกล้อง, การอุดตันของท่อทางเดินน้ำดีหลังการส่องกล้อง
• ประเภท: ท่อน้ำดีอักเสบ (Cholangitis), ถุงน้ำดีอักเสบ (Cholecystitis)
• การป้องกัน: การฆ่าเชื้ออุปกรณ์อย่างเข้มงวด, การให้ยาปฏิชีวนะก่อนการส่องกล้องในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูง

3. ภาวะเลือดออก:

• สาเหตุ: การบาดเจ็บของเนื้อเยื่อจากการตัดชิ้นเนื้อ (Biopsy) หรือการตัดติ่งเนื้อ (Polypectomy)
• ความรุนแรง: มีตั้งแต่เล็กน้อย (เลือดออกเอง) ไปจนถึงรุนแรง (ต้องให้เลือด)
• การจัดการ: การหยุดเลือดด้วยความร้อน (Cauterization), การใช้คลิปหนีบ, การให้เลือด

4. การเจาะทะลุ (Perforation):

• สาเหตุ: การบาดเจ็บของผนังหลอดอาหาร, กระเพาะอาหาร, หรือลำไส้เล็กส่วนต้นจากเครื่องมือส่องกล้อง
• ความรุนแรง: เป็นภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงและต้องได้รับการผ่าตัดแก้ไข
• การป้องกัน: ทักษะและความชำนาญของแพทย์ผู้ทำการส่องกล้อง

5. ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ที่พบได้น้อย:

• หัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmia): จากการกระตุ้นเส้นประสาทเวกัส (Vagus nerve)
• ปฏิกิริยาแพ้ต่อสารทึบแสง (Contrast agent): ผื่นคัน, หายใจลำบาก, ความดันโลหิตต่ำ
• การอุดตันของท่อทางเดินน้ำดี (Bile duct obstruction): จากเศษหินหรือสิ่งแปลกปลอม

สิ่งที่ผู้ป่วยควรทราบ:

• แจ้งประวัติทางการแพทย์: แจ้งให้แพทย์ทราบถึงโรคประจำตัว, ยาที่รับประทาน, และประวัติการแพ้ยา
• ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์: เตรียมตัวก่อนการส่องกล้องและปฏิบัติตามคำแนะนำหลังการส่องกล้องอย่างเคร่งครัด
• สังเกตอาการผิดปกติ: หากมีอาการปวดท้องรุนแรง, ไข้สูง, หรือถ่ายอุจจาระเป็นเลือด ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

สรุป:

ERCP เป็นหัตถการทางการแพทย์ที่มีประโยชน์อย่างมากในการรักษาโรคทางเดินน้ำดีและตับอ่อน อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยและแพทย์ควรตระหนักถึงภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เพื่อให้สามารถตัดสินใจร่วมกันได้อย่างรอบคอบและเตรียมพร้อมรับมือกับสถานการณ์ที่ไม่คาดฝัน การเลือกแพทย์ที่มีประสบการณ์และความชำนาญในการทำ ERCP และการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด จะช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนและเพิ่มโอกาสในการรักษาให้ประสบความสำเร็จ