พยาบาลทำหัตถการได้ไหม

บทความ: ขอบเขตการปฏิบัติหัตถการของพยาบาลวิชาชีพในประเทศไทย

คำถามที่ว่าพยาบาลทำหัตถการได้หรือไม่ เป็นคำถามที่ซับซ้อนและคำตอบขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ไม่ใช่คำตอบง่ายๆ ว่า “ได้” หรือ “ไม่ได้” ความสามารถในการทำหัตถการของพยาบาลวิชาชีพในประเทศไทยถูกกำหนดโดยกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับของกระทรวงสาธารณสุข และข้อกำหนดของสถานพยาบาลแต่ละแห่ง รวมถึงความเชี่ยวชาญและการฝึกอบรมเฉพาะด้านของพยาบาลแต่ละคน

ความเข้าใจผิดที่พบบ่อยคือการมองว่า “หัตถการ” เป็นสิ่งเดียวกัน ในความเป็นจริงแล้ว หัตถการมีความหลากหลายอย่างมาก ตั้งแต่การกระทำที่เรียบง่าย เช่น การวัดความดันโลหิต ไปจนถึงกระบวนการที่ซับซ้อนและมีความเสี่ยงสูง เช่น การผ่าตัดเล็ก

พยาบาลวิชาชีพได้รับการฝึกฝนให้ปฏิบัติงานด้านการพยาบาลที่หลากหลาย ซึ่งรวมถึงการให้การดูแลผู้ป่วย การประเมินอาการ การให้ยา และการทำหัตถการบางอย่าง แต่ขอบเขตการปฏิบัติหัตถการนั้นจำกัดอยู่ที่การกระทำที่ไม่ซับซ้อน และไม่ก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรง หากปฏิบัติไม่ถูกต้อง ตัวอย่างเช่น:

• การวัดสัญญาณชีพพื้นฐาน: เช่น อุณหภูมิ ความดันโลหิต อัตราการเต้นของหัวใจ อัตราการหายใจ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการประเมินผู้ป่วยเบื้องต้น พยาบาลทุกคนจะต้องมีความเชี่ยวชาญในด้านนี้
• การให้ยา: การให้ยาทางหลอดเลือดดำ ทางช่องปาก หรือทางกล้ามเนื้อ ตามคำสั่งแพทย์ อย่างไรก็ตาม การให้ยาบางชนิดอาจจำกัดเฉพาะพยาบาลที่มีความเชี่ยวชาญหรือได้รับการฝึกอบรมเพิ่มเติม
• การดูแลแผล: การทำความสะอาดและปิดแผลเล็กๆ ที่ไม่ลึกและไม่ติดเชื้อ แต่หากเป็นแผลที่มีความซับซ้อน หรือมีการติดเชื้อ พยาบาลจะต้องปรึกษาแพทย์ก่อน
• การใส่สายให้น้ำเกลือ: การใส่สายน้ำเกลือในผู้ป่วยที่มีภาวะขาดน้ำหรือต้องการการให้น้ำเกลือ แต่การใส่สายในตำแหน่งที่ซับซ้อน หรือในผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อน อาจต้องอาศัยความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านของพยาบาลหรือแพทย์
• การดูแลสายสวนปัสสาวะ: การดูแลรักษาสายสวนปัสสาวะเพื่อป้องกันการติดเชื้อ แต่การใส่สายสวนปัสสาวะมักเป็นหน้าที่ของแพทย์หรือพยาบาลที่มีความเชี่ยวชาญ

อย่างไรก็ตาม หัตถการที่ซับซ้อน เช่น การใส่สายสวนหัวใจ การส่องกล้อง หรือการผ่าตัดเล็ก จะต้องปฏิบัติโดยแพทย์หรือพยาบาลที่มีใบอนุญาตและความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านเท่านั้น การกระทำใดๆ ที่อยู่นอกเหนือขอบเขตที่กำหนดอาจนำไปสู่การถูกดำเนินคดีทางกฎหมายได้

สรุปแล้ว พยาบาลวิชาชีพสามารถทำหัตถการได้ แต่ขอบเขตการปฏิบัติจะต้องอยู่ภายใต้กฎหมาย ระเบียบ และความเชี่ยวชาญของตนเอง ความปลอดภัยของผู้ป่วยเป็นสิ่งสำคัญที่สุด การปฏิบัติงานต้องอยู่บนพื้นฐานของมาตรฐานวิชาชีพและความรับผิดชอบต่อสังคม การพัฒนาความรู้และทักษะอย่างต่อเนื่องจึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับพยาบาลวิชาชีพทุกคน เพื่อให้การดูแลผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย.