ยาแก้ปวดมีกระบวนการทำงานอย่างไร

ยาแก้ปวดออกฤทธิ์ยังไง

ยาแก้ปวดอะ มันทำงานยังไงนะ คือแบบนี้ มันไปบล็อกสารเคมีในร่างกายเราอ่ะ จำชื่อไม่ได้ แต่ประมาณว่า มันเกี่ยวข้องกับการอักเสบ และความเจ็บปวด พอมันไปยับยั้ง ก็เลยลดอาการปวดลงไง

อธิบายง่ายๆ คือ

• ยาไปยับยั้งการสร้างสารอะไรสักอย่าง ที่ทำให้เราเจ็บ
• สารตัวนั้น ทำให้เกิดการอักเสบ และส่งสัญญาณความเจ็บปวดไปสมอง
• พอยาไปบล็อก สัญญาณความเจ็บปวดก็เลยน้อยลง เราเลยไม่ค่อยรู้สึกปวดเท่าไหร่

เพื่อนฉันบอกว่า กินยาแก้ปวดประเภท ไอบูโปรเฟน อะ บ่อยๆไม่ดี เพราะมันไปทำลายกระเพาะ ปีนี้เลยพยายามกินน้อยลง กินเฉพาะเวลาปวดมากๆจริงๆ แล้วก็ดื่มน้ำเยอะๆด้วยนะ

ทำไมพาราลดปวดได้

แสงสุดท้ายลอดหน้าต่าง…ห้องเก่า กลิ่นหนังสืออบอวล ความทรงจำ

ทำไมพารา…ลดปวดได้นะ?

เหมือนเสียงกระซิบจากอดีต…

• พาราเซตามอล เหมือนเงา…ยับยั้งสารเคมี ในสมอง
• โพรสตาแกลนดิน ตัวการปวด…พาราฯ ดับมัน
• ไข้ลด เพราะพาราฯ…กลไกเย็น…
• เม็ดยา…เริ่มฤทธิ์…

เหมือนฝัน…เหมือนจริง…ปวด…หาย…

ยาแก้ปวดออกฤทธิ์กี่ชั่วโมง

โอ้โห! ถามเรื่องยาพาราฯเนี่ยนะ ถามเหมือนจะไปปล้นร้านขายยาเลย!

พาราเซตามอลนี่นะ มันออกฤทธิ์เร็วปานจรวด! แค่ชั่วโมงเดียวก็รู้เรื่องแล้ว! ปวดหัวตุ๊บๆ หายเป็นปลิดทิ้ง! แต่เอ๊ะ! อย่าคิดว่ากินแล้วจะอยู่ยงคงกระพันนะ มันก็มีเวลาของมันเหมือนกัน! กินแล้วบรรเทาได้หลายชั่วโมงอยู่หรอก แต่ถ้ายังปวดอยู่ก็กินได้นะ แต่ต้องดูปริมาณให้ดี อย่ากินจนล้นเกิน เดี๋ยวตับพังก่อน!

• ออกฤทธิ์ไว ภายใน 1 ชม. หายปวดหัว เหมือนโดนผีสิงแล้วผีถอนตัวไป!
• บรรเทาได้หลายชั่วโมง แต่ไม่ใช่ตลอดชีพนะ อย่าหวังมาก!
• กินซ้ำได้ แต่ต้องดูปริมาณ อย่ากินจนเป็นหมีแพนด้า กินแต่ใบไผ่ (หมายถึงกินยาเกินขนาดนั่นแหละ)
• ระวังยาซ้ำ พาราฯแอบซ่อนอยู่ในยามากมาย กินพร้อมกันทีเดียว เดี๋ยวตับระเบิด!

ปีนี้ 2024 ยังคงเหมือนเดิม กินพาราฯต้องระวัง อย่าให้ร่างกายกลายเป็นสนามรบ! (หมายถึงอย่ากินยาเกินขนาด!) ผมเนี่ยนะ เคยกินยาแก้ปวดแล้วหลับเป็นตายไปเลย ตื่นมาอีกที พระอาทิตย์ขึ้นแล้ว! (ประสบการณ์ตรงปี 2023 อย่าทำตามเด็ดขาด!)

พาราเซตามอล ดูดซึมที่ไหน

พาราเซตามอล… มันเริ่มดูดซึมตั้งแต่ตรงไหนเหรอ

• ลำไส้เล็ก: ใช่…ส่วนใหญ่เลย มันจะดูดซึมที่ลำไส้เล็ก ไม่ใช่กระเพาะอาหารอย่างที่หลายคนเข้าใจผิดกัน
• ตับ: พอยาเข้ากระแสเลือด ตับก็เริ่มทำงานหนักเลย มันจะพยายามเปลี่ยนยาให้กลายเป็นสิ่งที่ร่างกายขับออกได้ง่ายขึ้น
• ไต: สุดท้าย ไตก็รับช่วงต่อ กรองทุกอย่างออกมาเป็นของเสีย… ปัสสาวะที่เราถ่ายออกมานั่นแหละ

บางทีก็คิดนะ ว่าร่างกายเรามันซับซ้อนเกินไปจริงๆ ยาเม็ดเล็กๆ เม็ดเดียว ต้องผ่านอะไรมากมายขนาดนี้เลยเหรอเนี่ย…

ยาแก้ปวดออกฤทธิ์ตอนไหน

ยาแก้ปวดอย่างพาราเซตามอล เริ่มออกฤทธิ์ภายใน 1 ชั่วโมงหลังรับประทาน และมีฤทธิ์นานหลายชั่วโมง เป็นการกระจายตัวไปทั่วร่างกาย จึงค่อยๆ บรรเทาอาการ น่าสนใจนะครับที่การออกฤทธิ์ขึ้นกับกลไกการทำงานของยาในร่างกาย ไม่ใช่แค่ปริมาณที่รับประทาน

• การเริ่มออกฤทธิ์: ภายใน 1 ชั่วโมง
• ระยะเวลาออกฤทธิ์: หลายชั่วโมง
• ข้อควรระวัง: อย่าเกินขนาดที่แพทย์หรือเภสัชกรแนะนำ และระวังการซ้ำซ้อนของสารพาราเซตามอลจากยาอื่นๆ เช่น ยาลดไข้ชนิดอื่นๆ การใช้ร่วมกันอาจเป็นอันตรายได้

ผมเคยศึกษาผลการวิจัยปี 2566 เกี่ยวกับการดูดซึมของพาราเซตามอล พบว่าปัจจัยหลายอย่างมีผลต่อความเร็วและประสิทธิภาพการออกฤทธิ์ เช่น การมีหรือไม่มีอาหารในกระเพาะอาหาร สุขภาพของระบบทางเดินอาหาร และแม้แต่ปริมาณน้ำที่ดื่มร่วมกับยา ดูเหมือนธรรมดาแต่ซับซ้อนน่าสนใจดีนะครับ ยาแต่ละตัวมีกลไกการทำงานต่างกัน ต้องศึกษาให้ละเอียดจึงจะเข้าใจ

ยาพาราเซตามอลทำงานอย่างไร

โอ๊ยตาย! พาราเซตามอลน่ะเหรอ มันทำงานแบบนี้ครับ! (ตบเข่าฉาด!) มันไปบล็อกเจ้าเอนไซม์ตัวแสบ Cyclooxygenase (COX) ในสมอง ไอ้ COX เนี่ยมันเป็นตัวการสำคัญเลยนะ ที่สร้างเจ้าสารโปรสตาแกลนดิน (Prostaglandins) ไอ้สารตัวนี้แหละที่ทำให้เราปวดหัวตุ๊บๆๆ ตัวร้อนผ่าวๆๆ เหมือนโดนผีอำ!

พาราเซตามอลมันฉลาดกว่าที่คิดนะ มันไปสกัดดาวรุ่งตรงสมองเลย ไม่ไปยุ่งกับ COX ในที่อื่น จึงไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เกี่ยวกับกระเพาะอาหาร ต่างจากยาต้านอักเสบอื่นๆที่บางทีก็ทำให้ท้องเสีย เหมือนกินยาแล้วไปทะเลาะกับลำไส้!

• จุดเด่น: เลือกเป้าหมายแม่นยำ เน้นสมองอย่างเดียว!
• กลไก: บล็อก COX หยุดการผลิตโปรสตาแกลนดิน จบข่าว!
• ผลลัพธ์: อาการปวดและไข้หายไป เหมือนปล่อยผีออกจากร่าง!

ปีนี้ผมไปหาหมอมา หมอบอกว่าพาราเซตามอลนี่ปลอดภัยดี แต่ก็อย่ากินเยอะเกินไปนะ กินตามแพทย์สั่งหรือฉลากกำกับ เพราะกินมากไปก็อันตรายได้ ถึงจะไม่ใช่ยาเสพติดก็เถอะ แต่ถ้ากินเกินขนาดก็อาจจะ… อุ๊บส์! พูดมากไปหน่อย เดี๋ยวคนเข้าใจผิด เอาเป็นว่า กินยาให้ถูกวิธี สุขภาพดี๊ดี ครับ!