สเปกตรัมของดาวฤกษ์มีกี่ประเภท

สเปกตรัมดาวฤกษ์: รหัสสีและอุณหภูมิที่ซ่อนอยู่ในแสงดาว

เมื่อเราเงยหน้ามองท้องฟ้าในยามค่ำคืน เราเห็นจุดแสงระยิบระยับมากมาย แต่ละจุดแสงเหล่านั้นคือดาวฤกษ์ ซึ่งเป็นดวงอาทิตย์อื่น ๆ ที่อยู่ห่างไกลออกไป สิ่งที่น่าทึ่งกว่านั้นคือแสงที่ดาวฤกษ์แต่ละดวงเปล่งออกมานั้นสามารถบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับตัวมันเองได้มากมาย ไม่ว่าจะเป็นองค์ประกอบทางเคมี อุณหภูมิพื้นผิว หรือแม้กระทั่งอายุของดาว

นักดาราศาสตร์ได้ค้นพบวิธีถอดรหัสเรื่องราวที่ซ่อนอยู่ในแสงดาวนั้นผ่านสิ่งที่เรียกว่า สเปกตรัมดาวฤกษ์ (Stellar Spectrum) สเปกตรัมคือแถบสีที่เกิดจากการกระจายแสงขาวผ่านปริซึม (หรืออุปกรณ์อื่น ๆ ที่คล้ายกัน) ซึ่งแต่ละสีจะมีความยาวคลื่นที่แตกต่างกัน เมื่อนำแสงจากดาวฤกษ์มาผ่านกระบวนการนี้ เราจะได้สเปกตรัมที่มีลักษณะเฉพาะตัว

ประเภทของสเปกตรัมดาวฤกษ์: มากกว่าแค่สีและอุณหภูมิ

สเปกตรัมดาวฤกษ์ไม่ได้เป็นเพียงแค่แถบสีรุ้ง แต่จะมี เส้นดูดกลืน (Absorption Lines) ปรากฏอยู่ เส้นเหล่านี้เกิดจากธาตุต่าง ๆ ในชั้นบรรยากาศของดาวฤกษ์ที่ดูดกลืนแสงที่มีความยาวคลื่นเฉพาะเจาะจง ทำให้เกิดเป็นเส้นดำ ๆ ที่ปรากฏบนสเปกตรัม ตำแหน่งและความเข้มของเส้นเหล่านี้บ่งบอกถึงชนิดและปริมาณของธาตุต่าง ๆ ที่มีอยู่ในดาว

จากการวิเคราะห์สเปกตรัม นักดาราศาสตร์ได้จัดกลุ่มดาวฤกษ์ออกเป็น ประเภทสเปกตรัม (Spectral Type) หลัก ๆ 7 ประเภท โดยเรียงตามลำดับอุณหภูมิจากร้อนที่สุดไปเย็นที่สุด ได้แก่:

• O (สีน้ำเงิน): ดาวฤกษ์ประเภท O คือดาวฤกษ์ที่ร้อนแรงที่สุด มีอุณหภูมิพื้นผิวสูงกว่า 30,000 เคลวิน ดาวเหล่านี้หายากและมีอายุขัยสั้น
• B (สีน้ำเงินขาว): ดาวฤกษ์ประเภท B ยังคงร้อนแรงมาก มีอุณหภูมิระหว่าง 10,000 ถึง 30,000 เคลวิน
• A (สีขาว): ดาวฤกษ์ประเภท A มีอุณหภูมิระหว่าง 7,500 ถึง 10,000 เคลวิน มีสเปกตรัมที่โดดเด่นด้วยเส้นดูดกลืนของไฮโดรเจน
• F (สีขาวเหลือง): ดาวฤกษ์ประเภท F มีอุณหภูมิระหว่าง 6,000 ถึง 7,500 เคลวิน
• G (สีเหลือง): ดวงอาทิตย์ของเราเป็นดาวฤกษ์ประเภท G มีอุณหภูมิพื้นผิวประมาณ 5,500 เคลวิน
• K (สีส้ม): ดาวฤกษ์ประเภท K มีอุณหภูมิระหว่าง 3,500 ถึง 5,000 เคลวิน
• M (สีแดง): ดาวฤกษ์ประเภท M คือดาวฤกษ์ที่เย็นที่สุด มีอุณหภูมิต่ำกว่า 3,500 เคลวิน ดาวเหล่านี้เป็นประเภทที่พบได้บ่อยที่สุดในจักรวาล

เพื่อเพิ่มความละเอียดในการจัดกลุ่ม ดาวฤกษ์แต่ละประเภทจะถูกแบ่งย่อยออกเป็น 10 ระดับ โดยใช้ตัวเลข 0 ถึง 9 โดยที่ 0 คือดาวฤกษ์ที่ร้อนที่สุดในประเภทนั้น และ 9 คือดาวฤกษ์ที่เย็นที่สุด เช่น ดาวฤกษ์ G2 จะร้อนกว่าดาวฤกษ์ G8

มากกว่าแค่การจัดกลุ่ม: ขุมทรัพย์แห่งข้อมูล

สเปกตรัมดาวฤกษ์ไม่ได้เป็นเพียงแค่เครื่องมือในการจัดกลุ่มดาวฤกษ์ แต่เป็นขุมทรัพย์แห่งข้อมูลที่ช่วยให้นักดาราศาสตร์เข้าใจถึง:

• องค์ประกอบทางเคมี: เส้นดูดกลืนบนสเปกตรัมบ่งบอกถึงชนิดและปริมาณของธาตุต่าง ๆ ที่มีอยู่ในดาว
• อุณหภูมิพื้นผิว: ลักษณะของสเปกตรัมและสีของดาวฤกษ์บ่งบอกถึงอุณหภูมิพื้นผิวของดาว
• ความเร็วในการหมุน: ความกว้างของเส้นดูดกลืนสามารถบอกได้ถึงความเร็วในการหมุนของดาว
• สนามแม่เหล็ก: การแตกตัวของเส้นดูดกลืนสามารถบอกได้ถึงความแรงของสนามแม่เหล็กของดาว
• แรงโน้มถ่วงพื้นผิว: ความเข้มของเส้นดูดกลืนสามารถบอกได้ถึงแรงโน้มถ่วงพื้นผิวของดาว ซึ่งเชื่อมโยงกับขนาดและความหนาแน่นของดาว
• ระยะทาง: โดยการเปรียบเทียบสเปกตรัมกับดาวฤกษ์ที่ทราบระยะทางแล้ว เราสามารถประมาณระยะทางของดาวฤกษ์ที่ไม่รู้จักได้

สรุป

สเปกตรัมดาวฤกษ์เป็นเครื่องมืออันทรงพลังที่ช่วยให้นักดาราศาสตร์เข้าใจถึงคุณสมบัติของดาวฤกษ์ได้อย่างลึกซึ้ง จากการวิเคราะห์สเปกตรัม เราสามารถถอดรหัสเรื่องราวที่ซ่อนอยู่ในแสงดาว และไขปริศนาต่าง ๆ เกี่ยวกับจักรวาลได้ การศึกษาประเภทสเปกตรัมของดาวฤกษ์จึงเป็นรากฐานสำคัญของการศึกษาดาราศาสตร์และจักรวาลวิทยา

ดังนั้น ครั้งต่อไปที่คุณมองไปยังท้องฟ้าในยามค่ำคืน โปรดจำไว้ว่าแสงดาวแต่ละดวงนั้นกำลังบอกเล่าเรื่องราวของมันเอง และสเปกตรัมคือรหัสที่ช่วยให้เราถอดรหัสเรื่องราวนั้นได้

#ดาวฤกษ์ #ประเภท #สเปกตรัม