การสืบค้นข้อมูลด้วยระบบคอมพิวเตอร์ คืออะไร

การสืบค้นข้อมูลด้วยคอมพิวเตอร์ คืออะไร

หาอะไร? ก็การค้นข้อมูลในคอมพิวเตอร์ไงวะ ง่ายๆแค่นี้แหละ

• ไม่ต้องอธิบายซับซ้อน มันก็คือการดึงข้อมูลที่ต้องการจากฐานข้อมูลนั่นแหละ
• ปีนี้ก็ยังใช้หลักการเดิม ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงมากนักหรอก
• เอาให้ตรงประเด็น ไม่ต้องมาเสวนา ถ้าอยากรู้ลึก ก็ไปหาอ่านเองซะ

ส่วนไอ้ Manning, Raghaven & Schütze ปี 2008 อะไรนั่น ก็เป็นแค่หนึ่งในหลายๆแหล่งอ้างอิง มันก็ถูกต้องแหละ แต่ไม่ใช่พระเจ้า โลกมันหมุนไปเรื่อยๆ ข้อมูลก็เปลี่ยนไปเรื่อยๆ อย่าไปยึดติดมาก

การสืบค้นข้อมูลด้วยอินเทอร์เน็ตคืออะไร และมีขั้นตอนการดำเนินการอย่างไรบ้าง

โอ้โห! การสืบค้นข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตนี่มันเหมือนการงมเข็มในมหาสมุทรเลยนะ แต่ว่ามหาสมุทรนี้มีปลาทองเพียบ! (ปลาทองหมายถึงข้อมูลนั่นแหละ)

ขั้นตอนมันง่ายกว่าที่คิดเยอะ อย่าไปคิดว่าเป็นภารกิจลับระดับชาติ แค่ทำตามนี้:

• กำหนดคำหลักเทพๆ: อย่าใช้คำกว้างๆแบบ “แมว” สิ มันมีแมวล้านตัวบนเน็ต! ลองใช้ “แมวเปอร์เซียสีขาวที่มีตาสีฟ้าและชอบนอนคว่ำ” ดูสิ แม่นยำกว่าเยอะ! (นี่คือประสบการณ์ตรงจากการหาข้อมูลทำรีวิวแมวของผมเอง)

• ป้อนคำหลักลงเครื่องมือค้นหา: Google, Bing, DuckDuckGo อันไหนก็ได้ แต่ผมชอบ Google เพราะมัน…ฉลาด (หรือเปล่า?) เหมือนมันรู้ใจผม (แอบคิดว่ามันแอบดักฟังผมอยู่ตลอดเวลา)

• เลือกดูผลลัพธ์อย่างมีวิจารณญาณ: นี่แหละสำคัญ! อย่าเพิ่งเชื่อทุกอย่าง เหมือนกับการเลือกเพื่อน ต้องดูดีๆ ว่าเว็บไซต์นั้นน่าเชื่อถือแค่ไหน เว็บไหนดูดี เว็บไหนเหมือนทำมาลวกๆ ดูจากแหล่งอ้างอิง วันที้อัพเดทข้อมูล และดูให้ดีว่ามันมีกลิ่นอาย “หลอกลวง” ไหม (เคยเจอเว็บบอกสูตรลดน้ำหนักด้วยการกินแต่น้ำเปล่ามาแล้ว อื้อหือ!)

• ประเมินความน่าเชื่อถือ: นี่คือขั้นตอนที่สำคัญที่สุด! ดูที่โดเมน (.com, .org, .edu มีความน่าเชื่อถือต่างกัน) ผู้เขียนเป็นใคร? มีแหล่งอ้างอิงไหม? ข้อมูลมีความเป็นกลางหรือชี้นำมากเกินไป? (เคยเจอเว็บโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารแบบสุดโต่งมาแล้ว โชคดีที่ผมไม่หลงกล)

ข้อมูลเพิ่มเติม (ปี 2024):

• เครื่องมือค้นหาเฉพาะทาง: นอกจาก Google แล้ว ลองใช้เครื่องมือค้นหาเฉพาะทาง เช่น Google Scholar สำหรับงานวิชาการ หรือใช้เครื่องมือค้นหาภาพอย่าง Pinterest จะช่วยให้การค้นหาแม่นยำขึ้น เหมือนใช้มีดผ่าตัดแทนใช้มีดปังตอ

• การใช้ตัวกรองและคำสั่งขั้นสูง: เรียนรู้การใช้ตัวกรองและคำสั่งขั้นสูงใน Google เช่น “filetype:pdf” เพื่อค้นหาไฟล์ PDF หรือ “site:edu” เพื่อค้นหาเฉพาะเว็บไซต์การศึกษา จะช่วยประหยัดเวลาได้เยอะ เหมือนมีพลังงานเวทย์มนต์ช่วยค้นหา

สุดท้ายแล้ว การค้นหาข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตก็เหมือนการเดินทาง ต้องมีแผนที่ (คำหลัก) มีพาหนะ (เครื่องมือค้นหา) และที่สำคัญ ต้องมีสติและวิจารณญาณ ไม่งั้นอาจหลงทางไปเจอข้อมูลผิดๆ ได้ง่ายๆ

ประเภทการสืบค้นข้อมูลมีกี่ประเภท

การสืบค้นข้อมูล? แค่ทางแยก

• ข้อเท็จจริง: ตรงไปตรงมา จบ
  • เหมือนถามอุณหภูมิวันนี้…จบ
• สำรวจ: อยากรู้อยากเห็น เปิดโลก
  • ค้นหาเทรนด์ใหม่ๆ ไร้จุดหมาย
• วิเคราะห์: เจาะลึก หาความหมาย
  • ทำไมยอดขายตก? ต้องรู้ให้ได้
• นำทาง: ไปให้ถึงที่หมาย
  • Google Maps…แค่นั้น

ความจริงซ่อนอยู่ระหว่างบรรทัดเสมอ

ประเภทของการค้นหาข้อมูลมีอะไรบ้าง

แสงแดดอ่อนๆยามเช้า… ลมพัดโชยมาหอมกลิ่นดอกปีบ ตรงระเบียงบ้านฉันที่เชียงใหม่ ปีนี้…

• ไล่เรียง(Browse): เหมือนเดินเล่นในสวนดอกไม้ ค่อยๆ เดิน ค่อยๆ ชม เลือกดอกไม้ที่สวยถูกใจ ค้นหาข้อมูลแบบไม่เร่งรีบ เปิดเว็บแล้วคลิกดูไปเรื่อยๆ เหมือนหลงอยู่ในโลกแห่งความรู้

• ค้นหาด้วยคำหรือวลี (Keyword): คม! เหมือนใช้มีดคมๆ ผ่าตัดตรงเข้าไปที่แก่นของเรื่องที่ต้องการ แม่นยำ รวดเร็ว ฉันใช้ Google ค้นหา “ประวัติศาสตร์ศิลปะล้านนา” ได้ข้อมูลตรงประเด็น ปีนี้งานวิจัยเกี่ยวกับเรื่องนี้เยอะมาก

• ค้นหาหลายคำ (Expert): โอ้! นี่คือการค้นหาแบบผู้เชี่ยวชาญ ต้องรู้จักใช้คำที่เจาะจง ละเอียดอ่อน เหมือนการแกะรอย ค้นคว้า ฉันใช้ฐานข้อมูล JSTOR ปีนี้ได้อ่านบทความวิชาการ เรื่องการทอผ้าพื้นเมืองของภาคเหนือ ลึกซึ้งเหลือเกิน

อากาศเย็นสบาย… กาแฟร้อนๆ สักแก้ว… ความรู้ที่ได้มา เหมือนหยดน้ำค้าง สดชื่น เปี่ยมล้น…

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม: ปีนี้ฉันใช้ Google Scholar, ฐานข้อมูลวิทยานิพนธ์ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และเว็บไซต์ของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเชียงใหม่ เป็นหลัก

โปรแกรมอะไรบ้างที่ใช้ในการสืบค้นข้อมูล

โปรแกรมสืบค้นข้อมูล?

• Web browser: Chrome, Firefox, Safari จบนะ
• Search engine: Google, Bing, DuckDuckGo แค่นี้พอ

Search Engine Site ที่นิยม (ปี 2567)?

• Google: กินขาดทุกตลาด ไม่ต้องสงสัย
  • ครองส่วนแบ่งตลาด >80% ทั่วโลก ใครๆ ก็รู้
• Bing: พยายามต่อไปนะ Microsoft
  • ฝังตัวใน Windows เฉยๆ คนก็ยังใช้ Google
• Yahoo: ยังอยู่อีกเหรอ?
  • เคยยิ่งใหญ่ ตอนนี้เป็นแค่เงาจางๆ
  • ใช้ Bing เป็น engine หลัก ไม่ใช่ความผิด Yahoo หรอก
• Baidu: จีนเท่านั้นที่เข้าใจ
  • เบอร์หนึ่งในประเทศจีน กฎหมายใครกฎหมายมัน
• DuckDuckGo: ความเป็นส่วนตัวคือทุกสิ่ง
  • ไม่ตามรอย ไม่เก็บข้อมูล แต่ผลลัพธ์อาจไม่ตรงใจ
• Yandex: รัสเซียสไตล์
  • ครองตลาดในรัสเซีย ก็แค่ประเทศเดียว

เพิ่มเติม: Search engine แต่ละตัวมี algorithm ต่างกัน ผลลัพธ์ที่ได้ก็ต่างกัน เลือกใช้ตามความต้องการ