เกล็ด เลือด คือ อะไร มี ประโยชน์ อย่างไร เกล็ด เลือด ถูก สร้าง ที่ไหน

เกล็ดเลือด: ทหารกล้าผู้พิทักษ์กระแสเลือด

เรามักมองข้ามความสำคัญของสิ่งเล็กๆ น้อยๆ ที่ทำงานอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อยภายในร่างกาย หนึ่งในนั้นคือ “เกล็ดเลือด” เซลล์ขนาดจิ๋วรูปร่างไม่สมมาตร มีหน้าที่สำคัญยิ่งต่อการรักษาชีวิต นั่นคือการหยุดเลือดไหล ซึ่งเป็นกระบวนการซับซ้อนที่ช่วยปกป้องเราจากอันตรายของการเสียเลือดมากเกินไป

เกล็ดเลือด (Thrombocyte) มิใช่เซลล์ที่มีนิวเคลียส แต่เป็นชิ้นส่วนของเซลล์ขนาดเล็กที่แตกตัวมาจากเซลล์ขนาดใหญ่ในไขกระดูก เรียกว่า “เมกะคารีโอไซต์” (Megakaryocyte) เมกะคารีโอไซต์เหล่านี้จะสร้างและปล่อยเกล็ดเลือดออกสู่กระแสเลือดอย่างต่อเนื่อง เพื่อทดแทนเกล็ดเลือดที่เสื่อมสภาพหรือถูกใช้ไปในการห้ามเลือด ดังนั้น ไขกระดูกจึงเป็นแหล่งกำเนิดและศูนย์กลางการผลิตเกล็ดเลือดที่สำคัญของร่างกาย การทำงานของไขกระดูกที่สมบูรณ์จึงมีความสำคัญต่อจำนวนเกล็ดเลือดในร่างกายโดยตรง

เมื่อเกิดบาดแผล และหลอดเลือดถูกทำลาย เกล็ดเลือดจะแสดงบทบาทสำคัญในการห้ามเลือด กระบวนการนี้เป็นเสมือนการทำงานแบบทีมเวิร์คที่ซับซ้อน เริ่มจากการเกาะกลุ่มกันอย่างรวดเร็วบริเวณที่เกิดบาดแผล คล้ายกับการสร้าง “ก้อน” ปิดทับรอยแผล เกล็ดเลือดจะปล่อยสารเคมีต่างๆ ที่ช่วยกระตุ้นให้เกล็ดเลือดอื่นๆ มาสมทบ และช่วยกระตุ้นการแข็งตัวของเลือด (Hemostasis) โดยการสร้าง “ใยไฟบริน” (Fibrin) เป็นโครงสร้างตาข่าย ดักจับเซลล์เม็ดเลือดแดงและเกล็ดเลือดเพิ่มเติม จนกระทั่งรอยแผลถูกปิดสนิทอย่างสมบูรณ์ เปรียบเสมือนการใช้ “ปูนซีเมนต์” มาอุดรอยรั่วของหลอดเลือด ป้องกันการสูญเสียเลือดที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

จำนวนเกล็ดเลือดในเลือดปกติควรอยู่ระหว่าง 150,000 – 450,000 ต่อลูกบาศก์มิลลิเมตร หากจำนวนเกล็ดเลือดต่ำกว่าปกติ (Thrombocytopenia) อาจทำให้เกิดภาวะเลือดออกง่าย มีรอยฟกช้ำง่าย หรือเลือดออกผิดปกติ ในทางกลับกัน หากจำนวนเกล็ดเลือดสูงเกินไป (Thrombocytosis) ก็อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือด อุดตันในหลอดเลือด ซึ่งเป็นอันตรายต่อระบบไหลเวียนโลหิตได้เช่นกัน

ดังนั้น การทำงานของเกล็ดเลือดที่สมดุลจึงเป็นกุญแจสำคัญต่อสุขภาพที่ดี การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ เช่น การสูบบุหรี่ ล้วนส่งผลต่อสุขภาพของระบบไหลเวียนโลหิต และการทำงานของเกล็ดเลือด ช่วยให้ “ทหารกล้าผู้พิทักษ์กระแสเลือด” เหล่านี้ ทำหน้าที่ปกป้องร่างกายของเราได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป