Stroke แบ่งเป็นกี่ประเภท

โรคหลอดเลือดสมอง: มากกว่าแค่ “สโตรก” ทำความรู้จักสองประเภทหลักเพื่อการรับมือที่ตรงจุด

คำว่า “สโตรก” หรือ โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) เป็นคำที่ได้ยินกันบ่อยครั้ง และสร้างความกังวลใจให้กับหลายๆ คน แต่ทราบหรือไม่ว่า สโตรกไม่ได้มีเพียงประเภทเดียว หากแต่แบ่งออกเป็นสองประเภทหลัก ซึ่งมีความแตกต่างกันทั้งในด้านสาเหตุ กลไกการเกิด และแนวทางการรักษา การทำความเข้าใจถึงความแตกต่างนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อการรับมือและป้องกันโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1. โรคหลอดเลือดสมองชนิดขาดเลือด (Ischemic Stroke): ภัยเงียบที่มาจากการอุดตัน

โรคหลอดเลือดสมองชนิดนี้ถือเป็นประเภทที่พบได้บ่อยที่สุด คิดเป็นสัดส่วนประมาณ 80-85% ของผู้ป่วยสโตรกทั้งหมด สาเหตุหลักเกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดที่นำเลือดไปเลี้ยงสมอง ทำให้เนื้อเยื่อสมองบริเวณนั้นขาดออกซิเจนและสารอาหาร จนเซลล์สมองเริ่มตายลงอย่างรวดเร็ว

• สาเหตุของการอุดตัน: สาเหตุของการอุดตันนั้นมีความหลากหลาย แต่ที่พบได้บ่อยคือ
  • ภาวะหลอดเลือดแดงแข็งตัว (Atherosclerosis): การสะสมของไขมันและคราบพลัค (Plaque) บนผนังหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดตีบแคบลง และอาจหลุดเป็นลิ่มเลือดไปอุดตันหลอดเลือดในสมองได้
  • ลิ่มเลือดจากหัวใจ (Cardiac Embolism): ลิ่มเลือดที่เกิดขึ้นในหัวใจอาจหลุดเข้าไปในกระแสเลือด และเดินทางไปอุดตันหลอดเลือดในสมอง โดยมักพบในผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Atrial Fibrillation) หรือโรคลิ้นหัวใจ
  • ภาวะหลอดเลือดขนาดเล็กอุดตัน (Small Vessel Occlusion): การอุดตันของหลอดเลือดขนาดเล็กในสมอง ซึ่งมักเกี่ยวข้องกับโรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวาน

2. โรคหลอดเลือดสมองชนิดเลือดออก (Hemorrhagic Stroke): ความเสี่ยงที่มาจากการแตกของหลอดเลือด

โรคหลอดเลือดสมองชนิดนี้เกิดจากการแตกของหลอดเลือดในสมอง ทำให้เลือดไหลเข้าไปในเนื้อเยื่อสมองหรือช่องว่างรอบสมอง เลือดที่รั่วออกมาจะไปกดเบียดเนื้อเยื่อสมอง ทำให้เซลล์สมองได้รับความเสียหายและทำงานผิดปกติ

• สาเหตุของการแตกของหลอดเลือด: สาเหตุหลักของการแตกของหลอดเลือดในสมองมักเกี่ยวข้องกับ
  • ความดันโลหิตสูง (Hypertension): ความดันโลหิตที่สูงเป็นเวลานานๆ จะทำให้ผนังหลอดเลือดอ่อนแอ และเสี่ยงต่อการแตก
  • ความผิดปกติของหลอดเลือด (Vascular Malformation): ความผิดปกติของหลอดเลือดตั้งแต่กำเนิด เช่น หลอดเลือดโป่งพอง (Aneurysm) หรือ หลอดเลือดผิดปกติ (Arteriovenous Malformation – AVM)
  • การใช้ยาบางชนิด: การใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Anticoagulant) หรือยาละลายลิ่มเลือด (Thrombolytic) อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดเลือดออกในสมองได้

ความสำคัญของการวินิจฉัยที่ถูกต้อง:

การวินิจฉัยประเภทของโรคหลอดเลือดสมองที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อการวางแผนการรักษาที่เหมาะสม เนื่องจากวิธีการรักษาโรคหลอดเลือดสมองชนิดขาดเลือดและชนิดเลือดออกนั้นแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง การให้การรักษาที่ไม่ถูกต้องอาจทำให้เกิดผลเสียต่อผู้ป่วยได้

สรุป:

โรคหลอดเลือดสมองแบ่งออกเป็นสองประเภทหลักคือ ชนิดขาดเลือด (Ischemic Stroke) และชนิดเลือดออก (Hemorrhagic Stroke) สาเหตุ กลไกการเกิด และแนวทางการรักษาของแต่ละประเภทมีความแตกต่างกัน การตระหนักถึงความแตกต่างนี้จะช่วยให้เราเข้าใจถึงความเสี่ยงของโรค และสามารถป้องกันและรับมือกับโรคหลอดเลือดสมองได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น การสังเกตอาการผิดปกติและรีบไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยและการรักษาอย่างทันท่วงทีจึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการลดความรุนแรงของโรคและเพิ่มโอกาสในการฟื้นตัวของผู้ป่วย

คำแนะนำ: หากท่านหรือคนใกล้ชิดมีอาการที่น่าสงสัยว่าจะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง เช่น อ่อนแรงของใบหน้า แขน หรือขา พูดไม่ชัด หรือมองเห็นผิดปกติ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อทำการวินิจฉัยและรับการรักษาอย่างรวดเร็วที่สุด