ย้านภาษาอีสานแปลว่าอะไร

โอ๊ย… “ย้าน” นี่คำอีสานคำโปรดเลย! คือถ้าให้แปลตรงๆ เลยนะ มันก็แปลว่า “กลัว” แหละ แต่…มันไม่ใช่แค่กลัวแบบ “กรี๊ด! ผีหลอก!” อย่างเดียวนะเว้ย (ขอโทษที่ต้องใช้คำหยาบ แต่มันได้อารมณ์กว่าจริงๆ)

“ย้าน” ในภาษาอีสานมันมีความซับซ้อนกว่านั้นเยอะ! มันไม่ใช่แค่ความรู้สึกหวาดกลัวอย่างเดียว แต่มันมีความ เกรงใจ เกรงขาม เจียมตัว หรือบางทีก็ เคารพยำเกรง ผสมโรงกันอยู่ด้วยอ่ะ

อย่างเช่น ถ้าเราบอกว่า “ย้านหมา” ถามว่ากลัวโดนกัดไหม? กลัว! แต่ไม่ใช่แค่กลัวเฉยๆ นะ มันมีความรู้สึกว่า “เฮ้ย! หมาตัวนี้มันดุนะเว้ย เราต้องระวังตัวหน่อย” มันคือการให้เกียรติสัตว์ด้วยซ้ำไปอ่ะ! คือเรารู้ว่ามันมีเขี้ยวมีเล็บ เราก็ต้องเจียมตัว ไม่ไปแหย่มัน เข้าใจป่ะ? มันเป็นความกลัวที่มาพร้อมสติ! (อันนี้สำคัญ)

เคยเจอไหม? เวลาไปบ้านญาติผู้ใหญ่ แล้วเค้าทำอะไรให้กินเยอะแยะมากมาย แล้วเรากินไม่หมด แล้วเค้าก็คะยั้นคะยอให้กินอีก แล้วเราก็บอกว่า “ย้านแล้วๆ” คือเราไม่ได้กลัวเค้าจะโกรธนะ แต่เราเกรงใจไง! เกรงใจว่าเค้าจะเสียใจที่เรากินไม่หมด เกรงใจว่าเค้าจะหาว่าเราไม่ชอบอาหารที่เค้าทำ…เห็นไหม? มันซับซ้อนกว่าแค่ “กลัว” จริงๆ นะ

แล้ว…เคยสงสัยไหมว่าทำไมเวลาเราทำผิด แล้วพ่อแม่ดุ เราถึงรู้สึก “ย้าน”? ไม่ใช่แค่กลัวโดนตีหรอกนะ (สมัยก่อนอาจจะโดนตีจริงๆ นั่นแหละ 555) แต่มันคือความรู้สึกผิดที่เราทำให้ท่านเสียใจ ทำให้ท่านผิดหวังในตัวเรา มันคือความเคารพที่ทำให้เราไม่อยากทำผิดซ้ำอีก…

สรุปง่ายๆ เลยนะ “ย้าน” มันไม่ใช่แค่ “กลัว” แต่มันคือความรู้สึกที่ผสมผสานความกลัว เกรงใจ เคารพ และสติเข้าด้วยกัน…เป็นคำที่ลึกซึ้งและสวยงามในแบบภาษาอีสานจริงๆ ว่าไหม? 😉